(Cadn.com.vn) - Ngày 8-11, Ấn Độ bất ngờ hủy bỏ tất cả tiền giấy mệnh giá 500 và 1.000 rupee, mệnh giá lớn nhất trong hệ thống tiền giấy của nước này, khỏi hệ thống nội tệ. Đây là động thái mà New Delhi cho biết nhằm ngăn chặn nạn tham nhũng và tăng cường kiểm soát chặt chẽ "nền kinh tế đen".

Thủ tướng Narenda Modi tuyên bố tiền giấy mệnh giá 500 và 1.000 rupee - trị giá khoảng 7,5 USD và 15 USD - sẽ không còn giá trị lưu thông kể từ nửa đêm 8-11. Người dân có thể đổi những tiền giấy mệnh giá trên để lấy tiền mới tại ngân hàng hoặc bưu điện từ nay đến cuối năm hoặc gửi tiền vào tài khoản. Ước tính khoảng 16,5 tỷ tờ tiền 500 rupee và 6,7 tỷ tờ 1.000 rupee sẽ cần được trao đổi. Tờ tiền mới mệnh giá 500 và 2.000 rupee sẽ được phát hành từ ngày 10-11 để thay thế.

Người dân Ấn Độ tập trung rất đông ở một trạm xăng, một trong số ít những nơi vẫn chấp nhận tờ 500 và 1.000 rupee tại New Delhi. Ảnh:AP

Hỗn loạn thị trường

Quyết định này của chính phủ ảnh hưởng mạnh đến đời sống người dân Ấn Độ. Ngày 9-11, người dân nước này phải chật vật trả tiền khi mua các mặt hàng cơ bản như thực phẩm và nhiên liệu và không thể rút tiền mặt. Deepak Chhatoi, nhân viên bán hàng tại một cửa hàng xe hơi ở Mumbai, cho biết ông không thể nhận tiền từ các khách hàng muốn trả bằng tờ 500 và 1.000 rupee, và cũng không thể mua bánh sandwich để ăn sáng.

Mức độ ảnh hưởng thể hiện rõ ở các trạm xăng và các cửa hàng bán lẻ. Các bệnh viện cũng không chấp nhận tiền 500 và 1.000 rupee, mặc dù chính phủ cho phép họ tiếp tục nhận. Trong khi đó, các máy ATM đóng cửa và ngân hàng bị kẹt cứng bởi dòng người đổ đến để đổi tiền sang các mệnh giá nhỏ hơn. Swapan Mandal, một người lao động, muốn rút 3.000 rupee từ máy ATM gửi cho gia đình ở Kolkata, nhưng không thể. "Tôi chỉ có 500 rupee. Tôi không biết liệu có thể gửi tiền về nhà hay không", ông nói. Một thanh tra cảnh sát tại New Delhi cho biết cảnh sát được tăng cường, đặc biệt là tại các cửa hàng bán lẻ và trạm xăng. "Đây là thời điểm nhạy cảm. Chúng tôi phải cảnh giác," ông nói.

Ông Aziz của JPMorgan cảnh báo,  quyết định này có thể vô tình làm tổn thương người nghèo Ấn Độ, ở các vùng nông thôn xa xôi, những người có thể giữ tiền mệnh giá cao để tiết kiệm, trong khi không biết đến tin tức thời gian cho phép gửi và đổi tiền đến cuối năm nay.

Thị trường chứng khoán cũng bị quay cuồng bởi quyết định bất ngờ này. Chỉ số cổ phiếu chứng khoán quốc gia của Ấn Độ sụt giảm 6,3% ở đầu phiên giao dịch nhưng hồi phục vào khoảng giữa trưa.

Thu hồi "tiền đen" thất thoát

Sau khi nhậm chức vào năm 2014, ông Modi cam kết sẽ đưa hàng tỷ USD "tiền đen" có nguồn gốc bất hợp pháp vào hệ thống tài chính. Đây được coi là bước đi táo bạo nhất của chính phủ Ấn Độ nhằm xóa sổ nạn tham nhũng cũng như đàn áp hành vi trốn thuế và hồi hương tài sản giấu ở nước ngoài. Nó được kỳ vọng sẽ mang đến hàng tỷ USD tiền từ "chợ đen" vào hệ thống tài chính nước này. "Tiền đen và tham nhũng là những thách thức lớn nhất trong cuộc chiến chống nghèo đói", ông Modi cho biết.

Ông Urjit Patel, Thống đốc mới được bổ nhiệm của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ cho biết, quyết định này là "một bước tiến mạnh mẽ để chống lại sử dụng tiền đen và tiền giả". "Mặc dù gây ra nhiều phản ứng trên thị trường và nền kinh tế, tôi tin rằng bước đi này của chính phủ mang lại triển vọng cho nền tài chính của chính phủ, giảm lạm phát, giảm lãi suất bổ sung từ ngân hàng trung ương, và tăng trưởng GDP dài hạn", chuyên gia Nirmal Jain, chủ tịch IIFL Holdings nói.

 Ngoài ra, động thái này còn ngăn chặn các phần tử phiến quân tại Ấn Độ sử dụng tờ tiền giả 500 rupee để tài trợ cho các hoạt động khủng bố.

An Bình
(Theo AP, BBC)