Ủy quyền (UQ) được hiểu đơn giản là việc cá nhân, pháp nhân cho phép một cá nhân, pháp nhân khác thay mặt mình thực hiện một hoặc một số công việc trong phạm vi được UQ. Việc UQ được thể hiện bằng lời nói, bằng hành vi cụ thể hoặc bằng văn bản. Trong đó, văn bản UQ có thể là giấy UQ hoặc hợp đồng UQ. Tuy nhiên, hiện nay không phải bất cứ trường hợp nào cũng có thể UQ cho người khác thực hiện.

Pháp luật Việt Nam quy định không được UQ các trường hợp sau: khi đăng ký kết hôn. Khi ly hôn. Khi đăng ký nhận cha, mẹ, con. Khi yêu cầu công chứng di chúc. Khi họ cũng là đương sự trong cùng một vụ việc với người được UQ mà quyền và lợi ích hợp pháp của họ đối lập với quyền và lợi ích hợp pháp của người được UQ. Khi họ đang là người đại diện trong tố tụng dân sự cho một đương sự khác mà quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đó đối lập với quyền và lợi ích hợp pháp của người được UQ trong cùng một vụ việc. Khi nhận tội thay mình.

Khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình trong tố tụng hình sự: thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra không được UQ cho điều tra viên; cấp trưởng, cấp phó cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, Cảnh sát biển, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Công an nhân dân, Quân đội nhân dân không được ủy quyền cho cán bộ điều tra; viện trưởng, phó viện trưởng Viện kiểm sát không được UQ cho kiểm sát viên; chánh án, phó chánh án Tòa án không được UQ cho thẩm phán.

Khi UQ trong tố tụng hành chính: người được UQ không được UQ lại cho người thứ ba. Khi quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, UBND cấp tỉnh, cấp huyện có thẩm quyền không được UQ cho người khác thực hiện. Khi ban hành văn bản quy định chi tiết, cơ quan được giao nhiệm vụ không được UQ tiếp. Khi yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2. Khi bị chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, HĐND và Thường trực HĐND, người bị chất vấn không được UQ cho người khác trả lời. Khi quyết định trưng mua tài sản, Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Quốc phòng, Công an, GTVT, Nông nghiệp và PTNT, Công Thương, Chủ tịch UBND cấp tỉnh không được UQ cho người khác thực hiện.

Khi đứng tên đăng ký thuốc thú y tại Việt Nam, tổ chức khảo nghiệm thuốc thú y không trực tiếp đứng tên đăng ký hoặc không được nhận UQ đứng tên đăng ký. Khi thực hiện ký hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua bất động sản, chủ đầu tư dự án kinh doanh bất động sản không được UQ cho bên tham gia hợp tác đầu tư, liên doanh, liên kết, hợp tác kinh doanh hoặc góp vốn thực hiện. Khi thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình, chủ tịch và thành viên HĐQT tổ chức tín dụng là HTX không được UQ cho những người không phải là thành viên HĐQT thực hiện. Khi thực hiện giao dịch gửi tiền tại tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm. Khi quyết toán thuế cho tổ chức trả thu nhập thuộc một trong các trường hợp được quy định tại khoản 2 mục III Công văn 5749/CT-TNCN ngày 5-2-2018 của Cục thuế TP Hà Nội. Nếu nội dung UQ thuộc một trong các trường hợp trên thì giao dịch UQ và các công việc đã được người nhận UQ thực hiện đều bị vô hiệu và không có giá trị pháp lý.

Luật sư PHẠM VĂN THANH

Chuyên mục này có sự cộng tác về chuyên môn của Chi nhánh Công ty Luật TNHH Phạm và Liên danh tại TP Đà Nẵng.

Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0236.3572456, 0903573138