“Có người con gái Cẩm Thanh/ Là Võ Thị Hóa rạng danh anh hùng/ 13 tuổi tham gia cách mạng/ Có sợ chi bom đạn kẻ thù...”. Đây là những lời ca dành tặng cho một nữ du kích Cẩm Thanh...

AHLLVTND Võ Thị Hóa (giữa, hiện là Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam TP Hội An), khen thưởng cho 2 cá nhân người nước ngoài có nhiều đóng góp, giúp đỡ nạn nhân da cam.

Khi thực hiện tập phim tài liệu về cuộc chiến tranh cách mạng trên quê hương rừng dừa Bảy Mẫu (xã Cẩm Thanh, TP Hội An, Quảng Nam) địa phương đi đầu phong trào diệt ấp phá kèm, giải phóng hoàn toàn xã Cẩm Thanh vào ngày 27-9-1964 với huyền thoại “đứng lên bằng súng bẹ dừa/ Quê ta đồng khởi Mỹ thua ngụy nhào”, thật may mắn tôi được gặp nữ Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (AHLLVTND) Võ Thị Hóa.

Không chỉ là nữ anh hùng gan dạ quả cảm trong đánh giặc mà chị Hóa còn sở hữu một giọng ca rất hay, từng sáng tác và thể hiện nhiều ca khúc, những làn điệu bài chòi và từng dùng nó đánh giặc trên trận tuyến binh địch vận: “Nhớ người du kích Cẩm Thanh/ Nhìn quê cháy đỏ lòng anh căm hờn/ Ai về thăm lại Hiếu Nhơn/ Hai lần ngùn ngụt lửa hờn dâng cao…”, hay “Hội An đất mẹ của ta/ Đồng xanh mơn mởn reo ca bốn mùa/ Xưa giặc Pháp nay bầy cướp Mỹ/ Xéo giày lên ngõ xóm đường thôn/ Quê tôi rực lửa căm hờn/ Đạn bom giặc Mỹ chất chồng đau thương…”.

Lần nào cũng vậy, khi trở về viếng hương đồng đội, AHLLVT Võ Thị Hóa không quên hát lại khúc ca đi cùng năm tháng như một cách tưởng niệm chị dành cho những người còn sống hôm nay và những đồng đội đã vĩnh viễn nằm lại đất mẹ rừng dừa. Đó cũng là cách để hồi ức lại một thời thiếu nữ, giấc mơ con gái đã đi qua trong ly loạn chiến tranh, song cũng rất đỗi tự hào về quê hương cách mạng: “Xưa kia Bùi Chát đánh Tây/ Anh Hòa diệt Mỹ ngày nay vang lừng/ Sáng ngời Xuân Diệm, Bồ Mưng/ Xuyên Thanh, Gò Nổi mấy lần lập công…” hay “Đất Thanh Quýt đứng lên cùng anh Trỗi/ Quê chị Nhâm Gò Nổi sáng bừng/ Điện Ngọc có Võ Như Hưng/ Duy Xuyên Trần Dưỡng vang lừng chiến công…".

Những người con Cẩm Thanh anh hùng trong phim tài liệu “Cẩm Thanh mảnh đất anh hùng” do ANTV thực hiện.

Hằng năm cứ đến dịp lễ tết hay kỷ niệm ngày Thương binh liệt sĩ là Võ Thị Hóa lại cùng với các đồng chí, đồng đội lại viếng hương tại di tích lịch sử Bến đò Thanh Nam. Chị Hóa cho biết, trong hai cuộc kháng chiến, bến đò luôn giữ vai trò trọng yếu trên hành lang chiến lược kết nối Hội An và đông Duy Xuyên. Đây là điểm đưa đón cán bộ, chiến sĩ, quần chúng cách mạng vượt sông qua lại hoạt động nhằm xây dựng phát triển phong trào và là điểm tập kết của các lực lượng cách mạng tiến quân vào nội thị Hội An đánh địch. Mặc dù ngày đêm bị địch kiểm duyệt gắt gao, đánh phá ác liệt, gây cho ta nhiều tổn thất, hy sinh nhưng tuyến giao thông huyết mạch này vẫn hoạt động thông suốt, góp phần lập nên nhiều chiến công xuất sắc.

Cuối năm 1970 sau một trận công đồn, chị Hóa bị địch bắt giam cầm từ nhà lao Hội An đến Kho đạn, Đà Nẵng rồi nhà tù ở Lâm Đồng. Với tinh thần “Dù cho giặc khảo giặc tra/ Cắn răng chịu đựng không xa Đảng mình”, biết không thể khai thác được gì ở chị, năm 1972 bọn địch đành thả chị.  Trở lại quê nhà chị tiếp tục hoạt động cách mạng cho đến ngày quê hương giải phóng. Trong công tác, lao động, học tập chị lại tiếp tục có những lời ca ngợi ca quê hương giản dị mà nghĩa tình trước sau trọn vẹn: “Quê tôi chỉ có lời này/ Trời chung không đội với bầy sói lang/ Đánh cho Mỹ ngụy tham tàn/ Xác rơi đầu rụng không còn giáp manh/ Cho đồng xanh lại thêm xanh/ Cho bao em nhỏ học hành vui ca…”.

Ông Đinh Văn Hơn, 65 năm tuổi Đảng, nguyên Bí thư xã Cẩm Thanh thời chống Mỹ không tiếc lời ngợi khen khi nói về nữ AHLLVTND Võ Thị Hóa:  đó là biểu trưng của lòng dũng cảm, mưu trí, xứng đáng là anh hùng ngay từ tuổi thiếu niên. Cảm kích tấm gương nữ anh hùng, một cựu chiến binh quê Cẩm Thanh đã viết hẳn một bài ca gần 100 câu Võ Thị Hóa, như một lời kể về cuộc đời hoạt động cách mạng của chị: “Có người con gái Cẩm Thanh/ Là Võ Thị Hóa rạng danh anh hùng”…

VÕ VĂN TRƯỜNG