Bài phát biểu chỉ vỏn vẹn 9 phút từ Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump không cho thấy bất kỳ sự nhượng bộ nào đối với đảng Dân chủ trong cuộc chiến chi tiền xây dựng bức tường biên giới với Mexico - một dự án mà ông Trump đặt ở vị trí trọng tâm trong chính sách đối nội đặc trưng của mình.

Ông Trump xem việc xây dựng bức tường biên giới với Mexico là trọng tâm trong chính sách đối nội của mình.   Ảnh: AFP

Tối 8-1 (sáng 9-1, giờ Việt Nam), Tổng thống Donald Trump bất ngờ có bài phát biểu trước toàn dân, trong đó chú trọng vấn đề xây tường ngăn biên giới với Mexico - nguyên nhân chủ chốt khiến chính phủ Mỹ đóng cửa từ ngày 22-12-2018 cho đến nay.

Bài phát biểu kéo dài 9 phút được truyền hình trực tiếp vào khung giờ vàng, trong đó, ông Trump vừa thuyết phục vừa gây áp lực để Quốc hội chịu chi tiền xây tường biên giới gây tranh cãi này với cam kết khiến những người nhập cư bất hợp pháp sẽ phải trả lại “dòng máu Mỹ”.

Kiên quyết đòi chi tiền xây bức tường biên giới

Bài phát biểu chỉ vỏn vẹn 9 phút từ Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng không cho thấy bất kỳ sự nhượng bộ nào đối với đảng Dân chủ trong cuộc chiến chi tiền xây dựng bức tường biên giới với Mexico - một dự án mà ông Trump đặt ở vị trí trọng tâm trong chính sách đối nội đặc trưng của mình.

Trong bài phát biểu, Tổng thống Trump xem vấn đề biên giới là một cuộc khủng hoảng, đồng thời lên án những tội danh do những người nhập cư bất hợp pháp gây ra. Ông nêu ra hàng loạt các hành động tội phạm liên quan đến người nhập cư bất hợp pháp, cho rằng, nước Mỹ đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng an ninh và nhân đạo ngày càng nghiêm trọng hơn. “Trong những năm qua, hàng ngàn người dân Mỹ bị sát hại dã man và thủ phạm là những người nhập cư bất hợp pháp. Hàng ngàn mạng sống khác có thể bị cướp đi nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ”, ông Trump tuyên bố. Bên cạnh đó, Tổng thống Trump cũng không quên nhắc lại yêu cầu của ông trong việc cấp 5,6 tỷ USD kinh phí xây dựng bức tường biên giới với Mexico. Ông Trump nêu rõ: “Là một phần của cách tiếp cận tổng thể đối với an ninh biên giới, các chuyên gia thực thi pháp luật đã yêu cầu 5,6 tỷ USD cho một hàng rào vật lý”.

Tuy nhiên, truyền thông Mỹ nghi ngờ những tuyên bố này của ông Trump. Các nhóm kiểm tra thực tế tại các cơ quan truyền thông Mỹ đã nhanh chóng vào cuộc “điều tra” một số khẳng định của Tổng thống Trump - ví dụ như tuyên bố của ông rằng, mỗi ngày các đặc vụ Mỹ ở biên giới với Mexico “gặp hàng ngàn người nhập cư bất hợp pháp đang cố gắng vào nước ta”. “Con số đó quá lớn”, CNN và New York Times nhận định. Các hãng tin cũng cho rằng, ông Trump đã nói quá khi cho rằng, 90% lượng heroin vào Mỹ thông qua con đường trực tiếp hay gián tiếp từ Mexico.

Công kích phe Dân chủ

Bế tắc chính trị liên quan yêu cầu của Tổng thống Trump về xây dựng một bức tường biên giới khiến những cơ quan chủ chốt trong chính phủ Mỹ, trong đó có Bộ An ninh Nội địa, phải đóng cửa suốt 18 ngày qua.

Và bài phát biểu không hy vọng giải quyết việc chính phủ đóng cửa bắt đầu từ 18 ngày trước như một chiến thuật đàm phán nhưng đã trở thành một biểu tượng của chính trị rối loạn ở Mỹ - và ngày càng trở thành một tình huống đau đớn cho những người lao động không được trả lương. Tiền lương của một số lượng lớn nhân viên chính phủ bị giữ lại khi Tổng thống Trump từ chối ký các dự luật chi tiêu của chính phủ như một cách để thúc đẩy đảng Dân chủ chịu chi tiền cho bức tường biên giới của mình.

Đã có suy đoán rằng, ông Trump có thể dịu giọng hơn trong bài phát biểu  lần này, ví dụ như hạ mức chi xây bức tường biên giới, hoặc đưa ra những lựa chọn linh hoạt hơn với đảng Dân chủ trong các lĩnh vực khác của chính sách nhập cư. Nhưng ông không làm như vậy. Tuy nhiên, điều quan trọng là ông chủ Nhà Trắng vẫn kiềm chế chưa tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, vốn có thể cho phép ông được cấp kinh phí xây dựng bước tường biên giới mà không cần Quốc hội thông qua. Đảng Dân chủ và một số thành viên đảng Cộng hòa đã cảnh báo rằng, nếu ông Trump làm như vậy, đây sẽ được coi là một sự leo thang nguy hiểm và sẽ bị thách thức tại tòa án.

Trước sự công kích của ông chủ Nhà Trắng, lãnh đạo phe Dân chủ tại Quốc hội đáp trả cứng rắn, cảnh báo rằng, Tổng thống Trump đang bắt người dân Mỹ làm “con tin” bằng việc khước từ cấp kinh phí hoạt động cho những cơ quan chính phủ bị đóng cửa, cho đến khi ông có được tiền để xây tường biên giới. Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố: “Tổng thống Trump phải ngừng bắt người dân Mỹ làm con tin, phải ngừng tạo ra một cuộc khủng hoảng và phải mở cửa lại chính phủ”.

KHẢ ANH