HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 70 NĂM NGÀY THƯƠNG BINH-LIỆT SĨ (27-7-1947 - 27-7-2017):

Chiếc đồng hồ màu tím

Thứ tư, 12/07/2017 10:07

(Cadn.com.vn) - Kỷ niệm 38 năm ngày giải phóng Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng Pôn-Pốt Iêng Xary (7-1), bên đồng đội là chiến sĩ quân tình nguyện, CCB Nguyễn Xuân Tình đã kể câu chuyện về chiếc đồng hồ của liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất, quê xã Duy Hòa (Duy Xuyên) khiến ai nấy rưng rưng xúc động.

Giọng chùng xuống, CCB Nguyễn Xuân Tình ở P. Hòa Cường Bắc, Đà Nẵng tâm sự: "Tôi mới biết anh Nguyễn Duy Nhất ở biên giới Tây Ninh khi là Chính trị viên còn anh là Đại đội trưởng đại đội trinh sát. Trước đó anh đã nổi tiếng là dũng sĩ diệt Mỹ, được ra miền Bắc học tập. Trong đội hình Trung đoàn 1 (Sư đoàn 2) đánh ở Bu Prăng (Đắc Nông ngày nay) năm 1977, anh đã lập công và nhận huân chương Chiến công hạng Ba. Thời đó chỉ mình anh có chiếc đồng hồ Seiko của Nhật mặt màu tím rất đẹp. Theo anh kể thì nó đắt lắm bởi có thể điều khiển các thông số theo tính năng của pháo binh. Bà nội anh đã bán mấy chỉ vàng để mua món quà này cho cháu trai". Dòng ký ức miên man như hiện lên trước các CCB những tháng ngày ác liệt. Bọn Pôn-Pốt ngày càng táo tợn gây hấn, giết hại hàng trăm dân thường dọc tuyến biên giới Tây Nam. Vì thế mà được về phép và đã mua sắm đồ đạc để chuẩn bị cưới cô bạn gái đã gắn bó với anh cả chục năm, thì anh bất ngờ được lệnh quay trở về đơn vị gấp tăng cường cho chiến dịch. Ngày 12-8-1978, Đại đội trưởng Nhất cùng tổ 4 người nhận lệnh đi vào hang ổ của địch cách biên giới hơn 10 km để nắm địa hình khu vực giáp với tỉnh Tây Ninh. Đây là lần thứ 2 các anh đi trinh sát lại khu vực này. Tối hôm ấy, khi đến bờ ruộng thì cả tổ bị mìn. Đại đội trưởng Nhất và một chiến sĩ hy sinh ngay trên bờ ruộng xâm xấp nước. Một chiến sĩ khác bị thương nặng được anh Trào, Trưởng ban tác chiến Trung đoàn cõng về đơn vị. Hai đêm liền, các tổ vào tìm liệt sĩ nhưng không thể nào phát hiện được. 4 tháng sau, khi khu vực này đã hoàn toàn được giải phóng, Chính trị viên Tình cùng lực lượng công binh và vận tải đi tìm lần nữa. Đập vào mắt các anh là chiếc mũ mềm bộ đội trên bụi cỏ bờ ruộng. Đến nơi thì thấy hai thi thể đã phân hủy. Anh Tình dễ dàng nhận ra ngay hài cốt anh Nhất bởi chiếc đồng hồ Seiko còn mắc trong ống xương cổ tay. Thật kỳ lạ, sau 4 tháng nằm trong nước nhưng chỉ cần rửa sạch, lắc nhẹ, chiếc đồng hồ lập tức hoạt động trở lại. Sau này, chiếc đồng hồ cùng các cuốn nhật ký dày cộm của Đại đội trưởng Nhất đã được bàn giao cho gia đình...

Nguyễn Duy Nhất (đứng ngoài cùng bên phải) cùng các dũng sĩ miền Nam ra Bắc học tập.

Trong căn nhà số K115/06-Đỗ Thúc Tịnh, Đà Nẵng, anh Nguyễn Duy Nhật, em trai liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất bần thần thắp nén hương lên bàn thờ anh mình. Bên cạnh tấm di ảnh là kỷ vật màu tím. Anh Nhật kể rằng, sau khi chiếc đồng hồ được đưa về quê, người cha đã đưa nó cho cậu con trai nhỏ với lời dặn: "Con bây giờ là người thân thiết nhất của anh con. Hãy đeo để nhớ tấm gương của anh đã hy sinh vì dân, vì nước". Vậy là chiếc đồng hồ đã đồng hành cùng người em đến gần 20 năm, cho đến khi sau này quá cũ thì được đặt bên di ảnh. Anh Nhật cho biết: "Anh Hai tôi sinh năm 1954. Chiến công đánh Mỹ, diệt ngụy của anh ngày ấy bà con thôn Gia Hòa đều biết. Anh gan dạ, mưu trí lắm. Những trận đánh ở nỗng Bà Tình, đồn Kiểm Lâm khiến địch khiếp sợ. Ra Bắc theo đoàn dũng sĩ, anh được ở trong biên chế Đại đội dũng sĩ miền Nam do Bác Hồ chỉ thị thành lập, rồi học trường Sĩ quan Lục quân. Ra trường, có mẹ là liệt sĩ, cha đã già yếu, anh có thể không phải đi chiến đấu, nhưng anh đã quyết đi bảo vệ Tổ quốc. Trước đó, anh không cho ba lấy vợ khác, nói rằng hoàn toàn có thể chăm sóc được cha. Nhưng khi qua chiến trường K, anh biết rằng mình không thể làm được điều ấy và viết thư về đồng ý cho ba lấy vợ". Hành trình đưa hài cốt liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất về quê hương gặp không ít gian truân dù tên tuổi được lưu giữ khá chi tiết. Người cha, một cán bộ tập kết và từng vào Nam chiến đấu, sau này làm ở Ban thi đua khen thưởng thành phố Đà Nẵng đã lặn lội vào Tây Ninh mang hài cốt con về. Trên chuyến tàu mang con trong ba lô, người cha đã quá lao lực và khi đến Đà Nẵng thì ngất xỉu. Như đã làm xong điều day dứt, vài năm sau thì ông ra đi trong thanh thản.

Chiếc đồng hồ của liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất được gia đình lưu giữ.

Khi liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất được an táng ở nghĩa trang xã Duy Hòa, từ ấy đến nay có có nhiều đồng đội đến thăm viếng, hương khói. Một trong những người đó là thương binh Võ Nhật Nam hiện ở 293-Nguyễn Chí Thanh, Đà Nẵng. Ông Nam mắt rớm lệ khi nói về ân nhân của mình: "Với tôi, anh Nhất xứng đáng là anh hùng. Chỉ ở cùng một năm nhưng tôi thấy rõ sự anh dũng, can trường của anh. Đã từng chiến đấu với Mỹ, ngụy lại được học quân sự bài bản nên anh thường xuyên huấn luyện cho chiến sĩ kỹ thuật, chiến thuật đánh địch và đặc biệt là xử trí với các loại mìn do địch cài cắm". Chỉ cái chân phải bị cụt, thương binh Võ Nhật Nam kể về cái ngày ác liệt ở biên giới Bu Prăng. Ngày đó, bộ đội ta sợ nhất là đạp phải mìn K58. Đã có hàng chục trường hợp bị thương sau đó nhiễm trùng máu và hy sinh vì loại sát thương nguy hiểm này. Khi một lần đi trinh sát, đến lượt tiểu đội trưởng Nam dẫm phải. Anh Nhất không băng bó theo cách thông thường mà xử lý ga-rô, chấp nhận để đồng đội chỉ mất một chân mà không ảnh hưởng đến tính mạng. Sau đó, anh Nhất cùng các chiến sĩ thay nhau cáng anh Nam vượt hàng chục cây số về đơn vị an toàn. Thương binh Nam là ca đầu tiên của Trung đoàn còn sống khi bị vướng mìn K58...

Những câu chuyện về liệt sĩ Nguyễn Duy Nhất cứ miên man trong tâm trí tiếc thương của người thân và đồng đội. Như trước mắt mọi người là hình ảnh một chàng trai Duy Hòa dáng nhỏ nhắn, gương mặt sáng láng, viết chữ rất đẹp và chiếc đồng hồ màu tím. Gần 40 năm trôi qua, anh vẫn cứ trẻ mãi như thế.

HỒNG VÂN