(Cadn.com.vn) - Kế hoạch di chuyển căn cứ Futenma vẫn là bài toán khó giải của chính quyền Thủ tướng Shinzo Abe hiện nay.

Tại buổi lễ tưởng niệm ghi nhớ các thường dân thiệt mạng trong "Trận chiến Okinawa" được tổ chức ở Naha hôm 23-6, những tranh cãi về việc di chuyển căn cứ quân sự Mỹ ở Okinawa lại một lần nữa bùng lên. Trong suốt buổi lễ, Thống đốc Takeshi Onaga phá vỡ truyền thống khi thẳng thắn nhắc lại tuyên bố phản đối của mình về kế hoạch di chuyển căn cứ quân sự của Mỹ ở Futenma thuộc khu vực phía bắc ít dân cư của tỉnh Okinawa đến Henoko, cũng thuộc Okinawa.

Thủ tướng Abe, trong khi tiếp tục tham dự buổi lễ theo lệ thường, bày tỏ sự không hài lòng bằng cách chỉ gặp ông Onaga trong 5 phút trước khi trở về Tokyo. Trong năm 2013 và 2014, ông Abe tham dự buổi lễ tưởng niệm và gặp Thống đốc Okinawa khi đó là Hirokazu Nakaima trong các bữa ăn trưa trước khi trở về Tokyo.

Nguyên nhân dẫn đến sự thất vọng của ông Abe với cấp dưới Onaga là quá rõ ràng. Thống đốc Onaga, trước đây là thành viên của đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP), người từng ủng hộ việc di dời căn cứ Futenma đến Henoko khi còn là thị trưởng thành phố Naha. Tuy nhiên, giờ đây, ông kiên quyết phản đối việc này.

Nói một cách công bằng, các vấn đề liên quan đến việc di dời căn cứ Futenma không phải là việc của ông Abe. Năm 2009, ông Yukio Hatoyama, sau đó là thủ tướng và người đứng đầu đảng Dân chủ (DPJ) cam kết, chính phủ của ông sẽ tìm kiếm một kế hoạch di dời "ở mức tối thiểu là phải bên ngoài Okinawa".

Với lời hứa này, cảm giác hy vọng nhanh chóng nổi lên và lan rộng ở Okinawa rằng, vấn đề di dời căn cứ Futenma có thể được giải quyết dưới thời chính quyền mới. Khi ông Hatoyama lên nắm quyền và thừa nhận, các kế hoạch hiện tại thực sự là lựa chọn tốt nhất cho Okinawa, các nhà lãnh đạo ở Okinawa bắt đầu tỉnh ngộ. Họ biểu tình yêu cầu "không xây dựng mới ở Henoko". Nói cách khác, 5 năm sau khi Thủ tướng Hatoyama rời nhiệm sở, chính phủ của ông Abe vẫn phải đấu tranh để lấy lại lòng tin từ người dân và lãnh đạo ở Okinawa.

Thực tế là, vấn đề di chuyển căn cứ Futenma vẫn chưa được giải quyết trong gần 20 năm sau khi chính phủ Mỹ- Nhật thống nhất về vấn đề này lần đầu tiên vào năm 1996. Chính quyền địa phương giữ số lượng lớn hồ sơ cấp giấy phép cần thiết cho việc xây dựng các cơ sở thay thế. Vì vậy, ngay cả khi ông Onaga không thể chấm dứt việc xây dựng ở Henoko, ông vẫn có thể khiến cho việc này trở nên khó khăn hơn.

Về mặt lý thuyết, Thủ tướng Abe có thể tự quyết định việc di chuyển căn cứ Futenma bằng cách nỗ lực ban hành một đạo luật đặc biệt, vốn sẽ cho phép chính quyền trung ương tiến hành việc di dời mà không cần chờ được thống đốc hoặc thị trưởng địa phương chấp thuận. Từng có tiền lệ cho việc này vào năm 1996. Tuy nhiên, làm như vậy sẽ phá hoại hình ảnh của chính phủ ông Abe vì nó có nguy cơ châm ngòi cho tâm lý chống Mỹ tên khắp nước này. Tỷ lệ ủng hộ nội các của Thủ tướng Abe đang suy giảm đáng kể và tất nhiên ông Abe không muốn tự hủy hoại mình.

Tình hình hiện nay cho thấy, số phận cuối cùng của căn cứ quân sự Futenma vẫn còn trong tình trạng lấp lửng, không bền vững. Do mối quan hệ của Tokyo với Okinawa vẫn bế tắc, không có triển vọng thực sự cho một thỏa thuận đột phá. Giờ đây, Futenma vẫn còn đó, như gần 20 năm trước đây, một trong những lỗ hổng hữu hình nhất cho sự phát triển bền vững của liên minh Mỹ-Nhật.

Thanh Văn