Thời điểm này năm ngoái, giá tỏi Lý Sơn (Quảng Ngãi) dao động từ 90-100 ngàn đồng/kg, nhưng năm nay giá tỏi giảm sâu chỉ còn từ 25-30 ngàn đồng/kg, hàng trăm tấn tỏi củ của niên vụ trước không thể tiêu thụ, có nguy cơ nẩy mầm phải đổ bỏ, trong khi mùa tỏi mới lại sắp cho thu hoạch. Nỗi buồn, nỗi lo lắng luôn thường trực trên khuôn mặt khắc khổ của người nông dân trồng tỏi Lý Sơn.

Nông dân Lý Sơn thu hoạch vụ tỏi Đông Xuân.

Chợ huyện Lý Sơn những ngày đầu tháng chạp, khu vực buôn bán kinh doanh mặt hàng hành tỏi không còn nhộn nhịp như mọi khi, số nông dân địa phương mang tỏi tới chợ bán chỉ lèo tèo, bởi hiện nay, giá tỏi giảm sâu, mặt hàng tỏi khó tiêu thụ nên nhiều người mang tỏi đến chợ rồi phải mang về, việc mua bán chỉ diễn ra chóng vánh, tư thương chỉ trả cheo qua loa rồi ngoảnh mặt ngó lơ.

Đang lúi húi lượm nhặt những củ tỏi khô thối múi nẩy mầm ra khỏi bao tỏi, bà Phan Thị Diệu – một nông dân trồng tỏi, ở thôn Tây xã An Vĩnh buồn rầu cho biết: Hiện nay, gia đình bà còn gần 3 tạ tỏi khô của niên vụ trước, năm ngoái cũng chừng này tỏi để dành, cuối năm bán bà thu về hơn 25 triệu đồng, nhưng năm nay, giá tỏi giảm sâu chỉ dao động 25-30 ngàn đồng/kg nhưng tư thương không mua còn kỳ kèo bớt giá với lý do hiện nay mặt hàng tỏi chở vào đất liền khó tiêu thụ, để lâu sẽ nẩy mầm gây hư hỏng, “Nếu không bán thì tỏi nẩy mầm gây hư hỏng phải đổ bỏ, mà bán rẻ như bèo thì xót ruột, vất vả cả năm trên đồng giờ chỉ trông chờ vào mấy bao tỏi để lo Tết cho gia đình nhưng nay giá thấp bán thu về cũng chẳng là bao”, bà Diệu nói.

Theo bà Diệu, đối với người nông dân trồng tỏi Lý Sơn, phần lớn sản lượng tỏi sau khi thu hoạch được nông dân bán cho tư thương để trang trải nợ nần và tái đầu tư vào sản xuất, phần còn lại sẽ được nông dân phơi khô, dự trữ và coi như của để dành, những dịp túng bấn hay gia đình cần tiền thì đem tỏi ra bán để trang trải, nhưng nay giá tỏi giảm sâu, Tết nhất thì cận kề, lấy đâu ra tiền để mua quần áo cho con trẻ và lo Tết. Chưa bao giờ giá tỏi Lý Sơn lại rẻ như năm nay, đó là câu cửa miệng của nông dân trồng tỏi Lý Sơn, hiện nay chỉ còn gần 2 tháng nữa là thu hoạch vụ tỏi mới nhưng hàng trăm tấn tỏi dự trữ của niên vụ trước còn tồn động không tìm được thị trường tiêu thụ đang có nguy cơ hư hỏng vì nẩy mầm, điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sản xuất của nông dân.

Bà Dương Thị Thu - ở thôn Đông xã An Hải than thở: Chừng này năm ngoái, bán vài bao tỏi đủ tiền mua sắm Tết cho gia đình, nhưng năm nay, tỏi rẻ như bèo trong khi Tết nhất cận kề, nông dân chúng tôi không biết xoay xở tính sao. “Hiện một bao tỏi đem bán cũng chỉ mua được 2 bao gạo, gần 4 tạ tỏi để dành lo Tết,  nay đem bán chỉ đủ tiền mua sắm được ít quần áo, bánh kẹo, các khoản chi khác phải chạy vạy vay mượn, chờ thu hoạch vụ tỏi mới rồi tính”, bà Thu chia sẻ.

Thời điểm này, nông dân Lý Sơn còn hơn 100 tấn tỏi khô dự trữ của niên vụ trước, số tỏi này cần được tiêu thụ trước Tết Nguyên đán nếu không sẽ gây hư hỏng và nguy cơ đổ bỏ. Để hỗ trợ cho nông dân, các cấp, các ngành, các hội đoàn thể của huyện đã tiến hành hỗ trợ thu mua tỏi cho nông dân với giá cao hơn thị trường từ 5-10 ngàn đồng/kg, nhưng vì không tìm được đầu ra nên lượng tỏi thu mua không đáng là bao.

Phó chủ tịch UBND H. Lý Sơn bà Phạm Thị Hương, cho biết: Nếu chờ giá lên, không tiêu thụ hết số tỏi trên sẽ có nguy cơ hư hỏng, do vậy chúng tôi kêu gọi sự ủng hộ chung tay của cộng đồng, hiện có một số doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đăng ký hỗ trợ thu mua tỏi cho nông dân với giá 40 ngàn đồng/kg, nhưng số lượng không nhiều, do vậy, để tránh thiệt hại, ngoài hỗ trợ của chính quyền nông dân cần chủ động tìm đầu ra để tiêu thụ hết số tỏi còn tồn đọng.

Lâu nay tỏi Lý Sơn được ví như “vàng trắng”, bởi chất lượng và giá trị sử dụng, hàng trăm hộ nông dân giàu lên từ cây tỏi, mỗi năm tổng sản lượng thu hoạch từ cây tỏi đạt trên 2.300 tấn tỏi củ, nhưng nay với những đang diễn ra cho thấy Tỏi Lý Sơn đang đứng trước thách thức mới, bởi tính cạnh tranh khốc liệt của thị trường, bên cạnh đó, việc thương hiệu tỏi Lý Sơn bị xâm hại trong thời gian vừa qua đã ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống, sản xuất của người nông dân trồng tỏi đảo tiền tiêu.

ANH THƯ