Ông Quách Đăng Hòa - Cục trưởng Cục Hải quan TP Đà Nẵng cho biết, trong thời gian qua, ngành Hải quan TP đã có nhiều nỗ lực, cố gắng trong công tác cải cách hành chính, đặc biệt là cải cách thủ tục hải quan (TTHQ) nhằm góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, doanh nghiệp (DN) tiết kiệm được nhiều chi phí, thời gian cũng như nâng cao hiệu quả trong quá trình hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) nói riêng, hoạt động SXKD nói chung. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn chủ quan và khách quan trong việc thực hiện TTHQ.

* Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan  TP Đà Nẵng, hiện có hơn 2.000 doanh  nghiệp (DN) làm thủ tục hải quan (TTHQ) đối với hàng hóa XNK và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh tại Cục Hải quan TP. Chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 2019, tổng số tờ khai đã làm TTHQ đạt hơn 52.000 tờ khai, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm 2018; tổng số tàu biển (kể cả tàu du lịch) xuất nhập cảnh là 861 lượt tàu, tổng số máy bay xuất nhập cảnh là 21.080 lượt máy bay với trên 2,5 triệu lượt hành khách; tổng kim ngạch XNK trên địa bàn TP đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng hơn 2% so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 884,5 triệu USD, kim ngạch nhập khẩu đạt hơn 800 triệu USD.

 

Hệ thống pháp luật thường xuyên thay đổi

Theo ông Quách Đăng Hòa, khó khăn trước hết nằm ở chỗ hệ thống pháp luật về hải quan. Đơn cử, hệ thống văn bản pháp luật về hải quan là rất lớn, thường xuyên thay đổi, thời gian từ khi ban hành đến khi có hiệu lực thì ngắn, lại chịu sự điều chỉnh của nhiều bộ, ngành có liên quan nên có những quy định chồng chéo, không phù hợp với thực tiễn dẫn đến gây khó khăn cho cả CBCC hải quan lẫn DN XNK trong việc cập nhật, thực hiện kịp thời đảm bảo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, hiện nay, việc giải quyết TTHQ cho DN được thực hiện thông qua các hệ thống phần mềm nghiệp vụ hải quan nhưng do chưa được tích hợp thành một phần mềm tổng hợp nên trong quá trình kiểm tra hồ sơ, CBCC hải quan phải kiểm tra nhiều nội dung, cùng lúc phải thao tác trên nhiều phần mềm (kế toán, quản lý rủi ro, xử lý vi phạm, dịch vụ công trực tuyến…), dẫn đến kéo dài thời gian xử lý hồ sơ, hệ thống hải quan điện tử (Ecustoms) nhiều lúc không ổn định, còn chậm, làm ảnh hưởng đến quá trình truyền dữ liệu của DN cũng như việc tra cứu và khai thác thông tin phục vụ việc làm TTHQ của cơ quan hải quan.

Nhiều bộ, ngành chưa kết nối với Hải quan

Ông Nguyễn Hương - Phó cục trưởng Cục Hải quan TP Đà Nẵng nêu thêm một khó khăn nữa đến từ việc kiểm tra chuyên ngành. Cụ thể, vẫn còn nhiều bộ, ngành chưa thực hiện kết nối với cơ quan hải quan trong việc cập nhật, tra cứu giấy phép hoặc giấy kiểm tra chuyên ngành đối với một số loại hàng hóa XNK qua Hệ thống một cửa quốc gia nên chưa thực sự tạo thuận lợi, DN vẫn phải đến cơ quan hải quan để nộp bản giấy và cơ quan hải quan vẫn phải thực hiện lưu trữ chứng từ giấy. “Hiện nay, chỉ có Bộ Giao thông vận tải, Bộ Thông tin - Truyền thông và Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Danh mục sản phẩm, hàng hóa có khả năng gây mất an toàn theo quy định tại Nghị định số 74/2018/NĐ-CP ngày 15-5-2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 132/2008/NĐ-CP ngày 31-12-2008 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Điều này cũng gây khó khăn và kéo dài thời gian thông quan hàng hóa XNK”, ông Nguyễn Hương cho biết thêm.

Khó khăn trong việc thực hiện TTHQ không chỉ đến từ khâu quản lý Nhà nước mà còn đến từ các DN. Phó cục trưởng Nguyễn Hương chia sẻ:  Trong số các DN làm thủ tục hải quan tại Cục Hải quan TP, có nhiều DN nhỏ, mới thành lập chưa chú trọng việc đào tạo, cử nhân viên tham dự các buổi tập huấn cập nhật về chính sách pháp luật về hải quan cũng như kỹ năng khai báo, làm TTHQ. Do vậy, trình độ, năng lực của người khai hải quan còn nhiều hạn chế, chưa nắm bắt kịp thời những thay đổi trong các quy định liên quan đến lĩnh vực hải quan, làm mất nhiều thời gian của cả cơ quan hải quan và DN.

Vai trò của đại lý Hải quan

Bên cạnh đó, trên địa bàn TP hiện có nhiều DN ủy thác việc làm thủ tục hải quan XNK hàng hóa, xuất nhập cảnh phương tiện cho các đại lý hải quan. Tuy nhiên, đa phần các đại lý hải quan vẫn chỉ dừng lại với vai trò là người khai thuế hải quan hoặc giao nhận hàng hóa cho khách hàng, các thủ tục hải quan quan trọng khác như ký tên, đóng dấu trên tờ khai hải quan, nộp các khoản thuế, phí, lệ phí,… vẫn do các DN tự đứng ra đảm nhiệm. Cụ thể là nhân viên đại lý hải quan lấy giấy giới thiệu từ chính những DN XNK để lấy danh nghĩa là nhân viên của những DN XNK đó đến cơ quan hải quan làm TTHQ. Trình độ nghiệp vụ của nhân viên đại lý hải quan chưa đồng đều, nhiều nhân viên đại lý hải quan chưa chủ động nghiên cứu và cập nhật thường xuyên về chính sách quản lý hàng hóa XNK và TTHQ, đặc biệt vẫn còn tình trạng xảy ra sai sót khi khai báo trên tờ khai, chủ yếu liên quan về nghiệp vụ mã số hàng hóa, trị giá tính thuế…

Ngoài ra, theo bà Nguyễn Thị Hồng Ngọc - Phó Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Chi nhánh Đà Nẵng, qua khảo sát tại các DN XNK, DN logistics, đại lý hải quan trên địa bàn TP, cho thấy khó khăn trong việc thực hiện TTHQ còn đến từ sự phối hợp chưa đồng bộ giữa cơ quan hải quan và các cơ quan khác có liên quan; CBCC hải quan chưa hướng dẫn đầy đủ và tận tình hoặc yêu cầu DN cung cấp thông tin và giấy tờ ngoài quy định, việc kiểm tra sau thông quan còn chồng chéo và trùng lắp, thời gian kiểm tra bị kéo dài…

PHÚ NAM