Đền Hữu- Di tích Quốc gia nằm tại làng Xuân Bảng, xã Thanh Yên, H. Thanh Chương, tỉnh Nghệ An là nơi thờ Thái phó Tấn Quốc công Nguyễn Cảnh Hoan (1521-1576), một võ tướng có nhiều công lao dưới thời Lê Trung Hưng. Sinh thời, ông có nhiều công lao to lớn trong việc gìn giữ, mở mang bờ cõi và bảo vệ cuộc sống người dân vùng đất Hoan Châu. Sau khi ông mất, người dân nhiều nơi đã lập đền thờ. Hiện nay, đền còn giữ được 3 tòa thượng điện, trung điện và hạ điện cổ hơn 400 năm tuổi, 38 sắc phong do các triều đại phong kiến phong tặng, cùng nhiều cổ vật, di vật có giá trị khác. Đền Hữu cũng là điểm đến tâm linh quen thuộc của người dân trong vùng. Để bảo vệ di tích, ngày 20-5-2008, lãnh đạo các ngành tỉnh Nghệ An đã ký bản đồ khoanh vùng khu vực bảo vệ di tích (vùng I và vùng II).

Các hạng mục chùa Linh Sâm được xây dựng cạnh Đền Hữu.

Tuy nhiên, khoảng hơn 2 tháng nay, khoảnh đất phía tây của Đền Hữu đã bị xâm lấn để xây chùa Linh Sâm. Theo đơn khiếu nại của ông Nguyễn Cảnh Nhu (đại diện dòng họ Nguyễn Cảnh ở xã Thanh Yên), khu vực mà chủ đầu tư xây dựng chùa Linh Sâm đã chồng lấn lên phần lớn diện tích vùng II khu vực bảo vệ Di tích Quốc gia Đền Hữu. Theo ghi nhận của phóng viên, tại khoảnh đất này đã mọc lên 6 tòa nhà và cổng tam quan với kiến trúc khá đồ sộ, cơ bản hoàn thành phần thô. Khu vực xây dựng chiếm diện tích khoảng 6.000m2.

Ông Nguyễn Cảnh Đại- một người trong dòng họ Nguyễn Cảnh cho biết, chùa Linh Sâm vốn ở bên núi Sâm (cách đó khoảng 5km), trải qua thăng trầm của lịch sử, ngôi chùa này trở thành phế tích. Không hiểu sao, thời gian gần đây có nhà đầu tư về xây chùa Linh Sâm ngay sát cạnh Đền Hữu, lại có dấu hiệu lấn chiếm đất của Đền Hữu, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan và sự linh thiêng của Đền. Thấy Di tích Quốc gia bị “xẻ thịt”, người dân đã có ý kiến với lãnh đạo xã Thanh Yên. “Nhận được phản ánh, xã đã vào cuộc và đình chỉ công trình. Tuy nhiên, không hiểu sao 10 ngày sau công trình lại tiếp tục được rầm rộ thi công. Trái với lần trước, lần này chủ đầu tư đã tăng cường làm việc, có khi làm cả ban đêm để xây dựng chùa. Vì thế chỉ trong một thời gian ngắn rất nhiều hạng mục của chùa đã xây dựng cơ bản xong phần thô. Đây thể hiện là sự thách thức pháp luật của chủ đầu tư”, ông Đại nhấn mạnh.

Về sự việc này, ông Nguyễn Cảnh Điền- Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Yên thừa nhận việc người dân phản ánh là đúng và có việc chùa xây trên một phần đất của vùng II khu vực bảo vệ Di tích Quốc gia Đền Hữu. Cũng theo ông Điền thì, chủ đầu tư đã xây dựng chùa Linh Sâm khi chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý.

Được biết, dự án chùa Linh Sâm được xây dựng với tổng mức đầu tư khoảng 40 tỷ đồng, được chia làm 2 giai đoạn. Dự kiến giai đoạn 1 hoàn thành trong tháng 11-2019; đầu năm 2020 sẽ tiếp tục giai đoạn 2. “Chùa này xây dựng ngay trên đất của đền, nghĩa là chiếm đất đền, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan và sự linh thiêng của đền. Công trình được xây dựng như thế là một sự coi thường văn hóa lịch sử dân tộc, coi thường Luật Di sản”, ông Nguyễn Cảnh Nhu, đại diện dòng họ Nguyễn Cảnh khẳng định.

Ông Bùi Hồng Chương- Chủ tịch UBND xã Thanh Yên giải thích, ông mới sang nhận chức chủ tịch được hơn 10 ngày nên không nắm rõ sự việc. Tuy nhiên, theo ông Chương thì mới đây xã Thanh Yên đã ra thông báo đình chỉ việc xây dựng công trình chùa Linh Sâm. Theo đó, Thông báo số 42/UBND-TBBQLDT có nội dung: “Qua kiểm tra của BQL Di tích Đền Hữu phát hiện khu vực phía Tây của Đền Hữu đang tiến hành xây dựng phần thô 6 ngôi nhà và cổng tam quan của chùa chồng lấn lên phần đất khu vực cần bảo vệ của di tích Đền Hữu và chưa có đủ thủ tục hồ sơ theo quy định của pháp luật. Vì vậy BQL di tích đề nghị chủ đầu tư dừng ngay việc thi công”.

Chiều 12-11, ông Nguyễn Hữu Hiền- Phó Chủ tịch UBND H. Thanh Chương cho biết, đoàn công tác của huyện đang có mặt tại dự án chùa Linh Sâm để xử lý vi phạm hành chính do xây dựng trái phép. “Hiện tại công trình đang bị đình chỉ. Sau khi kiểm tra xong, sai đến đâu sẽ xử phạt đến đó, trước mắt là xây dựng trái phép”, ông Hiền nói. Trong khi đó, ông Nguyễn Xuân Thủy- Trưởng phòng Quản lý di sản văn hóa (Sở VH-TT tỉnh Nghệ An), việc xây dựng chùa ngay trong khu vực bảo vệ của Di tích lịch sử Quốc gia là “vi phạm nghiêm trọng” Luật Di sản.

XUÂN SƠN