Đến Trường Tiểu học Trà Nham (xã miền núi Trà Nham, H. Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi), chúng tôi mới hiểu được vì sao đây là một điểm sáng của ngành GD-ĐT địa phương về thực hiện đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục.

Giáo dục học sinh từ những bữa ăn hằng ngày.

Dạy trò những điều bình dị nhất

Trường Tiểu học Trà Nham nằm vắt vẻo trên sườn ngọn núi cao. Đứng ở sân trường có thể quan sát được một góc làng người Cor. Trường có 3 dãy phòng học, 2 dãy được xây dựng bán kiên cố, dãy còn lại xây theo kiểu nhà lắp ghép lợp tôn. Khu nhà ăn học sinh cũng còn rất tạm bợ. Hôm chúng tôi đến, khu nhà ăn bị gió cuốn bay mất phần mái, chỉ còn trơ khung tre nứa chưa được khắc phục lại vì điều kiện khó khăn.

Khác hẳn với các trường học vùng miền núi mà chúng tôi đã được đến trước đây, khung cảnh Trường Tiểu học Trà Nham rất ngăn nắp, sạch sẽ đến từng căn phòng, lối đi đã thể hiện được bàn tay chăm chút, sắp xếp của giáo viên, học sinh. Học sinh ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, gặp ai các em cũng vòng tay chào. Chúng tôi càng bất ngờ hơn khi đến giờ ăn trưa, các em đều tự sắp đặt bàn ghế, vị trí ngồi cho mình. Các em ngồi ăn cơm hết sức nghiêm túc, nề nếp. Sau khi ăn xong, các em tự lau dọn, xếp đặt lại bàn ghế và gom thức ăn thừa, rác thải về khu xử lý. Các em cũng tự giác xếp hàng chờ đến lượt để sử dụng nước uống hay nước vệ sinh. Tuyệt nhiên không có cảnh tranh nhau, hay xô đẩy người khác. Đến giờ ngủ trưa, các em sắp xếp bàn ghế, trải chiếu, lấy gối và nằm ngủ nghiêm túc mà không có bất cứ sự chỉ bảo, hướng dẫn nào của thầy cô giáo…

Hiệu trưởng Ngô Thị Hoa cho biết, để hình thành từng hành động, sinh hoạt nề nếp cho học sinh là cả một quá trình hết sức dày công của đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường. Bởi vì, với 100% học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn, công tác giáo dục gần như khoán trắng cho nhà trường. Thế nên, bên cạnh dạy kiến thức cho học sinh thì giáo dục đạo đức, lối sống, nề nếp cho các em là điều hết sức khó khăn đối với cán bộ, giáo viên.

Các em học sinh tự giác giữ gìn vệ sinh trường lớp.

Nỗ lực của thầy cô

Cô Ngô Thị Hoa tâm sự, so với học sinh vùng đồng bằng, thành thị, con em học sinh vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thiếu thốn đủ bề. Hầu hết các em khi bước vào lớp một có năng lực giao tiếp tiếng Việt còn rất hạn chế. Gặp người lạ, các em rất rụt rè, hay cảm thấy xấu hổ… Đây thực sự là những lý do khiến cho công tác giáo dục của thầy cô gặp rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến chất lượng dạy học.

Từ kinh nghiệm giảng dạy, làm công tác quản lý của mình, ngay từ khi được phân công về phụ trách Trường Tiểu học Trà Nham, cô Hoa lấy công tác xây dựng nề nếp trường học, tạo dựng các kỹ năng sống, sinh hoạt, giao tiếp cho học sinh làm nền tảng, điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục. "Trên cương vị là người quản lý trường học, tôi luôn tâm niệm làm sao để "trường ra trường, lớp ra lớp, thầy ra thầy, trò ra trò". Để giáo dục nhân cách, lối sống cho học sinh, thầy cô giáo thật sự là những tấm gương sáng mẫu mực", cô Hoa chia sẻ.

Nói về kinh nghiệm trong giáo dục đạo đức, lối sống học sinh, cô Hoa cho hay: Để có những ngày học tốt, giờ học hiệu quả thì trường học, lớp học phải có nề nếp tốt. Nề nếp trường lớp ổn định mới nâng cao chất lượng dạy học và tạo ra môi trường giáo dục, hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống cho học sinh. Qua đó, đội ngũ cán bộ, giáo viên càng hoàn thiện bản thân mình hơn. Bởi vậy trong thời gian qua, Trường Tiểu học Trà Nham đã có nhiều hoạt động giáo dục hiệu quả về nề nếp, ý thức sinh hoạt, học tập cho con em học sinh. Những hoạt động mà nhà trường giáo dục học sinh đều mang tính chất đời thường như: Thái độ ứng xử trong trường học, giữa học sinh với thầy cô, cha mẹ, anh chị,  giữa học sinh với học sinh, bạn bè; cách vệ sinh thân thể, giữ gìn vệ sinh cá nhân; ý thức tự giác đảm bảo vệ sinh trường lớp; giúp đỡ bạn bè khi gặp khó khăn hay trong học tập…

"Công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là cả một quá trình, đòi hỏi người giáo viên vừa có kiến thức vững vàng, kỹ năng sư phạm tốt, hiểu tâm sinh lý học sinh; vừa thực sự có tấm lòng bao dung, nhân hậu, biết sẻ chia, yêu thương học sinh và luôn có ý thức tự hoàn thiện bản thân để làm gương", cô Hoa nói.

KHẢI MINH