(Cadn.com.vn) - Chính phủ Afghanistan đang thất bại trong việc cung cấp cho quân đội khả năng lãnh đạo và những hỗ trợ cần thiết trong bối cảnh Taliban đang ngày càng trỗi dậy mạnh mẽ.

14 năm sau khi bị lật đổ, Taliban ở Afghanistan lần đầu tiên chiếm giữ tỉnh miền bắc chiến lược của Afghanistan trong ít nhất 3 ngày. Trong thời gian đó, Taliban tiến hành các hoạt động thanh lọc sắc tộc tàn bạo, xét xử, giết chết các nữ bác sĩ, và cướp phá tài sản, trong đó có các xe tăng quân sự khổng lồ và các kho đạn.

Phái đoàn Hỗ trợ của LHQ tại Afghanistan (UNAMA) và Văn phòng Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani khẳng định, Taliban gây tội ác chống lại loài người ở Kunduz. Nhưng Taliban cũng gửi thông điệp chính trị mạnh mẽ đến chính phủ Afghanistan đang bị bao vây và các đối tác phương Tây rằng, bộ máy quân sự của nhóm phiến quân này đang hoạt động hiệu quả với tham vọng hình thành một Tiểu vương quốc Hồi giáo và trở lại nắm quyền.

Quân đội Afghanistan đang hứng chịu nhiều thất bại trong cuộc chiến chống Taliban.

Chính phủ rối rắm

Từ góc độ quân sự đơn thuần, bao gồm cán cân của các lực lượng, binh sĩ Afghanistan được hưởng lợi thế chiến lược rõ ràng. Họ có nhiều nhân lực hơn, vũ khí tốt hơn, được Mỹ và NATO đào tạo và hỗ trợ. Họ được người dân Afghanistan tôn trọng và xem là niềm hy vọng cho sự sống còn của đất nước.

Tuy nhiên, sự kết hợp của các yếu tố chính trị và quân sự nghiêm trọng làm xói mòn khả năng chiến đấu và đánh bại kẻ thù của binh sĩ. Cuộc bầu cử Afghanistan năm 2014 tạo ra một chính phủ mong manh.  Tranh cãi chính trị và cuộc đối đầu giữa Tổng thống Ghani và Giám đốc điều hành Abdullah, khiến đất nước bị chia rẽ và các lực lượng vũ trang bị tổn thương. Khi chính trị hỗn loạn, tham nhũng làm tê liệt đất nước, binh sĩ trên tiền tuyến không thể quyết tâm chiến đấu.

Cuộc khủng hoảng quyền lực gây ra những hậu quả đối với lực lượng vũ trang còn non trẻ của Afghanistan. Tỷ lệ thương vong leo thang lên con số 300 người mỗi tuần là điều không thể chấp nhận đối với một quân đội non trẻ. E rằng, nếu quân đội không được củng cố và tốc độ thương vong vẫn tiếp tục như vậy, Afghanistan sẽ sớm mất đi nguồn nhân lực cần thiết để tiếp tục cuộc chiến.

Sau sự thất thủ ở tỉnh Kunduz, Giám đốc Tổng cục An ninh Quốc gia (NDS) cho biết đã chia sẻ tất cả các thông tin với chính phủ về ý định và cường độ của các hoạt động của Taliban và yêu cầu hành động phòng ngừa, nhưng không giải thích được lý do chính trị và sự chậm trễ của chính quyền trung ương. Các sự cố liên lạc và thất bại trong hoạt động tình báo là nguyên nhân chính gây thất bại cho chính phủ Afghanistan. 

Sau mỗi cuộc tấn công lớn của Taliban, các quan chức tình báo ở Afghanistan đều nói rằng đã biết trước điều gì sắp xảy ra và chia sẻ thông tin với chính phủ song dường như bị phớt lờ.

Có thể ngăn chặn Taliban?

Câu trả lời là có nếu chính phủ dành 1 năm qua để chuyên tâm chống Taliban. Ông Ghani và ông Abdullah lẽ ra nên dành nhiều thời gian và nguồn lực cho cuộc chiến chống lại Taliban, IS và các nhóm phiến quân nổi dậy khác.

Cuộc đối đầu khốc liệt và lặp đi lặp lại giữa hai nhà lãnh đạo này khiến binh sĩ Afghanistan mất tinh thần và đẩy đất nước vào con đường nguy hiểm. Nền kinh tế đang trì trệ, chảy máu chất xám đang làm rung chuyển đất nước, và người tị nạn Afghanistan - chạy trốn bạo lực và tìm kiếm việc làm - là nhóm lớn thứ hai, chỉ sau Syria. Giới phân tích cho rằng, ông Ghani, ông Abdullah, và các đối tác trong chính phủ nên lưu tâm, tình hình hiện nay đang rất xấu và có thể tồi tệ hơn. Nếu họ không vượt qua những khác biệt về chính trị, Afghanistan có nguy cơ rơi vào tay Taliban một lần nữa.

An Bình
(Theo Diplomat)