Việc để học sinh đi học bằng xe máy, xe mô-tô cho thấy các bậc phụ huynh chưa ý thức hết những nguy hiểm đối với chính con em mình và cả những hệ lụy về mặt pháp luật đối với chính bản thân người làm cha, làm mẹ. Bởi đã có không ít vụ TNGT chết người do người vị thành niên, học sinh gây ra và cũng đã có trường hợp cha mẹ vướng lao lý do giao xe máy, xe mô-tô cho con là người vị thành niên, học sinh tham gia giao thông rồi gây TNGT gây hậu quả nghiêm trọng.

Như Chuyên đề Công an TP Đà Nẵng vừa thông tin, Cơ quan CSĐT Công an TX An Nhơn (Bình Định) đang củng cố hồ sơ để khởi tố bị can đối với bà L.H. (42 tuổi, trú H. Phù Cát, Bình Định) về hành vi: “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”. Trước đó, sáng 10-10, em T.N.P. (16 tuổi) xin phép mẹ là bà L.H. để mượn xe mô-tô đi chơi với bạn và được bà H. đồng ý. Sau đó, P. giao xe mô-tô cho bạn là N.T.L. (15 tuổi, trú cùng địa phương) điều khiển chở P. và V.Đ.N. (15 tuổi, trú H. Tây Sơn, Bình Định). Khi đến địa phận thuộc P. Nhơn Thành (TX An Nhơn), do không làm chủ tốc độ và tay lái nên L. để xe mô-tô lao xuống ruộng ở bên phải đường. Hậu quả N. và L. đều bị thương, phải đưa đến BVĐK tỉnh cấp cứu, sau đó N. tử vong.

Một vụ việc đau lòng khác cũng xuất phát từ việc phụ huynh giao xe máy cho con mình điều khiển khi chưa đủ tuổi, chưa có GPLX dẫn đến TNGT gây chết người mới xảy tại TP Quảng Ngãi (tỉnh Quảng Ngãi). Theo đó, em T.M.T. (2009, trú xã Tịnh Ấn Đông, TP Quảng Ngãi) điều khiển xe máy BKS 76V7-20xx lưu thông trên đường ĐH521 (địa phận xã Tịnh Ấn Đông) thì va chạm với xe đạp do em L.H.M.Q. (2015, trú xã Tịnh Hà, H. Sơn Tịnh, Quảng Ngãi) lưu thông hướng ngược lại. Sau đó, xe máy do em T. điều khiển tiếp tục va chạm với ô-tô BKS 76K-86xx do anh T.Q.T (1979, trú xã Tịnh Ấn Đông) điều khiển. Hậu quả, em T.M.T. tử vong tại chỗ.

Cũng vì giao xe máy cho con trai sử dụng hằng ngày, dù chưa có giấy phép lái xe theo quy định, chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện để rồi gây TNGT làm 4 người tử vong, một người mẹ ở xã Ia Lâu (H. Chư Prông, Gia Lai) phải lãnh án. Ngày 27-3-2024, TAND huyện Chư Prông (Gia Lai) xét xử lưu động, tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (1986, trú xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội: "Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ". Theo hồ sơ vụ án, bà Rơ Mah Pil mua xe mô-tô BKS 81B2-636.82 (dung tích xi-lanh 109cm3) giao xe cho con trai là Rơ Mah Tinh (2006) sử dụng hàng ngày, dù Tinh chưa có giấy phép lái xe theo quy định, chưa đủ tuổi điều khiển phương tiện. Sau khi uống rượu, Tinh điều khiển xe mô-tô BKS 81B2-636.82 chở Niang Kéo (2005) và Siu Ngư (2005, trú cùng xã) lưu thông trên đường nhưng không chú ý quan sát, không làm chủ tốc độ nên tông vào xe mô-tô BKS 81B2-199.06 do anh Rơ Mah Tuyên (2001, trú xã Ia Lâu) điều khiển chạy hướng ngược lại. Hậu quả, Tinh, Kéo và anh Tuyên tử vong tại chỗ, còn Ngư tử vong sau khi đưa đi cấp cứu.

Một thực tế cho thấy, hiện nay nhiều phụ huynh lầm tưởng xe máy điện, xe đạp điện có dung tích thấp nên vẫn để con em sử dụng để đi học. Tuy nhiên, việc học sinh điều khiển loại phương tiện này nhưng chưa được học luật đầy đủ, kỹ năng xử lý tình huống khi tham gia giao thông còn yếu và với tâm lý muốn thể hiện bản thân nên rất dễ gây TNGT. Do đó, việc giao phương tiện cho người chưa đủ điều kiện điều khiển không chỉ ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe người được giao xe mà còn vi phạm Luật GTĐB và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự cho cả người giao phương tiện khi gây TNGT.

Theo quy định của Luật GTĐB, người từ đủ 16 tuổi trở lên được điều khiển xe gắn máy (bao gồm cả xe máy điện) có dung tích không vượt quá 50cm3; từ đủ 18 tuổi trở lên được điều khiển xe mô-tô, xe gắn máy dung tích trên 50cm3 khi có giấy phép lái xe theo quy định.

Theo quy định của pháp luật, hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển sẽ bị xử phạt hành chính với mức từ 800.000 đồng đến 2 triệu đồng đối với cá nhân. Pháp luật cũng quy định, người nào giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia GTĐB được quy định tại Điều 264, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).

Để giảm thiểu TNGT liên quan đến lứa tuổi vị thành niên, nhất là đối với học sinh, cơ quan chức năng khuyến cáo gia đình, phụ huynh không giao xe cho con em mình khi chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông, cần quản lý tốt việc sử dụng phương tiện đối với con em mình. Bên cạnh đó, nhà trường, các đoàn thể tại địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến rộng rãi đến từng gia đình, người dân quy định của pháp luật về không giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển tham gia giao thông; hậu quả và trách nhiệm pháp lý của các đối tượng liên quan đến hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển tham gia giao thông.

QUANG PHÚC