Việc bầu cử qua thư kỷ lục do đại dịch Covid-19, số lượng người dân bầu cử sớm và có khả năng bùng nổ số cử tri đi bầu lớn trong ngày bầu cử chính thức đang đặt ra nhiều thách thức cho việc kiểm phiếu trong năm bầu cử 2020.  Vậy việc kiểm phiếu sẽ được thực hiện như thế nào?

Các quan chức bầu cử sắp xếp các lá phiếu bầu cử vắng mặt và bỏ phiếu sớm để kiểm đếm bên trong Tòa thị chính Boston hôm 2-11.   Ảnh: AP

Theo các nguồn tin, việc kiểm phiếu sẽ không bắt đầu cho đến khi các địa điểm bỏ phiếu đóng cửa lúc 20 giờ tối 3-11 (giờ Mỹ) và điều đó dập tắt sự khao khát của công chúng về việc có kết quả cuối cùng sớm nhất có thể.

Phức tạp việc kiểm phiếu bầu qua thư

Theo cập nhật của Dự án Bầu cử Mỹ thuộc Đại học Florida, tính đến sáng sớm 3-11 (giờ Mỹ), đã có 99,6 triệu phiếu bỏ sớm tại Mỹ, gồm 63,9 triệu phiếu bầu qua thư và 35,7 triệu phiếu bầu trực tiếp. Với số phiếu bầu qua thư kỷ lục như, việc kiểm phiếu có thể mất nhiều thời gian hơn và phức tạp hơn.

Trong khi đó hiện nay, quá trình kiểm phiếu cùng các quy định liên quan của các bang ở nước Mỹ không giống nhau. Theo trang FiveThirtyEight, ở Alabama, phiếu của cử tri vắng mặt cần được đóng dấu bưu điện trước ngày 2-11 và tiếp nhận trước 12 giờ ngày 3-11. Nhưng tại California, phiếu bầu qua thư cần được đóng dấu bưu điện trước ngày 3-11 và tiếp nhận trước ngày 20-11. Việc kiểm phiếu tại bang này phải đợi tới đêm bầu cử 3-11. Trước đó, các quan chức bầu cử có thể thực hiện các bước như kiểm tra chữ ký trên bao thư, đem phiếu bầu ra khỏi bao thư... Đó là chưa kể các lỗi phát sinh - gồm thiếu chữ ký hoặc chữ ký không khớp với các dữ liệu đã được chính quyền địa phương lưu trữ. Đây là điều thực sự đang gây lo ngại trên khắp nước Mỹ khi quá nhiều cử tri chọn hình thức bỏ phiếu qua thư.

Ví dụ tại Texas. Theo đó, tại những hạt có hơn 100.000 dân, ban phụ trách phiếu bầu bỏ sớm được phép bắt đầu triệu tập và xử lý phiếu bầu qua thư từ 12 ngày trước ngày bầu cử 3-11.Ở những hạt nhỏ hơn, họ có thể bắt đầu xử lý phiếu sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa vào ngày cuối cùng được bỏ phiếu sớm. Các phiếu bầu qua thư phải có đóng dấu bưu điện trước ngày 3-11 và phải được gửi đến trước ngày 4-11. Khi ban phụ trách phiếu bầu nhận được lá phiếu, các quan chức sẽ kiểm tra liệu cử tri có đăng ký bầu cử hay không và có thể sẽ giao cho một ủy ban xác minh chữ ký để so sánh chữ ký trên bao thư và đơn xin bỏ phiếu vắng mặt của cử tri. Ủy ban xác minh chữ ký phải có ít nhất một người đánh giá đến từ mỗi đảng và đa số thành viên này đều phải nhất trí chữ ký đã khớp thì mới hợp lệ. Căn cứ phán quyết của Tòa thượng thẩm liên bang số 5 hôm 19-10, các quan chức Texas có thể loại bỏ một phiếu bầu qua thư mà không cần thông báo cho cử tri. Tuy nhiên, tại nhiều bang như California, cử tri phải được báo về vấn đề liên quan lá phiếu và được trao cơ hội để sửa lỗi.

Kiểm phiếu bầu trực tiếp

Do đại dịch Covid-19, người dân tại bang Texas có thể bỏ phiếu trực tiếp sớm, bắt đầu từ hôm 13-10, có thêm 6 ngày để bỏ phiếu so với các năm trước. Tại Texas, mỗi trong số 254 hạt có cách xử lý và kiểm phiếu khác nhau.

Ngoài phiếu bầu bằng giấy, hiện nay có sự xuất hiện của Hệ thống bỏ phiếu điện tử trực tiếp (DRE). Với cách DRE, cử tri thực hiện lựa chọn trên màn hình, nhấn nút “bầu” hoặc “bỏ phiếu” cho quyết định của họ. Đây là loại máy được dùng phổ biến tại hạt Harris. Tại hạt này, các thông tin về phiếu bầu trên máy DRE sẽ được lưu trên một thẻ nhớ. Thẻ nhớ này sau đó được đưa ra khỏi thiết bị và chuyển tới điểm kiểm phiếu trung tâm, rồi được tải lên máy tính và tiến hành kiểm đếm, theo báo The Houston Chronicle (nhật báo lớn nhất ở Houston, Texas).

Tuy nhiên, theo đánh giá của Văn phòng thư ký chính quyền bang Texas, với hình thức bỏ phiếu trực tiếp, bỏ phiếu bầu bằng giấy vẫn là cách chính mà nhiều người dân Texas thực hiện. Tại nhiều nơi, phiếu bầu vẫn được điền và được kiểm đếm bằng tay.

T.H