Bảo tồn và phát huy giá trị di sản bài chòi
UBND tỉnh Quảng Trị vừa ban hành Đề án "Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật bài chòi Trung Bộ Việt Nam trên địa bàn tỉnh Quảng Trị", giai đoạn 2018 - 2023. Tại Quảng Trị, bài chòi là một trò chơi dân gian ra đời từ lâu. Theo đó, trước năm 1945, ở hầu hết các làng quê tỉnh Quảng Trị đều tồn tại một hình thức giải trí vào dịp Tết, đó là đánh bài tới. Sau đó, đánh bài tới phát triển cả về quy mô và cách thức. Các làng quê đã cho dựng chòi phía trước sân đình, sân chợ để tổ chức hội bài chòi trong mỗi dịp Xuân về, thu hút mọi lứa tuổi trong làng tham gia. Từ đó, bài chòi thực sự trở thành của cộng đồng làng và được dân gian gọi là hội bài chòi. Tuy nhiên, trong thời gian dài, hội bài chòi không được tổ chức và bị rơi vào lãng quên ở ngay những làng quê mà bài chòi "sinh ra". Từ năm 1990 đến nay, hội bài chòi ở Quảng Trị được khôi phục trở lại tại các làng: Tùng Luật, Cổ Mỹ thuộc xã Vĩnh Giang, H. Vĩnh Linh; Ngô Xá Tây thuộc xã Triệu Trung, H. Triệu Phong... Sau khi được khôi phục, bài chòi ở Quảng Trị vẫn mang đậm chất dân gian, thể hiện ở những điệu hò, câu vè và yếu tố giải trí, cầu may, sự cố kết cộng đồng. Hiện nay, bài chòi ở Quảng Trị đang được lưu giữ theo phương thức truyền khẩu. Phần đông nghệ nhân am hiểu về bài chòi đã cao tuổi, trong khi việc truyền dạy bài chòi cho thế hệ trẻ chưa đồng bộ. Vì vậy, bài chòi ở Quảng Trị có nguy cơ mai một và thất truyền...
N.L