Khủng hoảng dai dẳng gần 3 năm liên quan đến Trung Quốc, Canada và Mỹ đã bất ngờ kết thúc vào ngày 24-9 (giờ Mỹ)  khi bà Mạnh Vãn Châu, Giám đốc tài chính (CFO) của gã khổng lồ Huawei, để chờ Canada xét đơn đòi dẫn độ sang Mỹ, cuối cùng đã được trả tự do sau một thỏa thuận với Bộ tư Pháp Mỹ.

Bà Mạnh Vãn Châu rời khỏi ngôi nhà bị giam lỏng ở Vancouver để lên đường về nước. Ảnh: SCMP

Theo AP, bà Mạnh đã được tháo vòng định vị ở cổ chân sau, thiết bị bà phải mang gần 3 năm qua trong khi bị "giam lỏng" tại Canada. Đây là thiết bị theo dõi gắn trên cổ chân sử dụng sóng di động và kết nối GPS để xác định vị trí của người bị giám sát, đảm bảo người này không vi phạm lệnh cấm rời khỏi nhà trong khoảng thời gian nhất định. Việc tháo bỏ vòng định vị cho thấy bà Mạnh Vãn Châu kết thúc thời kỳ này theo lệnh của tòa án.

Sau đó, theo Bloomberg, bà đã lên một chuyến bay của hãng hàng không Air China cất cánh lúc 16 giờ 29 ngày 24-9 từ Vancouver, Canada trở về Thâm Quyến, Trung Quốc. Thông tin từ các trang web theo dõi hành trình chuyến bay cho thấy, máy bay này đã bay qua Đại Tây Dương, tránh không phận Alaska của Mỹ.

Máy bay chở bà dự kiến sẽ hạ cánh lúc 21 giờ 50 ngày 25-9, nhưng lịch trình có thể thay đổi, một thành viên của phi hành đoàn mặt đất nói với tờ SCMP vì đây không phải là chuyến bay thường lệ theo lịch trình.

Bà Mạnh từ Canada trở về Trung Quốc sau khi đạt được thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc chiến pháp lý với giới chức Mỹ. Theo thỏa thuận hoãn truy tố đạt được với Bộ Tư pháp Mỹ, bà Mạnh đồng ý với bản tuyên bố dài 4 trang, thừa nhận bà đã cung cấp những thông tin không chính xác cho HSBC nhằm phủ nhận mối quan hệ giữa Huawei với một công ty tại Iran - hành động có thể khiến HSBC vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.

Chi tiết thỏa thuận chưa được công bố, nhưng theo các nguồn tin, bà Mạnh được cho là chỉ nhận tội với một số cáo buộc ít nghiêm trọng, trong khi các cáo buộc chính bị hủy bỏ. Thỏa thuận hoãn truy tố sẽ có hiệu lực đến tháng 12-2022, nghĩa là tròn 4 năm kể từ khi bà Mạnh bị bắt giữ ở Vancouver. Nếu đến thời điểm đó, bà Mạnh không có thêm hành vi phạm pháp, các cáo trạng sẽ được xóa bỏ.

Bà Mạnh Vãn Châu khi chuẩn bị lên máy bay rời Canada. Ảnh: Twitter

Với thỏa thuận này, Mỹ đồng ý rút lại đề nghị dẫn độ đối với vị CFO của Huawei. Chiều 24-9, Thẩm phán Tòa án tối cao British Columbia ở Vancouver, bà Heather Holmes, cũng công bố quyết định trả tự do cho bà Mạnh.

Bà Mạnh Vãn Châu, con gái nhà sáng lập Huawei Nhậm Chính Phi, bị giới chức Canada bắt giữ hôm 1-12-2018 tại sân bay Vancouver theo đề nghị của Mỹ. Mỹ cũng đề nghị dẫn độ bà Mạnh sang Mỹ để xét xử với cáo buộc nói dối HSBC về mối quan hệ của Huawei với Skycom, một công ty kinh doanh ở Iran, khiến HSBC có nguy cơ phải chịu trách nhiệm hình sự vì vi phạm lệnh trừng phạt thương mại của Mỹ.

Vụ việc liên quan đến việc bắt giữ và đề nghị dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu đã khiến cho mối quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ và Canada căng thẳng. Giới chức Trung Quốc đã nhiều lần chỉ trích động thái của Canada, Mỹ, đề nghị trả tự do cho bà Mạnh ngay lập tức.

Rất nhanh sau khi Tư Pháp Canada tuyên bố thả bà Mạnh, trong một cuộc họp báo tối 24-9, thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết hai công dân Canada có liên quan được Bắc Kinh trả tự do, đã “rời khỏi không phận Trung Quốc” và đang trên đường về nước.

THANH VĂN