Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn khó khăn, ác liệt nhất, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào kết nghĩa Bắc - Nam với mục đích thắt chặt thêm tình ruột thịt Bắc - Nam và tập trung "Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội". Hưởng ứng phong trào đó, tháng 3-1960, hai tỉnh Thanh Hóa và Quảng Nam kết nghĩa. Sau đó, hai huyện Quảng Xương (Thanh Hóa) và Hòa Vang (Quảng Nam, nay thuộc TP Đà Nẵng) đã trở thành anh em ruột thịt trong suốt chặng đường đánh Mỹ.

Huyện ủy Quảng Xương (trái) tặng phiên bản kỷ vật "Trống đồng" nhân kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Đảng bộ H. Hòa Vang.

Thời điểm đó, ở Quảng Xương, các phong trào: "Tất cả vì Miền Nam ruột thịt", "Tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược", "Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người", "Thanh niên 3 sẵn sàng", "Phụ nữ 3 đảm đang"... trở thành phương châm hành động của Đảng bộ và nhân dân địa phương. Đặc biệt, trong kháng chiến chống Mỹ, Quảng Xương đã tiễn đưa hơn 30 ngàn người con thân yêu của mình vào chiến trường Miền Nam, trong đó có không ít người trực tiếp cùng với Đảng bộ, quân và dân Hòa Vang bám đất, bám làng, không sợ gian khổ hiểm nguy, chiến đấu kiên cường lập nhiều chiến công vang dội, góp phần giải phóng hoàn toàn Miền Nam. Trong cuộc chiến đấu ác liệt đó, hơn 400 cán bộ, chiến sĩ quê Quảng Xương đã vĩnh viễn nằm lại ở chiến trường Hòa Vang, có người mãi cho đến nay vẫn chưa tìm được hài cốt, có người tuy có hài cốt đã được đưa về nghĩa trang nhưng không rõ tên tuổi, hàng trăm người khác để lại một phần xương thịt trên chiến trường và mang thương tật suốt đời...

Đất nước thống nhất, mối quan hệ gắn bó thời bom đạn giữa hai huyện bước sang một trang sử mới. Trong vô vàn khó khăn, Hòa Vang tiếp tục nhận được sự động viên, giúp đỡ chí tình, chí nghĩa của Quảng Xương. Thời kỳ đổi mới, hai huyện tiếp tục chia ngọt sẻ bùi, nhất là khi thiên tai bão lụt; nhân các sự kiện, các ngày lễ lớn, hai huyện có nhiều hình thức hoạt động tri ân những người đã anh dũng hy sinh; thăm, tặng quà cho gia đình liệt sĩ, gia đình có công với nước, xây nhà tình nghĩa, tặng sổ tiết kiệm, phối hợp tìm kiếm bốc mộ liệt sĩ đưa vào nghĩa trang Hòa Vang hoặc đưa về Quảng Xương...

Ông Mai Quang Đức (78 tuổi, trú xã Hòa Phước) - nguyên Huyện đội phó Hòa Vang khẳng định: "Chúng tôi không thể nào quên sự cống hiến, chiến đấu, hy sinh anh dũng của những người con Quảng Xương trên mảnh đất này. Chúng tôi hiểu rằng, chính những con người ấy đã tô đậm thêm mối tình sắt son, keo sơn gắn bó giữa hai địa phương. Cho dù cuộc sống hôm nay tuy còn khó khăn vất vả, nhưng trong sâu thẳm của người dân Hòa Vang vẫn luôn hướng đến những giá trị vĩnh hằng do lịch sử tạo ra. Từng thế hệ người Hòa Vang luôn ý thức rằng, tình cảm đó rất thiêng liêng, thủy chung. Vì vậy, trải qua năm tháng, mỗi cán bộ, người dân hai huyện đều chung tay vun đắp nghĩa tình ấy ngày càng thêm thắm thiết".

Lãnh đạo H. Hòa Vang thăm và hỗ trợ xây nhà chính sách cho gia đình ông Trần Công Thảnh (xã Quảng Lộc, H. Quảng Xương).

Hòa Vang - Quảng Xương, hai miền đất tuy xa cách về mặt không gian, địa lý, bị chia cắt trong chiến tranh nhưng có nhiều nét tương đồng về con người, văn hóa, lịch sử. Hai huyện đều có bề dày lịch sử, truyền thống văn hóa, nơi sản sinh ra những người con kiên cường, bất khuất, vì Tổ quốc quyết sinh. Những nét tương quan ấy đã tạo nên mối lương duyên của hai huyện. Theo Bí thư Huyện ủy Hòa Vang Trần Văn Trường, chiến tranh đã lùi xa nhưng nghĩa tình Hòa Vang - Quảng Xương vẫn in đậm trong trái tim của mỗi người dân. Những gì mà thế hệ đi trước tạo dựng nên sẽ là ngọn lửa hừng hực khí thế tiếp sức cho các thế hệ mai sau tiếp tục giữ gìn và phát huy. Tình nghĩa son sắt, thủy chung của hai huyện trong quá khứ, hiện tại và tương lai mãi bền chặt và nâng lên tầm cao mới. Hai huyện sẽ tiếp tục tăng cường hơn nữa tình đoàn kết, phát huy tiềm năng, thế mạnh, trao đổi kinh nghiệm phát triển kinh tế - xã hội, cùng nhau vượt qua khó khăn, thử thách thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng đời sống văn minh, hiện đại; đặc biệt hợp tác, giúp đỡ nhau cùng thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

"60 năm qua và sẽ còn nhiều năm nữa để Hòa Vang - Quảng Xương tiếp tục viết thêm những câu chuyện nghĩa tình, các thế hệ nối tiếp của hai địa phương cùng bên nhau trên con đường phát triển bền vững. Sự gắn bó keo sơn này sẽ mãi được tô đậm theo năm tháng để cùng hướng đến một mục tiêu chung: Vì đất nước Việt Nam giàu đẹp", Bí thư Huyện ủy Hòa Vang quả quyết.

VY HẬU