Khi nền kinh tế lớn nhất của Mỹ Latinh có nguy cơ trở lại suy thoái, chỉ 2 năm sau khi nổi lên từ một cuộc khủng hoảng tàn khốc, tìm kiếm công việc trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Rất nhiều ứng viên đến tìm việc tại một trung tâm ở Sao Paulo, nhưng một số Cty không thể tìm được gương mặt đủ điều kiện. Ảnh: AFP

Đứng xếp hàng bên ngoài một trung tâm việc làm ở Rio de Janeiro, Thaysa dos Santos cho biết, cô sẵn sàng chấp nhận làm bất kỳ công việc nào. Là một trong 13 triệu người thất nghiệp ở Brazil, cô nói mình không thể "kén chọn". "Ngày nay điều đó rất khó khăn", Santos, 27 tuổi, cựu trợ lý văn phòng, đã tìm kiếm một công việc toàn thời gian trong 3 tháng qua nhưng vẫn chưa được.

 Tỷ lệ thất nghiệp của Brazil là 12,3%, cao hơn bất kỳ thời điểm nào trong cuộc suy thoái 2015-2016 khiến nền kinh tế bị thu hẹp gần 7%. Kể từ đó, tốc độ tăng trưởng chậm chạp. Nền kinh tế chỉ tăng 1,1% trong năm 2017 và 2018, và các nhà phân tích dự đoán tốc độ tăng trưởng thậm chí còn chậm hơn trong năm nay. Họ không khuyến khích các Cty mở rộng hoạt động. Với sự hỗ trợ hạn chế của chính phủ, nhiều người Brazil thất nghiệp dựa vào gia đình để được hỗ trợ hoặc nhận những công việc không chính thức, nhưng điều đó có nghĩa là họ được trả lương thấp hơn và không có bảo hiểm y tế.

Wanderson Cesar, 32 tuổi, xin một chân bảo vệ an ninh trong hơn 4 năm qua. Anh cảm thấy mình may mắn khi có vợ làm tiếp tân. Với số tiền kiếm được từ những công việc lặt vặt, cả hai có thể đủ chi tiêu cho cuộc sống. "Tôi là đàn ông nên tôi cần phải làm việc để kiếm sống cho gia đình. Tôi cần giúp đỡ", Cesar nói khi chờ vào trung tâm việc làm.

Thiếu trình độ

Vấn đề không chỉ là thiếu việc làm. Một số Cty muốn thu hút các ứng viên đủ điều kiện cho các vị trí có sẵn.

 Aline Cardoso, Giám đốc phụ trách Lao động tại Sao Paulo, thành phố lớn nhất của Brazil, cho biết: "Điều này đặc biệt thiếu trong các ngành nghề kỹ thuật, tinh vi, nhưng đôi khi ngay cả những ngành nghề cơ bản nhất cũng thiếu ứng viên có trình độ". Hệ thống trường học tồi tệ của Brazil là một phần nguyên nhân. Theo ước tính hồi năm 2017 của Ngân hàng Thế giới (WB), những người Brazil 15 tuổi phải cần ít nhất 75 năm mới có thể đạt được mức điểm trung bình trong môn toán của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và hơn 260 năm đối với môn đọc. Chỉ 69% người Brazil trong độ tuổi 15-19 đi học, OECD cho biết hồi năm ngoái, một trong những tỷ lệ thấp nhất trong nhóm. Lucia Santos thậm chí còn chưa hoàn thành 9 năm trung học, dành cho trẻ từ 6 đến 14 tuổi. Người mẹ 23 tuổi này tìm kiếm công việc nhân viên thu ngân toàn thời gian trong 5 năm qua. "Hiện giờ nó phức tạp hơn bởi vì các nhà tuyển dụng muốn bạn học xong tiểu học", Santos cho biết.

Tình trạng thất nghiệp mãn tính đang trở nên tồi tệ hơn. Số người thất nghiệp trong hơn hai năm đạt 3,3 triệu trong quý đầu tiên, tăng 42,4% trong 4 năm, Viện nghiên cứu kinh tế ứng dụng (IPEA) do chính phủ hỗ trợ gần đây cho biết.

Không có giải pháp

Thất nghiệp kéo dài đang gây thiệt hại cho những người tìm việc. Nhiều người đang bỏ cuộc. Đã có 4,9 triệu người ngừng tìm việc từ tháng 3 đến tháng 5 vừa qua, dữ liệu chính thức mới nhất cho thấy.

Nhà kinh tế học IPEA Jose Ronaldo Souza nhận định, tăng trưởng kinh tế trì trệ của Brazil gây khó khăn trong việc tạo việc làm, đồng thời cảnh báo tỷ lệ thất nghiệp "có thể trở nên tồi tệ hơn". "Với rất nhiều người thất nghiệp, tăng trưởng tiêu dùng dường như vẫn còn yếu. Thật khó để thấy các động cơ tăng trưởng khác trong nền kinh tế Brazil. Tăng trưởng toàn cầu cũng yếu, điều này sẽ kìm hãm xuất khẩu và chính sách tài khóa đang thắt chặt", William Jackson của Capital Economics nhận xét.

Ông Alex Agostini của Austin Rating cho rằng, không có giải pháp dễ dàng nào, cả về cấu trúc và theo chu kỳ, cho tình trạng thất nghiệp hiện nay của Brazil. Việc thiếu đầu tư vào giáo dục và đào tạo ở một quốc gia có dân số trẻ đông đảo đã làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp.

AN BÌNH