Khi nhóm tổ chức khủng bố IS chiếm Mosul - thành phố lớn thứ hai của Iraq vào năm 2014 - một trong những hành động đầu tiên của nhóm này là giết bất cứ cư dân nào ở Mosul có suy nghĩ không ủng hộ chúng. Bây giờ thì khác. Giữa những đống đổ nát ở thành phố Mosul đã nổi lên ánh sáng nỗ lực hòa giải của chính phủ Iraq.

Sau khi quân đội chính phủ Iraq giành lại được Mosul, dân thường đang trở về, không trốn chạy hay bị giết - và họ đang nói lên suy nghĩ của chính mình. Trong khi đó, Thủ tướng Haider al-Abadi cam kết sẽ tạo sự ổn định cho Mosul và mở rộng sự thống nhất chính trị giữa các nhà lãnh đạo Iraq trong cuộc chiến chống IS trên khắp đất nước. Và thực tế cho thấy, các nhà tài trợ nước ngoài đã cung cấp viện trợ tái thiết cho thành phố này. Các nhà lãnh đạo của nhóm Sunni thiểu số của đất nước cũng đã gặp nhau để thảo luận cách hòa giải với người Shiite chiếm ưu thế ở Iraq. Và khi Mosul đã được giải phóng, nhiều người Iraq đang mong muốn một cuộc bầu cử vào tháng 9 tới.

Đối với tất cả các vấn đề của nó - bao gồm cả vấn đề cấp thiết là trấn áp các phần tử nổi dậy của IS ở các thành phố nhỏ hơn - chính phủ Iraq đã thể hiện sự cải thiện về hòa giải quốc gia sau 3  năm chứng kiến việc giết dân thường vô tội vạ cùng sự quản lý phi dân chủ trong các khu vực do IS nắm quyền.

Khi ở đỉnh cao quyền lực, IS kiểm soát 40% lãnh thổ Iraq và khoảng 10 triệu người. Bây giờ, chúng đang dần bị đánh bại, đang chạy trốn trong bối cảnh bản sắc dân tộc Iraq trỗi dậy mạnh mẽ. Mọi quốc gia mới nổi lên từ xung đột bạo lực đều phải tìm ra con đường hòa giải. Đôi khi nhu cầu cần thiết là tha thứ, tìm kiếm công lý cho các nạn nhân, hoặc đơn giản là bồi thường đất đai. Đối với người dân Iraq, điều cần kíp là tái thiết đất nước, vượt qua các phân chia tôn giáo trong chính trị, kiềm chế tham nhũng và tạo ra niềm tin và tự do cho các dân tộc thiểu số.

Phục hồi đáng kể nhất của sự thống nhất đã được chứng minh trong lực lượng an ninh Iraq kể từ khi họ bị IS đánh bại 3 năm trước. Nhiều sĩ quan thăng tiến nhờ công trạng hơn là mối liên kết chính trị. Và mặc dù người Shiite thống trị Iraq, họ luôn đối xử rất tốt với người Sunni trong các khu vực được giải phóng. Iraq cuối cùng cũng đã học được rằng, họ không thể bỏ qua các dân tộc thiểu số hoặc để lại một khoảng trống chính trị.

Điều đó cho thấy, dù hành động quân sự là cần thiết để chiếm lại Mosul, nhưng điều cần thiết hơn nữa là tái thiết và tái hòa nhập Iraq. Tất cả có thể gói gọn trong một từ: hòa giải.

THANH VĂN