Việc Mỹ công nhận Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel đang khiến các quốc gia Arab rơi vào lúng túng khi họ vẫn tranh cãi trong việc đi đến một phản ứng thống nhất trước quyết định của một đồng minh chủ chốt như Washington. Và tất cả những điều này chỉ có thể mang lại lợi ích cho Iran.

Phản ứng giận dữ đã đổ dồn từ thủ đô các nước Arab sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức tuyên bố công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan - nơi Syria cũng tuyên bố chủ quyền, bất chấp các Nghị quyết của LHQ kêu gọi Tel Aviv rút quân khỏi khu vực này (Israel chiếm đóng Cao nguyên Golan trong thời gian xảy ra chiến tranh Trung Đông 1967 và sau đó sáp nhập vào lãnh thổ của mình năm 1981, động thái không được cộng đồng quốc tế công nhận).

Nhưng mặt trận tưởng chừng thống nhất này thật ra chỉ là một mặt nạ nhằm che giấu tình trạng tiến thoái lưỡng nan của chính phủ các nước Arab còn lại, vốn đang cố gắng đối phó với “kẻ đồng phạm” của Washington. Có thể thấy, những quốc gia Arab đồng minh của Mỹ chính là những người xấu hổ nhất vì họ cho đến nay vẫn chưa thể tiến đến gần ông Trump hơn.

Một số quốc gia Arab, bao gồm cường quốc khu vực và kẻ thù số 1 của Iran - Saudi Arabia, đã làm ấm lòng Washington, hy vọng sẽ gây ảnh hưởng lớn đến kế hoạch hòa bình Trung Đông được chờ đợi từ lâu sẽ được công bố trong những tháng tới. Nhưng với việc chính quyền Trump hủy bỏ các công ước khu vực được chấp nhận từ lâu, rõ ràng, vị thế của các đồng minh Arab bị bỏ rơi một cách ê chề. Thay vào đó, Iran và các đồng minh của họ cảm thấy thoải mái với ý tưởng rằng không có gì có thể mong đợi từ chính quyền Mỹ hiện nay.

Thật vậy, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã tố cáo hành động của Tổng thống Trump tương đương với “chủ nghĩa thực dân” một cái gì đó “chưa từng có trong thế kỷ hiện tại”. Ông Rouhani cũng kêu gọi các quốc gia khu vực cần phải đoàn kết chống lại quyết định của Tổng thống Trump.

Trong bối cảnh các quốc gia Arab ngày càng rạn nứt, cánh cửa gia tăng ảnh hưởng trong khu vực dành cho Tehran ngày càng rộng mở. Trong khi hầu hết các chính phủ Arab xa lánh Tổng thống Syria Bashar Al-Assad trong cuộc nội chiến tàn khốc của đất nước, Tehran vẫn là một đồng minh kiên định giúp chính quyền của ông Assad chiếm lại ưu thế khi cuộc xung đột bước vào năm thứ 9. Và tại Yemen, họ đang hỗ trợ phiến quân Houthi chiến đấu với một liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu.

THANH VĂN