Việc Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton bắt đầu các chuyến công du riêng rẽ dịp Năm mới đến 10 quốc gia Trung Đông, có thể được xem là động thái mới nhất nhằm đối trọng với Iran và trấn an các đồng minh của Washington trong khu vực khi những nước này ngày càng chán nản với chính sách Trung Đông thất thường của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Các chuyến công du này diễn ra sau khi Mỹ tuyên bố kế hoạch  rút quân khỏi Syria. Mặc dù chính quyền Tổng thống Donald Trump sau đó phủ nhận việc Mỹ có thời gian biểu để thực hiện kế hoạch rút quân, nhưng các thông điệp mâu thuẫn đã tạo ra làn sóng hoài nghi mới trong các đối tác khu vực về cam kết của Washington. Có thể thấy, việc Tổng thống Trump công bố rút quân chỉ nhằm giữ lời hứa của ông đưa ra trong chiến dịch tranh cử tổng thống, trong khi thông tin chi tiết vẫn chưa được thảo luận với các đồng minh của Mỹ.

Một trong những ưu tiên trong các chuyến công du của ông Pompeo và Bolton là thảo luận về những chi tiết đó. Chẳng hạn như khoảng 2.000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại Syria có thể được triển khai đến căn cứ quân sự tại Iraq, nói cách khác là tái triển khai thay vì rút quân. Tuy nhiên, trước cuộc khủng hoảng Syria, các cường quốc khu vực như Israel, Saudi Arabia và Thổ Nhĩ Kỳ đều có những ưu tiên riêng. Thổ Nhĩ Kỳ, không giống như hai nước kia, thấy không cần sử dụng cuộc khủng hoảng Syria để cạnh tranh với Iran. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ chuyển hướng từ Mỹ về vấn đề dân quân người Kurd, và giữ im lặng trước yêu sách của ông Bolton về việc bảo vệ lực lượng người Kurd ở Syria.

Mỹ cuối cùng sẽ không rời khỏi khu vực này, dù việc rút quân có diễn ra. Thực tế là Washington đang cung cấp viện trợ và thiết bị quân sự cho các đồng minh cùng với hơn 40.000 binh sĩ được triển khai ở khu vực này. Trong chuyến thăm Ai Cập, ông Pompeo sẽ có bài phát biểu về cam kết của Mỹ đối với “hòa bình, thịnh vượng, ổn định và an ninh ở Trung Đông”. Washington đang đọ sức để kích động các quốc gia vùng Vịnh Arab chống lại Iran, kẻ thù của họ tại Trung Đông. Mục tiêu chuyến công du của ông Pompeo đến 8 quốc gia (gồm Jordan, Ai Cập, Bahrain, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất, Qatar, Saudi Arabia, Oman và Kuwait) là xây dựng một “phiên bản Arab” của NATO nhằm đối trọng với Iran.

Liên minh chặt chẽ của các nước Arab khó có thể duy trì nếu không có điểm tương đồng về quốc phòng. Hơn nữa, việc Mỹ đứng về phía Israel sẽ làm suy yếu liên minh này. Ý tưởng này có thể chỉ mang lại xung đột và bất ổn cho khu vực mà thôi.

THANH VĂN