Ngày 19-4, Phó Thủ tướng kiêm quyền Ngoại trưởng Cộng hòa Czech Jan Hamacek cho biết, nước này đã ngừng thảo luận về việc mua vaccine Sputnik V của Nga. Quyết định trên được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Nga- Czech trở nên căng thẳng sau khi Prague trục xuất 18 nhân viên Đại sứ quán Nga với cáo buộc có liên quan đến tình báo Nga trong các vụ nổ kho đạn ở miền Đông Czech năm 2014. Nga đã đáp trả mạnh mẽ bằng cách trục xuất 20 nhân viên ngoại giao Czech tại nước này.

Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Czech Zema  Ảnh: Prague Business Journal

Theo ông Hamacek, biện pháp duy nhất của Cộng hòa Czech là tập trung vào vaccine ngừa dịch COVID-19 đã được Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) cấp phép. Trước đó, hôm 14-4, ông Hamacek thông báo sẽ đến thăm Nga vào đầu tuần này để đàm phán về việc cung cấp vaccine cho Czech, tuy nhiên, chuyến thăm đã bị hủy sau đó.

Trong một diễn biến khác, Bộ trưởng Công nghiệp Công hòa Czech Karel Havlicek cho hay, chính phủ nước này sẽ không mời Tập đoàn hạt nhân Rosatom của Nga tham gia các đánh giá an toàn trước khi có kế hoạch đấu thầu một tổ máy mới tại nhà máy điện hạt nhân Dukovany.

Liên quan các hành động của Cộng hòa Czech đối với Nga, ngày 19-4, Đài phát thanh quốc tế Prague dẫn lời Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell cho biết, EU đoàn kết với Cộng hòa Czech. Quyền Ngoại trưởng Czech Jan Hamacek cho hay, các nước thành viên EU như Slovkia, Áo và Bulgaria đã trực tiếp thể hiện sự ủng hộ đối với Prague trong vụ việc trên. Trong khi đó, theo một tuyên bố được đăng trên trang web của Bộ Ngoại giao Ba Lan cùng ngày, ngoại trưởng các nước Ba Lan, Slovakia và Hungary cũng đã bày tỏ tình đoàn kết với Czech sau động thái trục xuất 18 nhà ngoại giao Nga.

Czech yêu cầu Nga trả đất

Hôm 19-4, chính quyền thành phố Prague đã yêu cầu Đại sứ quán Nga tại Cộng hòa Czech trả lại 0,5 ha trong tổng diện tích của cơ quan đại diện ngoại giao này.

Lô đất này thuộc một phần công viên Stromovka được xây dựng hồi năm 1968. Người đứng đầu quận Prague-7 Jan Chyzhinsky thông báo trên Twitter rằng, yêu cầu đã được gửi tới chính phủ Czech. Ông Chizhinsky viết: "Hội đồng thành phố Prague đã yêu cầu chính phủ Czech đàm phán để đưa lô đất của Đại sứ quán Nga phù hợp với tình trạng trước cuộc xâm lược của quân đội Khối Hiệp ước Warsaw tháng 8-1968 (vào Tiệp Khắc)". Truyền hình Czech cho biết thêm, lô đất có diện tích khoảng 0,5 ha. Chính quyền thành phố dự định sẽ dựng các bồn hoa và trồng cây ở đó, như trước tháng 8-1968, khi doanh trại của một trong các đơn vị quân đội Liên Xô được lập trên khu đất này.

Phản ứng với thông tin trên, cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nga ra thông báo khẳng định, các phần đất của Đại sứ quán Nga tại Cộng Hòa Czech được Liên Xô phân bổ vào đầu những năm 1970 trên cơ sở các thỏa thuận hiện có của Liên Xô-Tiệp Khắc. Bên cạnh đó, bộ trên cũng chỉ ra rằng, phía Cộng hòa Czech cũng sở hữu nhiều bất động sản ở khu vực Tverskaya, trung tâm thủ đô Moscow, Nga.

Hoạt động của Đại sứ quán Czech tại Nga tê liệt

Hôm 19-4, Phó Thủ tướng thứ nhất kiêm Bộ trưởng Bộ Nội vụ Cộng hòa Czech Jan Hamacek tuyên bố, sau khi 20 nhân viên ngoại giao của Đại sứ quán Czech thường trú tại Moscow bị phía Nga trục xuất, hoạt động của Đại sứ quán Czech tại đây rơi vào tình trạng tê liệt.

Ông Jan Hamacek cho biết, hiện Đại sứ quán Czech còn khoảng 10 nhân viên ngoại giao. Đây là một đòn giáng mạnh vào hoạt động của Đại sứ quán Czech tại Nga.

Sự chuyển hướng của Czech

CH Czech lâu nay được xem như một đối tác thân cận của Nga. Ngoại trưởng Jan Hamacek tuần trước đã đề xuất tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Biden và Tổng thống Nga Putin tại Prague nhằm xoa dịu căng thẳng giữa 2 nước, nhưng hiện giờ cơ hội để điều đó xảy ra là rất mong manh. "Chúng ta phải loại bỏ tầm ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Nga trong không gian kinh tế, chính trị và văn hóa của Czech", Chủ tịch Thượng viện Czech Milos Vystrcil nói ngày 18-4.

Bước chuyển lớn này có thể sẽ là một vấn đề với Tổng thống Zeman. Ông từng thúc đẩy mối quan hệ với Nga suốt gần 1 thập kỷ qua, gần đây nhất là kêu gọi tăng cường đầu tư của Nga vào Czech, cũng như kêu gọi nước này sớm phê duyệt vaccine ngừa Covid-19 Sputnik V của Nga, dù loại vaccine này vẫn chưa được các cơ quan chức năng của Liên minh Châu Âu phê duyệt.

Những động thái "ăn miếng trả miếng" lẫn nhau giữ Nga và Czech cũng sẽ có tác động đáng kể trong việc hợp tác kinh doanh giữa 2 nước. "Đây là một đòn khá mạnh vào mối quan hệ Czech-Nga. Nga giờ sẽ tìm cách để bảo vệ chính mình", Tomas Pojar, cựu nhà ngoại giao Czech cho biết. Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc Czech đang cố "làm hài lòng Mỹ" và đang "làm quá" với các vấn đề đối ngoại của chính mình.

AN BÌNH