Thỏa thuận đạt được trong ngày 8-12 giữa Liên minh Châu Âu (EU) và Anh được nhiều nước ca ngợi, xem đây là “sự kết thúc của giai đoạn khởi đầu tốt đẹp”.

Thủ tướng Theresa May vui vẻ bắt tay Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker sau khi Anh và EU đạt được bước đột phá về các cuộc đàm phán Brexit trong ngày 8-12.     Ảnh: AFP

Ngày 8-12, các nhà đàm phán của Anh và EU đạt một thỏa thuận lịch sử về các điều khoản “ly hôn”, cho phép hai bên mở ra các cuộc đàm phán cho giai đoạn quan trọng tiếp theo: mối quan hệ sau Brexit.

Nhiều quốc gia đã ca ngợi thỏa thuận này. Thủ tướng Ireland Varadkar  cho rằng, thỏa thuận là “sự kết thúc của giai đoạn khởi đầu”. Dù vậy, Thủ tướng Varadkar tuyên bố, Dublin sẽ vẫn “thận trọng” trong những cuộc đàm phán sắp tới.

Những “tiến bộ đầy đủ”

Ủy ban Châu Âu (EC) đánh giá, đàm phán về các điều khoản để Anh rời khỏi EU đã đạt được những “tiến bộ đầy đủ” để mở ra giai đoạn đàm phán 2 năm bàn về tương lai quan hệ thương mại với nước Anh.

Những vấn đề được nói đến ở đây cũng xoay quanh 3 vấn đề gây tranh cãi nhất: “hóa đơn ly hôn”, quyền công dân EU ở Anh, và biên giới Bắc Ireland, Ireland. Ngoại trưởng Ireland Simon Coveney cho biết, thỏa thuận được ký kết lần này đảm bảo đầy đủ, không có “biên giới cứng” trên đảo Ireland khi Anh chính thức rời khỏi EU. Ireland ủng hộ cuộc đàm phán về Brexit chuyển sang giai đoạn 2 vào lúc này và Dublin đã nhận được các đảm bảo từ tất cả các bên về đảo Ireland là bảo vệ “Thỏa thuận Ngày Thứ sáu Tốt lành”, hiệp định ký năm 1998 mang lại hòa bình cho Bắc Ireland sau hàng thập kỷ xung đột giáo phái.

Mọi việc sẽ được trình lên lãnh đạo 27 nước xem xét thông qua tại Hội nghị Thượng đỉnh dự kiến diễn ra trong 2 ngày (14 và 15-12) ở Brussels, Bỉ. Tất nhiên, cả Anh và EU đều hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận quan trọng tiếp theo tại hội nghị lần này.

Khó khăn nhất ở  phía trước

Thật ra, cuộc chạy đua đi đến thỏa thuận lần này cũng lắm chông gai. Tuy nhiên, Chủ tịch EU Donald Tusk - nhà lãnh đạo sẽ công bố các tiến triển thỏa thuận với các nhà lãnh đạo EU tại Hội nghị Thượng đỉnh vào tuần tới - đã cảnh báo, nhiệm vụ khó khăn nhất đang ở phía trước.

“Hãy nhớ, những thách thức khó khăn nhất vẫn còn ở phía trước. Chúng ta đều hiểu việc chia tay là rất khó nhưng việc chia tay và xây dựng một mối quan hệ mới lại khó khăn hơn nhiều”, ông Tusk nói. Nhà lãnh đạo này nói rằng, London phải cho thấy sự tôn trọng tất cả luật pháp EU trong quá trình chuyển tiếp cũng như các cam kết ngân sách và giám sát tư pháp trong giai đoạn chuyển tiếp, trong đó 27 nước EU còn lại sẽ tiếp tục họp và ra các quyết định mà không có tiếng nói của Anh. Ông cũng kêu gọi một mối quan hệ thương mại rõ ràng hơn với Anh sau khi London rời khỏi thị trường chung và liên minh thuế quan của EU.

EU cũng đặt thời hạn chót cho một thỏa thuận Brexit. Trưởng đoàn đàm phán Brexit của khối này, ông Michel Barnier khẳng định thỏa thuận rút khỏi EU của Anh cần phải được chuẩn bị sẵn sàng muộn nhất là tháng 10-2018. “Chúng ta cần có trong tay phiên bản cuối cùng của thỏa thuận Brexit muộn nhất là tháng 10-2018, tức là chỉ chưa đầy một năm nữa”, ông Barnier nói trước báo giới hôm 8-12. Ông Barnier cũng cho biết, Anh sẽ tôn trọng toàn bộ nghĩa vụ tài chính với EU, như một phần trong “hóa đơn ly hôn”, nhưng thời điểm và số tiền phải thanh toán không liên quan đến việc London còn là thành viên EU hay không.

Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU nhắc lại lời của Thủ tướng Anh Theresa May rằng, không một quốc gia thành viên EU nào, kể cả Anh, sẽ phải thanh toán nhiều hơn hoặc nhận lại ít hơn do tác động của Brexit. Tuy nhiên, ông Barnier cho biết, chưa thể đưa ra khoản tiền chính xác mà Anh sẽ phải chi trả cho EU sau khi rời khỏi khối bởi các con số có thể thay đổi trong tương lai.

KHẢ ANH