Vụ việc “Khiếu kiện quyết định hành chính, quyết định giải quyết khiếu nại về lĩnh vực quản lý đất đai”, bên khởi kiện là Cty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ Thăng Bình (Cty Thăng Bình), bên bị kiện là Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, đã được TAND hai cấp đưa ra xét xử theo trình tự sơ thẩm và phúc thẩm trong thời gian hơn một năm qua. Theo quy định pháp luật, quyết định của bản án phúc thẩm đã có hiệu lực pháp luật gần 5 tháng qua, nhưng vẫn không được thực hiện…

Khu đất UBND tỉnh Quảng Nam ra quyết định thu hồi.

Đơn khởi kiện của Cty Thăng Bình mà người đại diện pháp luật là ông Lê Như Hòa- Giám đốc Cty nêu: Cửa hàng xăng dầu tại ngã tư thị trấn Hà Lam, H. Thăng Bình được xây dựng từ năm 1990. Năm 2006, UBND H. Thăng Bình thống nhất quy hoạch mạng lưới kinh doanh đối với Cty Thăng Bình, giao khu đất Cửa hàng bách hóa, nhà trọ và văn phòng Cty lại cho UBND huyện quản lý. Cơ quan chức năng đồng ý cấp phép cây xăng và di dời cửa hàng xăng dầu đến địa điểm được quy hoạch, nằm tại vị trí thửa số 16, tờ bản đồ số 30, diện tích 2.337m2, tại thị trấn Hà Lam, cửa hàng đi vào hoạt động từ năm 2008. Năm 2011, Cty Thăng Bình xin gia hạn thuê đất, được UBND H. Thăng Bình yêu cầu phải di dời vì không hợp với quy hoạch… Ngày 30-11-2011, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn chỉ đạo Sở TN-MT tách thửa đất số 16 nêu trên thành 2 thửa, thửa 512 diện tích 748,7m2 và thửa 16 diện tích 1.429,7m2, cho Cty Thăng Bình thuê thửa số 512 và kinh doanh xăng dầu đến cuối tháng 12-2014, Cty này tiếp tục xin được gia hạn thuê đất để sản xuất kinh doanh loại hình khác.  Để chuẩn bị việc di dời cửa hàng xăng dầu sau thời gian thuê trên, Cty Thăng Bình đã mua và  thuê đất để xây dựng  cửa hàng xăng dầu mới tại tổ 7, thị trấn Hà Lam…

Ngày 29-7-2017, Cty Thăng Bình nhận được Quyết định số 4184/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Nam về việc thu hồi thửa đất số 512, tờ bản đồ 30, diện tích 748,7m2. Cty Thăng Bình đã thực hiện khiếu nại Quyết định 4184… và xin được gia hạn thời gian sử dụng đất theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, ngày 26-3-2018 Chủ tịch UBND tỉnh Quảng  Nam ban hành Quyết định số 1037/QĐ-UBND nội dung, không chấp nhận khiếu nại của Cty Thăng Bình. Nhận thấy Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Quảng Nam là trái quy định pháp luật, trái chủ trương, xâm phạm quyền và lợi ích của Cty nên Cty Thăng Bình khởi kiện yêu cầu tòa án hủy Quyết định số 4184… và Quyết định 1037 của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam…

Ngày 28-9-2018, TAND tỉnh Quảng Nam đưa vụ kiện ra xét xử, tại Bản án hành chính sơ thẩm số 41/2018/HC-ST quyết định… "Bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của Cty Thăng Bình…”. Không chấp nhận quyết định này, ngày 10-10-2018, Cty Thăng Bình có đơn kháng cáo.

Ngày 14-6-2019, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đưa  vụ kiện ra xét xử theo thủ tục phúc thẩm, tại phiên tòa, HĐXX nhận định: Xem xét về quá trình sử dụng thửa đất do UBND tỉnh Quảng Nam thu hồi theo Quyết định 4184… ngày 29-11-2017 nhận thấy, từ năm 2011 trở về trước, thửa đất số 512, nằm trong thửa đất số 16, tờ bản đồ số 30, thị trấn Hà Lam, theo Quyết định số 4582/QĐ-UB và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp ngày 27-10-2004, có diện tích 2.337m2 (theo hiện trạng hiện nay là 2.178,5m2) loại đất thương mại, dịch vụ do Cty Thăng Bình thuê năm 2004 đến năm 2011. Sau thuê thuê đất, Cty đã xây dựng cửa hàng xăng dầu diện tích 748,7m2, còn lại 1.429,8m2 Cty xây dựng cửa hàng kinh doanh. Ngày 27-10-2011 UBND tỉnh Quảng Nam ban hành quyết định về việc phê duyệt quy hoạch mạng lưới kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh, vị trí này không còn phù hợp với quy hoạch trên. Cty Thăng Bình cũng đã thống nhất di dời cửa hàng xăng dầu đến địa điểm khác. Căn cứ nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở TN-MT tỉnh đã tiến hành tách thửa 16, tờ bản đồ số 30 thành hai thửa 512 và 16 như đã nêu trên. 

Xét thấy: Việc Sở TN-MT tỉnh Quảng Nam tách thửa có cùng mục đích sử dụng (thương mại, dịch vụ) là không có cơ sở pháp lý, bởi lẽ theo các quy định của Luật đất đai 2003 và Luật đất đai 2013, việc “tách thửa” chỉ xảy ra khi người sử dụng đất có yêu cầu, hoặc Nhà nước có quyết định thu hồi một phần thửa đất, trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, không có quy định về thẩm quyền, thủ tục Nhà nước tách thửa, đặc biệt là một thửa đất cùng mục đích sử dụng mà nhà nước cho doanh nghiệp thuê, sau đó ra quyết định thu hồi một phần diện tích, ảnh hưởng đến quyền sử dụng đất của doanh nghiệp thuê đất. Hơn nữa việc thu hồi đất không thực hiện bất kỳ dự án nào vì lợi ích công cộng mà chỉ định hướng giao cho Trung tâm quỹ đất H. Thăng Bình tổ chức đấu giá, làm manh mún thửa đất bất hợp lý…

Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Quảng Nam không căn cứ vào quyết định cho thuê đất, theo  quy định tại điều 65, Luật đất đai là chưa đầy đủ, đối chiếu với các quy định của pháp luật về hồ sơ, trình tự, thủ tục thu hồi đất được quy định  tại điều 65, Luật  Đất đai và điều 65 Nghị  định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều Luật Đất đai; điều 13 Thông tư số 30/2014, của Bộ TN-MT quy định về hồ sơ giao đất, cho thuê đất chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất… Thậm chí, quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Quảng Nam còn ngược lại với chính chủ trương tại Văn bản số 3578/UBND-KTN ngày 30-10-2011 của UBND tỉnh Quảng Nam: “…Hết thời hạn thuê đất kinh doanh cửa hàng xăng dầu, nếu Cty chấp hành tốt mọi quy định của pháp luật và có nhu cầu tiếp tục thuê đất, sử dụng đất đúng quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của địa phương thì ưu tiên cho Công ty tiếp tục thuê đất theo quy định Luật đất đai hiện hành…”.  Từ những đánh giá nhận định hồ sơ tài liệu có tại vụ kiện, căn cứ theo quy định pháp luật, TAND cấp cao tại Đà Nẵng quyết định: “…Chấp nhận kháng cáo của Cty Thăng Bình;… hủy Quyết định số 4184… ngày 29-11-2017 của UBND tỉnh Quảng Nam về việc thu hồi thửa đất số 512, tờ bản đồ số 30, diện tích 748,7m2 của Cty Thăng Bình; hủy Quyết định số 1037… ngày 26-3-2018 của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam về việc giải quyết khiếu nại của Cty Thăng Bình để thực hiện đúng trình tự, thủ tục và nội dung pháp luật quy định”.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Bản án hành chính phúc thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày tuyên án.  Tuy nhiên đến nay đã gần 5 tháng, việc thực hiện quyết định của bản án vẫn rơi vào im lặng. Ngày 15-8-2019, UBND tỉnh Quảng Nam có Công văn số 4813/UBND-NC với nội dung: “Yêu cầu Sở TN-MT tỉnh phối hợp với UBND huyện cùng các cơ quan liên quan thi hành bản án nêu trên theo quy định pháp luật; báo cáo kết quả UBND tỉnh”.  Ngày 9-10-2019, ông Lê Như Hòa-Giám đốc Cty Thăng Bình cho biết, Cty đã liên hệ với các cơ quan, đơn vị như Công văn UBND tỉnh Quảng Nam đã chỉ đạo, nhưng vẫn chưa nhận được sự trả lời theo quy định của pháp luật, bản án đã có hiệu lực, nhưng bao giờ các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện thi hành…?. Trong thời gian qua, hoạt động sản xuất kinh doanh của Cty bị đình trệ, hàng chục người lao động không có công ăn việc làm, mặc dù vẫn phải cho trả các  chế  độ theo quy định pháp luật, dự án kinh doanh sản xuất Cty đã trình các ngành chức năng tỉnh từ năm 2017, và mới đây là đầu năm 2019 vẫn không thể triển khai được. Đề nghị chính quyền  và các các quan, đơn vị liên quan  ở Quảng Nam cần sớm triển khai thi hành bản án đã có hiệu lực pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp là Cty Thăng Bình.

Hồng Thanh