(Cadn.com.vn) - Sự hiện diện quân đội Mỹ ở tỉnh Okinawa, miền nam Nhật Bản vẫn đang là vấn đề quan tâm của báo giới quốc tế. Đó là cuộc đấu tranh kéo dài nhiều thập kỷ của người dân nhằm bảo vệ hòn đảo khỏi các máy bay không an toàn, các vụ tấn công tình dục, sự tuyệt chủng của động vật biển địa phương… và một câu chuyện mà cho đến bây giờ vẫn gần như hoàn toàn chưa được biết đến: việc sử dụng chất độc da cam (CĐDC) và các chất khai quang hóa học khác.

Điểm "trung chuyển" CĐDC đến Việt Nam

Quyết tâm chấm dứt sự im lặng này, một nhóm các công dân Nhật  gồm các nhà báo, giáo sư và các nhà hoạt động môi trường thu thập bằng chứng liên quan đến sự tồn tại của các chất độc hại, trong đó có cả CĐDC, được lưu trữ, phun, chôn vùi trong và xung quanh Okinawa của quân lực Mỹ trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam.

"Việc sử dụng CĐDC và các chất diệt cỏ quân sự ở Okinawa là một trong những bí mật được giữ kín nhất trong Chiến tranh Lạnh", diễn giả Jon Mitchell, người thu thập những câu chuyện kể từ năm 2011 cho biết. Gần đây, ông công bố một cuốn sách bằng tiếng Nhật phơi bày lịch sử này và những gì bị che đậy.

Ông Mitchell giải thích, Okinawa là căn cứ hỗ trợ hàng đầu của Lầu Năm Góc cho cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Đây là nơi cung cấp tất cả hàng hóa, trong đó có cả hàng ngàn thùng được sử dụng để tiêu diệt các cánh rừng rậm che phủ ở Việt Nam. Ông cũng trình bày những "tác động kinh khủng lên con người" của CĐDC tại Việt Nam.

Các nhân chứng cho biết, số chất độc dư thừa thường xuyên bị chôn vùi dưới các căn cứ hoặc bị tống vào các vùng nước xung quanh.

Lầu Năm Góc phủ nhận

Tuy nhiên, một báo cáo do Lầu Năm Góc công bố năm ngoái phản bác nghiên cứu của ông, trong đó kết luận, không có bằng chứng của CĐDC trên đảo Okinawa. Điều này trái ngược với câu chuyện của các cựu binh sĩ cũng như các tài liệu quân sự khác, trong đó có một báo cáo nói rằng 25.000 thùng chất độc được lưu trữ tại đây trong những năm 1970.

Theo ông Mitchell, báo cáo của Lầu Năm Góc là vô giá trị, bởi họ không hề lấy lời khai của ai trong số 250 cựu binh từng tuyên bố tiếp xúc với CĐDC cũng như không có kiểm tra môi trường được thực hiện, và thậm chí không ai đi đến Okinawa. "Chính phủ Mỹ đã nói dối về CĐDC trên đảo Okinawa trong hơn 50 năm qua", ông Mitchell nói thêm.

Ông lưu ý, một lượng lớn chất hóa học được rải ở thành phố Nago, nơi mà các cư dân địa phương nói rằng rong biển và nghêu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đây cũng là nơi mà Lầu Năm Góc thử nghiệm vũ khí sinh học vào đầu năm 1960. Hơn thế nữa, đây là nơi Mỹ đang bị lôi kéo vào kế hoạch gây nhiều tranh cãi xây dựng căn cứ ngoài khơi Vịnh Henoko, thay thế căn cứ ở Ginowan.

Căn cứ quân sự Mỹ ở Okinawa. Ảnh: AFP

Cố tình che đậy?

Cũng tại cuộc họp báo ở Tokyo, Tiến sĩ Masami Kawamura, giám đốc của Mạng lưới công dân vì sự đa dạng sinh học ở Okinawa, nhận định việc chính phủ Mỹ cho rằng CĐDC không có trên đảo Okinawa, là hoàn toàn mâu thuẫn.

Bà nỗ lực thúc đẩy một cuộc điều tra các chất độc hại ở Okinawa sau khi 26 thùng mang logo của Cty Dow Chemical - một nhà sản xuất CĐDC - được tìm thấy dưới lòng đất tại một sân bóng đá gần căn cứ không quân Kadena ở Okinawa vào tháng 6-2013. Trong nỗ lực nhằm giảm nhẹ tầm quan trọng của các thùng chất độc đó, Cục Quốc phòng Okinawa chỉ thực hiện cuộc điều tra sơ sài, trong khi tiếp tục phủ nhận ô nhiễm CĐDC tại khu vực. Tuy nhiên, cuộc kiểm tra chéo dưới sự giám sát của các quan chức thành phố Okinawa cho thấy, mức độ nhiễm dioxin cao.

"Chúng tôi mới chỉ khởi đầu, nhưng chúng tôi muốn tiếp tục học hỏi kinh nghiệm của Việt Nam. Đây là một thời điểm quan trọng đối với chúng tôi", bà nói thêm.

An Bình
(Theo Diplomat)