(Cadn.com.vn) - Khi nhóm Hồi giáo cực đoan IS chiếm giữ Palmyra ở Syria hồi tháng trước, điều đầu tiên mà chúng làm là "thổi bay" nhà tù Tadmur - nhà tù khét tiếng nhất đất nước, nơi giam giữ và tra tấn những người bất đồng chính kiến trong nhiều thập kỷ.

Nỗi kinh hoàng của người dân Syria

Tadmur hiện nay trở thành nỗi kinh hoàng đối với tất cả người dân Syria. Nơi đây gắn liền với cái chết, tra tấn kinh dị và những điều điên rồ.

Nhà tù do người Pháp xây dựng vào những năm 1930 tại trung tâm sa mạc, cách thủ đô Damascus khoảng 200km về phía đông bắc. Nhưng nhà tù này chỉ thực sự trở nên khét tiếng trong 30 năm cai trị của Tổng thống Hafez al-Assad từ 1971-2000. Hàng ngàn tù nhân chính trị bị làm nhục, hành hạ và hành hình ở đó. "Đây hoàn toàn không thể gọi là nhà tù bởi trong tù, tù nhân có những quyền cơ bản, nhưng ở Tadmur, tất cả chỉ là nỗi sợ hãi và kinh hoàng", nhà văn người Palestine Salameh Kaileh, người bị giam giữ ở đây 2 năm cho biết.

Việc giam giữ và tra tấn tàn bạo các tù nhân chính trị tại Tadmur bắt đầu vào những năm 1970, khi phong trào chống đối bắt đầu hoạt động mạnh. Dẫn đầu bởi Nhóm Anh em Hồi giáo và một số đảng thế tục, các nhà hoạt động yêu cầu cải cách chính trị và các quy định của pháp luật. Nhóm Anh em Hồi giáo ngày càng được ủng hộ và lực lượng vũ trang của họ tiến hành các cuộc tấn công bạo lực chống lại quân đội và chế độ Tổng thống Hafez al-Assad. Nhưng vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, hàng ngàn người ủng hộ nhóm cánh tả và nhóm Hồi giáo bị bắt giữ đến Tadmur.

Họ bị hành hình hoặc tra tấn đến chết. Những người may mắn hơn phải trải qua 3 - 4 hay thậm chí 20 năm tù ở đây.

Nhà tù khét tiếng Tadmur bị phá hủy sau cuộc tấn công của IS. Ảnh: BBC.

Địa ngục trần gian

Vụ thảm sát đẫm máu đã diễn ra bên trong bức tường Tadmur vào năm 1980 đã ăn sâu vào tâm thức của người Syria.

Một ngày sau vụ ám sát Hafez al-Assad bất thành, các thành viên của Lữ đoàn Quốc phòng khét tiếng, đứng đầu bởi Rifaat - anh trai của ông Hafez al-Assad, đã bay từ Damascus đến Tadmur bằng trực thăng và binh lính đi từ phòng giam này sang phòng giam khác, bắn chết tù nhân bằng súng máy.

Không ai biết chính xác có bao nhiêu người bị giết trong vụ thảm sát kinh hoàng đó, nhưng một báo cáo vào năm 2001 của Tổ chức Ân xá Quốc tế ước tính có 500 đến 1.000 người đã bị sát hại chỉ trong vài phút, hầu hết đều là thành viên hoặc người ủng hộ Nhóm Anh em Hồi giáo. Thi thể họ bị chất thành đống và chôn trong một ngôi mộ tập thể bên ngoài nhà tù.

Nhà tù được xây dựng theo kiểu tròn, ở giữa có chòi gác, do đó các tù nhân trong các phòng giam bị cai ngục giám sát liên tục. Những cựu tù nhân miêu tả nhà tù có 7 sân, chia thành 40-50 khu và 39 phòng giam trong mỗi khu. Ngoài ra còn có 19 phòng biệt giam được xây ngầm dưới lòng đất. "Tất cả cửa sổ ở các khu được phủ đầy dây thép gai trên trần và các cai ngục có thể quan sát tù nhân liên tục", Kaileh cho biết. "Chúng tôi không biết liệu các cai ngục có đang theo dõi hay không. Tuy nhiên, không một ai dám di chuyển khỏi vị trí của mình hoặc thậm chí ngẩng đầu lên bởi họ biết hậu quả sẽ rất thảm khốc".

"Trao đổi ánh mắt hoàn toàn bị cấm", nhà văn người Syria Yassin Haj Saleh kể lại trong tác phẩm "Con đường đến Tadmur" nói với khoảng thời gian ông bị giam giữ tại đây từ năm 1995-1996. "Chúng tôi chỉ có thể dựa vào màu sắc của giày để phân biệt các cai ngục bởi chúng tôi chưa bao giờ nhìn thấy mặt họ. Những cai ngục mang giày đen khá tốt bụng, nhưng những người mang giày màu xanh lá cây rất tàn nhẫn", nhà văn, nhà thơ người Syria Faraj Bayrakdar nói.

Tra tấn là hoạt động hàng ngày - một hành trình dài với những đau đớn và cái chết từ từ. Các cựu tù nhân thường nói về khoảng thời gian đầu tiên của họ tại Tadmur và cái gọi là "Lễ tiếp nhận" - cuộc tra tấn đầu tiên mà các tù nhân phải chịu đựng khi đến đây. "Các cai ngục kéo chúng tôi ra khỏi xe buýt một cách tàn bạo cho đến khi tất cả đều đã ở ngoài. Các cảnh sát quân sự lục soát quần áo từng người một và các tù nhân lần lượt bị buộc chui vào trong lốp xe. Sau đó, mỗi người bị đánh từ 200 - 400 roi lên chân", một cựu tù nhân kể lại.

Các tù nhân kể lại việc bị làm nhục, đánh đập trong suốt thời gian ở đó. Cai ngục được phép làm bất cứ điều gì, thậm chí là giết người.

Tổn thất lịch sử

Khi IS chiếm được Tadmur, chúng công bố những hình ảnh bên trong nhà tù - những hình ảnh trước đây chỉ được tưởng tượng qua những câu chuyện của các lính canh và các tù nhân còn sống.

Tuy nhiên, nhà tù đã bị phá hủy nặng nề và điều đó là một tiếc nuối lớn với những người muốn nơi đây tồn tại như một nhân chứng cho những tội ác tàn bạo. "IS phá hủy một biểu tượng lịch sử nên được giữ nguyên trạng, bởi vì ở mỗi ngóc ngách của nhà tù này, rất nhiều người đã bị giết", Ali Aboudehn, một cựu tù nhân người Lebanon nói. Nhà văn Yassin Haj Saleh cảm thấy như thể chính ngôi nhà của ông đã bị phá hủy.

An Bình

(Theo BBC)