Trung Quốc sẽ chào đón Tổng thống Iran Hassan Rouhani đến nước này vào tháng tới để tham dự một hội nghị thượng đỉnh khu vực nhằm ngăn chặn sự gián đoạn của các dự án chung, trong bối cảnh các cường quốc lớn đang tranh giành cứu vãn thỏa thuận hạt nhân Iran, còn gọi là JCPOA, sau khi Mỹ rút lui.

Hội nghị mà Tổng thống Rouhani sẽ tham dự là nơi các lãnh đạo khối an ninh do Trung Quốc và Nga dẫn đầu - Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) – gặp gỡ. Hiện không rõ ngày chính xác cho chuyến thăm của nhà lãnh đạo Iran, nhưng hội nghị thượng đỉnh dự kiến sẽ được tổ chức vào ngày cuối của tuần thứ hai trong tháng 6 tại thành phố Thanh Đảo, phía bắc Trung Quốc.

Iran hiện là thành viên quan sát viên của SCO, dù từ lâu đã tìm kiếm thành viên đầy đủ. Vấn đề cũng nằm ở các lệnh trừng phạt của phương Tây. Trước đây, Nga đã tuyên bố, khi các biện pháp trừng phạt của phương Tây chống lại Tehran được dỡ bỏ, quốc gia Hồi giáo này cuối cùng có thể trở thành một thành viên của khối, bao gồm 4 nước cộng hòa Trung Á, Liên Xô và Pakistan.

Tuy nhiên, khi mọi việc đang dần đi đến kết quả được mong đợi này, Mỹ đã dội một gáo nước lạnh vào những nỗ lực của Iran. Thỏa thuận ký năm 2015 giữa Iran và các cường quốc thế giới đã bị Tổng thống Donald Trump dỡ bỏ không thương tiếc bất chấp việc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khẳng định, Iran vẫn tuân thủ những giới hạn chính của thỏa thuận hạt nhân giữa nước này và nhóm P5+1 (Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc). Thậm chí, sau khi Washington đã rút khỏi thỏa thuận này, trong bản báo cáo đầu tiên, IAEA cũng có tuyên bố như vậy. Và tất nhiên, hệ quả hiện nay là các biện pháp trừng phạt nhằm vào Tehran được nối lại, mạnh mẽ hơn.

Nhưng chỉ có mình Mỹ đi trên con đường này. Các nước Châu Âu cùng với Nga, Trung Quốc vẫn ủng hộ thỏa thuận hạt nhân với Iran. Kể từ khi Tổng thống Trump rút khỏi JCPOA, các quốc gia Châu Âu tranh giành để đảm bảo Iran có đủ lợi ích kinh tế để thuyết phục họ ở lại trong thỏa thuận. Và hội nghị lần này là cơ hội các ông lớn trong SCO thúc đẩy nỗ lực cứu vãn JCPOA.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là Iran dường như đã không thể còn kiên nhẫn với những cú đánh bất ngờ và mạnh bạo của Mỹ.

THANH VĂN