Cách đây 2 năm, thành phố Đà Nẵng có chủ trương quy hoạch vịnh Mân Quang (Q. Sơn Trà), khu vực dưới chân cầu Thuận Phước, về phía Cảng Tiên Sa, nhằm mở rộng Âu thuyền Thọ Quang, đảm bảo cho lượng tàu thuyền đánh bắt thủy hải sản neo đậu trong mùa mưa bão. Tuy nhiên, nhiều năm qua, tình trạng hàng trăm hộ dân tổ chức nuôi cá lồng bè, các loại thủy hải sản chiếm hầu hết diện tích khu vực vịnh, gây mất cảnh quan và ô nhiễm môi trường trầm trọng.

Người dân nuôi cá lồng bè đốt rác thải ngay trên bờ vịnh khiến môi trường vịnh Mân Quang càng thêm ô nhiễm.

Qua tìm hiểu tại khu vực, chúng tôi được các hộ dân nuôi cá lồng bè, thủy hải sản cho biết, khu vực vịnh Mân Quang hiện có hơn 200 hộ dân nuôi các loại hải sản như cá mú, cá hồng, ốc,  nghêu, hàu, chíp chíp..., tất cả đều tự phát. Người dân tổ chức đóng cọc, kéo dây, đặt các lồng bè chiếm dụng hầu hết diện tích khu vực vịnh. Từ năm 2012, UBND TP Đà Nẵng đã có quy định cấm nuôi cá lồng trên các khu vực sông Cẩm Lệ, Cổ Cò, nhiều hộ dân đã chuyển về khu vực vịnh Mân Quang tổ chức nuôi cá càng làm cho khu vực vịnh thêm lộn xộn. Chúng tôi hỏi thăm nhiều hộ dân đang nuôi cá lồng bè tại đây, khi tổ chức đặt lồng bè nuôi cá, thủy hải sản có được chính quyền hoặc cơ quan chức năng cấp phép hay không? Tất cả đều cho biết, mọi người thấy mặt nước để không, nên cứ nuôi đại, đến lúc nào Nhà nước thu hồi thì tính sau.

Người dân phân trần, đa phần các hộ nuôi cá lồng bè, thủy hải sản ở đây đều là các hộ nghèo, kinh phí bỏ ra ít, chỉ vài chục triệu đồng tiền mua cọc, dây, vỏ phuy đựng nước, rồi kéo bè, giăng lồng lưới, chịu khó chăm sóc, qua một năm cũng kiếm được vài chục triệu đồng từ tiền bán cá, nghêu, ốc..., đủ sống qua ngày.  Người dân cũng công nhận với chúng tôi, việc nuôi cá lồng bè tự phát này làm khu vực trở nên nhếch nhác, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm nguồn nước, môi trường khu vực. Hàng ngày, để nuôi cá phải đổ xuống khu vực hàng chục tấn bột, thức ăn các loại... Khu vực vịnh, dòng chảy yếu, vậy là thức ăn thừa cho cá lại lắng đọng ngay xuống đáy vịnh bốc mùi hôi thối khắp khu vực, nhất là những ngày nắng nóng. Việc nuôi cá, thủy hải sản cũng phải sử dụng nhiều trang thiết bị, vì vậy một lượng lớn rác thải các loại được xả ra hàng ngày. Đầy đủ các loại rác từ vỏ thùng xốp, bìa cạc-tông đến bao ni-lông... trôi nổi lềnh bềnh, ùn ứ trên mặt nước, trên bờ vịnh... Lâu lâu người dân thu gom rồi đốt ngay trên bờ, sau đó lại xả xuống mặt nước càng làm cho vấn đề ô nhiễm môi trường thêm nghiêm trọng hơn. 

Tình trạng ô nhiễm môi trường từ việc nuôi cá, thủy hải sản tại vịnh Mân Quang ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt các khu dân cư lân cận. Chị Vân, một hộ dân sống ở cuối đường Vân Đồn, P. Thọ Quang cho biết, khu vực  hiện đang tồn tại hơn 40 lồng bè nuôi cá, kéo dài qua chân cầu Mân Quang về phía Cảng Tiên Sa. Mặt nước khu vực đã bị ô nhiễm nặng, rác nổi lềnh bềnh, thỉnh thoảng cá, thủy hải sản chết, ứ đọng khắp nơi, bốc mùi hôi thối. Người dân khu vực đã phản ánh lên chính quyền và ngành chức năng, nhưng chỉ thấy đôi lần có tổ chức mời các hộ dân nuôi cá, thủy hải sản lên họp, nhắc nhở, yêu cầu tự tháo dỡ lồng bè, nhưng rồi đâu lại vào đấy, tình trạng ô nhiễm vẫn diễn ra.

Để tìm hiểu sự việc, chúng tôi liên hệ với ông Võ Đình Công - Chủ tịch UBND P. Thọ Quang, tuy nhiên ông Công cho hay, thực tế khu vực Thọ Quang chỉ có một phần nhỏ các hộ dân tham gia nuôi cá lồng bè, thủy hải sản, còn lại là các hộ dân  thuộc các phường Mân Thái và Nại Hiên Đông... Vì vậy chính quyền phường cũng chỉ tham gia xử lý ô nhiễm môi trường, nhắc nhở các hộ dân... Theo ông Công, thời gian qua, thành phố chưa khoanh vùng quy hoạch nuôi hải sản lồng bè, thủy hải sản rõ ràng nên để người dân mưu sinh kiếm sống, địa phương vẫn để người dân nuôi tại khu vực vịnh Mân Quang. Hầu hết các hộ nuôi hải sản lồng bè có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, nếu xử lý rốt ráo, người dân sẽ càng khó khăn hơn trong cuộc sống, thời gian trước đó thành phố có chính sách hỗ trợ, chuyển đổi ngành nghề nhưng nay đã cắt hoàn toàn. Người dân đã tự cam kết, khi nào Nhà nước thu hồi phần diện tích mặt nước, sẽ tự nguyện gỡ trang thiết bị nuôi trồng thủy hải sản, không yêu cầu đền bù.

Được biết, cách đây 2 năm, thành phố Đà Nẵng đã có chủ trương quy hoạch khu vực vịnh Mân Quang thành dự án mở rộng Âu thuyền và cảng cá Thọ Quang nên chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền, khuyến cáo người dân không nuôi cá lồng bè tại vịnh Mân Quang. Tuy nhiên hiện nay dự án chưa triển khai, chưa có quyết định thu hồi đất, người dân  vẫn “bám trụ” với  tư tưởng chờ dự án khởi công mới di dời đi khiến tình trạng ô nhiễm môi trường vô cùng phức tạp. Người dân đang mong, thành phố sớm có kế hoạch, quy hoạch vùng nuôi trồng thủy hải sản, để họ yên tâm phát triển sản xuất, đảm bảo các yêu cầu đặt ra, giữ gìn cảnh quan và môi trường sinh thái.

HỒNG THANH