Theo tư liệu, Gò Hà là cứ điểm quan trọng của địch dùng để án ngữ các thôn La Châu, Hương Lam, Phú Sơn (xã Hòa Lương cũ, nay là xã Hòa Khương) ra tuyến QL14B. Lợi dụng địa hình đồi cao, giặc Mỹ xây dựng cứ điểm phòng ngự có công sự vững chắc với hàng trăm tên lính, nhiều xe thiết giáp bọc thép, vũ khí hiện đại nhằm khống chế một vùng chiến lược rộng lớn, nơi chuyển tiếp giữa đồng bằng và miền núi, giáp ranh giữa căn cứ của ta và những vùng tạm chiếm. Bom đạn của địch cài đặt trên từng tấc đất, bờ ranh ruộng… Lúc đó, dân làng Gò Hà khoảng 40 hộ, phần lớn là những gia đình có con em, người thân thoát ly theo cách mạng. Họ bám trụ để sản xuất, giữ mối liên hệ giúp đỡ người nhà đồng thời cũng là những cơ sở kiên trung. Vì vậy họ phải nếm trải những cuộc bắt bớ giam cầm hoặc quản thúc. Song, sự kìm kẹp, hà khắc, đàn áp của bộ máy nguỵ quyền không làm lay chuyển ý chí quật cường của dân làng mà chỉ gieo rắc thêm nỗi căm hờn. Đêm bị quản thúc, sáng ra họ lại tăng gia sản xuất, ủng hộ cách mạng…

Đêm 30 rạng sáng 31-10-1965, Tiểu đoàn 1 “R20” phối hợp với bộ đội Hòa Vang, Điện Bàn đã anh dũng chiến đấu tiêu diệt phần lớn các mục tiêu trọng yếu cứ điểm Gò Hà. Trận đánh Gò Hà tuy quy mô không lớn, nhưng đây là lần đầu tiên lực lượng vũ trang địa phương tiến công và giành thắng lợi ở một cứ điểm được bố phòng chặt chẽ của quân Mỹ với trang bị hiện đại; đánh bại tư duy của địch với trang bị hỏa lực mạnh, xây dựng chốt điểm đồn trú kiên cố để đánh phá vùng giải phóng và đàn áp phong trào cách mạng ở cơ sở. Sau hơn 30 phút chiến đấu, quân ta đã nhanh chóng chiếm được các mục tiêu trọng yếu, làm chủ trận địa. Trong trận này, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hơn 200 tên địch, bắn cháy 3 xe bọc thép, thu nhiều chiến lợi phẩm. Chiến thắng Gò Hà lúc bấy giờ đã củng cố thêm niềm tin và quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược của quân và dân Quảng Nam - Đà Nẵng.

Còn bây giờ, địa danh Gò Hà trở nên gần gũi và sống mãi với thời gian, cùng với đó việc chính quyền các cấp đầu tư xây dựng, hoàn thành công trình Công viên văn hóa Khu chiến tích Gò Hà tại vị trí đã diễn ra trận đánh không chỉ khẳng định chiến công năm xưa, mà còn mang một giá trị nhân văn sâu sắc. Theo Chủ tịch UBND xã Hòa Khương Nguyễn Chí Trí, hằng năm, nơi đây sẽ diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, giáo dục truyền thống cách mạng thông qua các hoạt động “Thăm lại chiến trường xưa”, “Hướng về cội nguồn” của các thế hệ trên địa bàn nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn. Đó là niềm tự hào, kiêu hãnh của bao thế hệ cha ông đã dựng nên từ máu và nước mắt trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc... “Sau ngày đất nước thống nhất, từ vùng đất “chết” hoang sơ đầy rẫy bom mìn địch, cứ điểm này được các cấp chính quyền đầu tư, mở rộng địa giới hành chính và thành lập thôn Gò Hà với hơn 300 hộ dân đã vươn mình với tư thế vững chãi, khẳng định một sức sống mới. Màu xanh sự sống đã khỏa lấp dấu tích chiến tranh thuở nào”, ông Trí cho biết thêm.

57 năm trôi qua kể từ ngày chiến thắng Gò Hà nhưng ký ức về một thời bom đạn đầy hào hùng vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí của cán bộ, chiến sĩ các đơn vị tham gia trận đánh. Mái tóc của những người lính trẻ năm nào nay đã pha màu năm tháng, khóe mắt hằn rõ vết chân chim… Giờ đây, khi nhớ về những đồng đội của mình đã ngã xuống, lòng cựu binh “R20” Lê Công Thạnh (80 tuổi, trú xã Hòa Tiến, H. Hòa Vang) không khỏi quặn thắt, xót xa. Những trận chiến đấu quyết liệt cùng bom đạn dữ dội của địch, ông và đồng đội vẫn kiên cường tiến về phía trước, xông thẳng tới quân thù và tiếp tục chiến đấu cho đến hơi thở cuối cùng. Với ông, may mắn được chứng kiến ngày đất nước thống nhất và trở về đoàn tụ với gia đình là một điều kỳ diệu, là niềm hạnh phúc vô giá… “Tôi mong rằng thế hệ trẻ hôm nay và mai sau sẽ tiếp tục phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện, góp sức trẻ xây dựng, gìn giữ và bảo vệ giá trị lịch sử của công trình này. Và hơn ai hết, những người lính đã từng trải qua bom đạn chiến tranh như chúng tôi sẽ tiếp tục kề vai, sát cánh cùng thế hệ trẻ để thực hiện thật tốt nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả này”, ông Thạnh trải lòng.

VY HẬU