Xả súng chấn động Australia

Trong danh sách dài các vụ bạo lực súng đạn của Mỹ, một vụ xả súng có thể chỉ là “một đòn roi”, nhưng với Australia lại khác. Vụ xả súng tại thành phố Darwin miền bắc Australia tối 4-6, khiến 4 người thiệt mạng gây ra một cú sốc ở quốc gia vẫn được xem là tấm gương về kiểm soát súng đạn hiệu quả.

Cảnh sát bắt giữ nghi phạm vụ xả súng tại Darwin.   Ảnh: AP

Ít nhất 4 người đã thiệt mạng và một số người bị thương tại thành phố Darwin khi một kẻ tấn công dùng một khẩu súng ngắn bắt đầu xả súng vào khoảng 18 giờ (giờ địa phương) tại đường Finni, bên ngoài trung tâm thành phố Darwin. 4 nạn nhân đã bị bắn chết ở các địa điểm khác nhau, bao gồm Câu lạc bộ Buffalo, Gardens Hill Crescent, Nhà nghỉ Palms và phố Jolly. Một nhân chứng cho biết đã nhìn thấy tay súng này ra vào nhà nghỉ Palms nhiều lần và bắn ít nhất 15 phát súng.

Vụ xả súng tồi tệ nhất ở Australia hơn 20 năm qua

Cảnh sát trưởng bang Bắc Australia Reece Kershaw xác nhận kẻ tình nghi đã cố gắng xông vào trụ sở cảnh sát quận Peter McCauley, có thể với mục đích tự thú. Kẻ này sau đó đã liên lạc với một sĩ quan trực ban trước khi bị vây bắt tại Công viên Stuart vào lúc 18 giờ 45 cùng ngày. Ông Kershaw cho biết đã có khoảng 100 cảnh sát tham gia cuộc vây bắt và khẳng định nghi phạm hành động một mình, không phải là khủng bố. Hiện cảnh sát vẫn đang tiếp tục điều tra về nguyên nhân gây án.

Cảnh sát sau đó xác nhận kẻ tình nghi gây ra vụ xả súng có danh tính là Ben Hoffmann, 45 tuổi. Hoffmann từng có tiền án và vừa được tạm tha hồi tháng 1. Vào lúc gây án, kẻ này vẫn đang đeo vòng tay điện tử theo dõi tội phạm. Vũ khí mà y sử dụng là một khẩu súng ngắn cỡ nòng 12 có thể đã bị đánh cắp từ năm 1997. Các nhà chức trách hiện đang cố gắng điều tra làm thế nào kẻ xả súng có được vũ khí và động cơ khiến y thực hiện vụ xả súng.

Đây là vụ xả súng tồi tệ nhất ở Australia kể từ vụ thảm sát ở Port Arthur năm 1996, dẫn đến việc nước này sửa đổi hoàn toàn luật súng đạn. Đây cũng là tội ác liên quan đến súng tồi tệ nhất kể từ vụ giết người tự sát ở Tây Australia năm ngoái, trong đó một người ông đã giết cả gia đình sau đó tự sát. Thủ tướng Scott Morrison mô tả vụ việc là một “hành động bạo lực khủng khiếp” và gửi lời chia buồn sâu sắc đến tất cả người dân ở Bắc Australia, đặc biệt là ở Darwin.

Quốc gia kiểm soát súng đạn hiệu quả

Australia từ lâu được coi là một mô hình tiềm năng về kiểm soát súng mà Mỹ nên học tập vì tính hiệu quả của việc đối phó với vụ thảm sát ở Port Arthur năm 1996. Sau vụ nổ súng, trong đó 35 người bị một tay súng đơn độc được trang bị súng trường bán tự động kiểu quân đội bắn chết ở điểm du lịch Tasmania, Thủ tướng Australia lúc đó John Howard đã đưa ra luật kiểm soát súng nghiêm ngặt, chấm dứt cách tiếp cận lỏng lẻo trước đó đối với vũ khí tại nước này. Súng trường và súng ngắn bắn nhanh đã bị cấm, việc cấp phép được thắt chặt và hơn 1 triệu khẩu súng đã được thu hồi và phá hủy. Kể từ đó, nhiều cuộc kêu gọi giao nộp súng đã được tổ chức và hàng chục ngàn khẩu súng đã được thu hồi.

Trong thập kỷ trước khi xảy ra vụ thảm sát ở Port Arthur, hơn 100 người đã bị bắn chết trong nhiều vụ nổ súng khác nhau. Trong những năm sau cải cách, nguy cơ thiệt mạng do xả súng ở Australia đã giảm hơn 50%. Tự tử bằng súng - một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do súng ở Mỹ - cũng đã giảm gần 80% trong thập kỷ sau vụ Port Arthur. “Ngày nay, có một sự đồng thuận rộng rãi rằng các cải cách năm 1996 của chúng tôi không chỉ làm giảm tỷ lệ giết người liên quan đến súng, mà còn giảm cả tỷ lệ tự sát”, ông Howard viết vào năm 2013. Sau vụ thảm sát ở thành phố Christchurch hồi tháng 3 vừa qua, New Zealand đã học theo Australia trong việc cấm súng trường và đưa ra luật sở hữu súng mới nghiêm ngặt hơn.

Mỹ và Australia

Sự hiếm hoi và gây sốc của vụ xả súng hôm 4-6 ở Darwin cho thấy luật pháp của Australia đã có hiệu quả như thế nào trong việc ngăn chặn các vụ xả súng hàng loạt. Để so sánh, năm nay Mỹ đã chứng kiến 11 vụ xả súng hàng loạt gây chết người. Gần đây nhất, 12 người đã bị bắn chết ở Virginia sau khi một người đàn ông nổ súng bừa bãi trước khi bị cảnh sát bắn chết.

Bất chấp sự thành công rõ rệt của việc cải cách luật kiểm soát súng ở Australia, trong những tháng gần đây, đã có nhiều áp lực yêu cầu nới lỏng luật sở hữu súng nghiêm ngặt của đất nước. Điều này phần lớn đến từ các đảng phái và chính trị gia cánh hữu. Hồi tháng 3, Thủ tướng Morrison đã bảo vệ luật kiểm soát súng của Australia sau khi One Nation, một đảng chống nhập cư do Pauline Hanson thành lập, đã tìm kiếm sự ủng hộ và hướng dẫn từ Hiệp hội Súng trường Mỹ (NRA). “Các quan chức cấp cao của One Nation ủng hộ các khoản đóng góp chính trị nước ngoài từ các tổ chức vận động hành lang của Mỹ để tác động đến cuộc bầu cử của chúng tôi và làm suy yếu luật súng của chúng tôi. Rất may, chính phủ của chúng tôi cũng đã đưa ra luật để hình sự hóa việc quyên góp từ nước ngoài để những người vận động hành lang ở nước ngoài không thể tìm cách gây ảnh hưởng đến nền chính trị của chúng tôi”, ông Morrison nói vào thời điểm đó.

AN BÌNH