Trong tuần này, Hạ viện Mỹ đã mở phiên điều trần quan trọng về việc liệu có luận tội Tổng thống Donald Trump hay không, trong bối cảnh phe Dân chủ tìm cách đưa vụ việc này ra công luận, cho rằng ông Trump đã lạm dụng quyền lực để phục vụ lợi ích chính trị.

Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ George Kent tại phiên điều trần hôm 13-11.   Ảnh: AP

Điều đặc biệt hơn nữa khi đây là lần đầu tiên một phiên điều trần về vấn đề này được phát trên truyền hình. Người dân Mỹ đã được theo dõi phiên điều trần công khai đầu tiên trong cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump với hai nhân chứng là cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine Bill Taylor và Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ George Kent. Sự kiện này được cho sẽ trở thành cuộc đối đầu nảy lửa giữa phe Dân chủ và những thành viên đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump.

Và một trong những tiết lộ gây sửng sốt nhất từ cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump là việc chính quyền của ông đã điều hành chính sách đối ngoại như thế nào. Thông tin mới về chính sách đối ngoại trong bóng tối được tiết lộ cho thấy, Nhà Trắng đã gây áp lực buộc Ukraine đào bới cuộc điều tra nhằm vào gia đình đối thủ, cựu Phó Tổng thống Joe Biden để đổi lấy viện trợ quân sự. Thông tin này hầu như không gây ngạc nhiên quá mức, nhưng nó khẳng định nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của hầu hết người Mỹ.

Bê bối Ukraine cho thấy bộ máy chính sách đối ngoại của Mỹ, trong đó các chuyên gia ngoại giao và các nhân viên phi đảng phái khác, đã không thể ngăn cản Tổng thống Trump hành động theo “bản năng tồi tệ nhất” trong chính sách đối ngoại. Điều này càng là minh chứng rõ nét cho thấy, ông Trump hầu như không tôn trọng ý kiến của các chuyên gia trong việc điều hướng các vấn đề quốc tế, từ can thiệp bầu cử cho đến vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã loại bỏ dần tầm quan trọng của những “cánh tay phải” giỏi giang bên cạnh mình, thay vào đó chỉ dựa vào những gì ông nghe, thấy trên phương tiện truyền thông xã hội và trên Fox News. Ông chủ Nhà Trắng dần mất đi các thành viên trong chính quyền, những cố vấn thân cận vì những quyết định bốc đồng. Khi vụ bê bối Ukraine bị phơi bày, ông ngày càng phụ thuộc vào người ngoài vốn không có chuyên môn về chính sách đối ngoại, như luật sư riêng của ông, Rudy Giuliani.

Tại buổi điều trần ngày 13-11, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Ukraine William Taylor khẳng định, Đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland cho biết Tổng thống Trump quan tâm cuộc điều tra đối với cựu Phó Tổng thống Joe Biden hơn là vấn đề Ukraine. Sau cuộc gọi với Tổng thống Trump, khi được một nhân viên hỏi ông Trump nghĩ gì về Ukraine, Đại sứ Sondland trả lời: “Tổng thống Trump quan tâm nhiều hơn đến các cuộc điều tra của Biden, điều mà luật sư Giuliani đang gia tăng sức ép”.

Ông Taylor là một trong hai quan chức đầu tiên tham gia cuộc điều trần công khai dưới sự chủ trì của Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ Adam Schiff  liên quan đến cuộc điện đàm giữa Tổng thống Trump và người đồng cấp Ukraine. Trong bản sao lời khai được Hạ viện Mỹ công bố trước đó, Laura Coopera, quan chức cấp cao Lầu Năm Góc phụ trách giám sát chính sách của Mỹ đối với Ukraine cũng cho biết, Tổng thống Trump chỉ đạo các cơ quan hữu quan đóng băng khoản viện trợ quân sự cho Ukraine.

Trong tuyên bố mới nhất, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi ngày 15-11 cho biết, Tổng thống Trump đã thừa nhận hành vi hối lộ trong vụ bê bối Ukraine, cáo buộc nhà lãnh đạo của đảng Cộng hòa thực hiện hành vi vi phạm có thể bị buộc tội phản bội Tổ quốc theo Hiến pháp Mỹ. Phát biểu tại một cuộc họp báo, bà Pelosi nhấn mạnh: “Khoản hối lộ là cho phép hoặc từ chối hỗ trợ quân sự để đổi lại một tuyên bố công khai về một cuộc điều tra giả mạo đối với những cuộc bầu cử. Đó là hối lộ. Những gì mà Tổng thống đã thừa nhận và tuyên bố rằng đó là hoàn hảo, thì tôi nói rằng đó là điều hoàn toàn sai trái. Đó là hối lộ”.

Hiến pháp Mỹ quy định, các hành vi vi phạm có thể bị kết tội bao gồm “phản bội Tổ quốc, hối lộ hoặc những tội ác nghiêm trọng và cách hành xử xấu khác”. Phe Dân chủ đã bắt đầu sử dụng những ngôn từ như “hối lộ” hoặc “cố ý hối lộ” trong khi thảo luận về những hành động của ông Trump.

KHẢ ANH