Thời điểm này, ông Lý chưa làm được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 2 lô đất trên (sổ đỏ) nên các bên chưa hoàn tất thủ tục công chứng. Bà Viễn thanh toán trước cho ông Lý 280 triệu đồng. Bà Viễn sau đó đã san lấp mặt bằng, xây dựng hàng rào quanh thửa đất. 2 thửa đất sau đó đã được bà Viễn bằng cách nào đó, hoàn thành thủ tục được cấp sổ đỏ, tuy nhiên, ông Lý đổi ý không tiếp tục thực hiện chuyển nhượng 2 lô đất trên cho bà Viễn. Bà Viễn đã khởi kiện vợ chồng ông Lý ra Tòa án yêu cầu tòa công nhận hợp đồng ngày 21-3-2017, yêu cầu tòa công nhận quyền sử dụng của bà đối với 2 lô đất nêu trên, yêu cầu vợ chồng ông Lý chịu mọi chi phí phát sinh liên quan, bà Viễn sẽ trả đủ số tiền 700 triệu đồng còn lại cho vợ chồng ông Lý.

Theo trình bày của ông Lý, lúc chuyển nhượng 2 lô đất trên thì vợ ông là bà Dung không biết. Tuy nhiên trong hợp đồng chuyển nhượng ngày 21-3-2017 có ghi rõ, nếu bà Viễn hủy bỏ hợp đồng thì phải chịu mất tiền đặt cọc, còn ông Lý hủy bỏ hợp đồng thì phải bồi thường tiền đặt cọc. Còn bà Dung vợ ông Lý thì cho hay, bà không biết chuyện chồng bán đất cho bà Viễn nên không chấp nhận hợp đồng ngày 21-3-2017.

Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm của TAND huyện Bình Sơn ngày 31-9-2021, VKSND huyện Bình Sơn đề nghị tòa bác yêu cầu khởi kiện của bà Viễn, tuyên hợp đồng ngày 21-3-2017 vô hiệu. TAND huyện Bình Sơn nhận định, hợp đồng ngày 21-3-2017 là đúng sự thật với sự chứng kiến của nhiều người có liên quan. Hợp đồng này đảm bảo các nội dung cơ bản của Bộ luật dân sự. Hợp đồng ngày 21-3-2017 là giao kết về chuyển nhượng đất, không phải giao kết đặt cọc để đảm bảo việc chuyển nhượng đất. Bà Viễn cũng đã tự bỏ tiền đi làm giấy tờ thủ tục 2 lô đất, cũng đã sử dụng đổ đất san lấp mặt bằng, xây hàng rào trên đất. Do đó, HĐXX xác định bà Viễn đã tiếp nhận và sử dụng 2 lô đất. HĐXX sơ thẩm tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Viễn, tuyên bà Viễn có quyền sử dụng 2 lô đất trên. Buộc bà Viễn trả cho ông Lý số tiền 700 triệu đồng còn lại và lãi suất.

Ngay sau bản án TAND huyện Bình Sơn được tuyên, VKSND huyện Bình Sơn đã có kháng nghị phúc thẩm. Theo đó, cơ quan Kiểm sát cho rằng, thời điểm chuyển nhượng 2 lô đất, vợ chồng ông Lý chưa phải là chủ sở hữu hợp pháp, theo quy định Luật Đất đai và Luật Dân sự ông Lý chưa đủ điều kiện chuyển nhượng đất và kháng nghị hủy bản án sơ thẩm này để xét xử lại.

Ngày 13-9-2022, TAND tỉnh Quảng Ngãi mở phiên tòa xét xử phúc thẩm. Tại đây, xuất hiện tình tiết mới là ngày 20-5-2019, vợ chồng ông Lý bà Dung đã lập hợp đồng chuyển nhượng tại văn phòng công chứng chuyển nhượng lô đất thửa 34 cho người khác. Do xuất hiện tình tiết mới này, HĐXX cấp phúc thẩm quyết định tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để xét xử lại nhằm đảm bảo đúng quyền lợi các đương sự.

Trong vụ án dân sự này, chúng tôi đã tham khảo ý kiến của một Luật sư và được cho ý kiến đánh giá: Theo quy định của Luật Đất đai, Luật Dân sự, kháng nghị của VKSND Bình Sơn là đúng căn cứ pháp luật, vào thời điểm làm hợp đồng chuyển nhượng đất đai như nội dung vụ việc nêu trên, ông Lý chưa phải là chủ sở hữu của hai thửa đất số 33, 34 theo quy định pháp luật, nên ông Lý không có quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất của hai thửa đất này cho bất kể một cá nhân, tổ chức nào. Hơn nữa, hợp đồng ngày 21-3-2017 giữa bà Viễn và ông Lý chỉ được xem là hợp đồng nhận cọc. Tòa Phúc thẩm dân sự Quảng Ngãi cần xem xét hợp đồng này là vô hiệu, Ông Lý phải bồi thường tiền đặt cọc cho bà Viễn. Còn việc bà Viễn vì lý do nào lại làm được thủ tục để được cấp sổ đỏ 2 thửa đất nêu trên, Tòa án cũng cần đề nghị đương sự cung cấp hồ sơ thủ tục, cơ quan chức năng có thẩm quyền cần xem xét trên cơ sở nào bà Viễn được làm thủ tục cấp sổ đỏ cho hai lô đất mà ông Lý chuyển nhượng cho bà Viễn khi chưa phải là chủ sở hữu đích thực theo quy định pháp luật. Bên cạnh đó Tòa cũng cần xem xét tình tiết, vào ngày 20-5-2019, ông Lý bà Dung đã làm hợp đồng chuyển nhượng thửa đất số 34 cho người khác có đúng theo quy định pháp luật hay không?

Hồng Thanh