Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) và các Hội nghị liên quan, tối 9-9, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, trong vai trò nước Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch Hội nghị Cấp cao Đông Á, đã chủ trì Hội nghị trực tuyến Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 10.

Tham dự Hội nghị có các Bộ trưởng Ngoại giao của 10 nước ASEAN, các Đối tác EAS gồm Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc, Nga, Mỹ và Tổng Thư ký ASEAN. Tại Hội nghị, các nước tham gia EAS cũng đã dành thời gian trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế cùng quan tâm, bao gồm tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Đông, tình hình bang Rakhine của Myanmar, Hồng Kông(Trung Quốc)…

Đề nghị không quân sự hóa Biển Đông

Về tình hình Biển Đông, các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, là lợi ích chung của tất cả các nước. Theo đó, các nước bày tỏ quan ngại về diễn biến trên thực địa gần đây, ảnh hưởng tiêu cực đến hòa bình, an ninh và thượng tôn pháp luật trong khu vực, nhất là trong lúc cả khu vực đang tập trung nguồn lực đối phó dịch bệnh; nhấn mạnh cần thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Các nước kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), nỗ lực sớm hoàn tất xây dựng một Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, được cộng đồng quốc tế công nhận.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh nhấn mạnh, lập trường nguyên tắc của ASEAN đã nêu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 và tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, đề nghị các bên đề cao thượng tôn pháp luật, kiềm chế, không có các hành động gây phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực.

Việt Nam và Trung Quốc đàm phán về vấn đề trên biển

Cùng ngày, Việt Nam và Trung Quốc đã tổ chức đàm phán trực tuyến Vòng XIII Nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và Vòng X Nhóm công tác trao đổi về hợp tác cùng phát triển trên biển Việt Nam – Trung Quốc. Trưởng Nhóm công tác phía Việt Nam là ông Nguyễn Đăng Thắng, Vụ trưởng, Ủy ban Biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao Việt Nam. Trưởng Nhóm công tác phía Trung Quốc là ông Dương Nhân Hỏa, Đại diện các vấn đề biên giới và biển, Vụ Biên giới và biển, Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Trong bầu không khí hữu nghị và xây dựng, hai bên đã trao đổi ý kiến về các công việc của hai Nhóm công tác, nhất trí trên cơ sở lộ trình đã thống nhất, nỗ lực thúc đẩy đàm phán phân định vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và bàn bạc về hợp tác cùng phát triển tại Biển Đông đạt tiến triển theo đúng quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 mà hai nước đều là thành viên.

Hai bên cũng trao đổi thẳng thắn về tình hình Biển Đông thời gian qua, nhất trí về việc nghiêm túc tuân thủ nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai nước, trong đó có Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc và chỉ đạo của Trưởng đoàn Đoàn đàm phán cấp Chính phủ về biên giới, lãnh thổ về việc giải quyết các bất đồng, không có hoạt động làm phức tạp tình hình và duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực.

Hai bên nhất trí tiếp tục tổ chức đàm phán Vòng XIV Nhóm công tác về vùng biển ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ và Vòng XI Nhóm công tác bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển Việt Nam - Trung Quốc vào thời điểm phù hợp do hai bên thỏa thuận qua đường ngoại giao.

B.T-T.P-H.Đ