Sau 2 tuần đàm phán khó khăn, dự thảo thỏa thuận này đã nhận được sự đồng thuận của gần 200 quốc gia tham dự COP28. Thỏa thuận trên đặc biệt kêu gọi chuyển đổi việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong các hệ thống năng lượng một cách công bằng, có trật tự và hợp lý, qua đó tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Mặc dù không sử dụng thuật ngữ "loại bỏ" nhiên liệu hóa thạch, dự thảo kêu gọi các nỗ lực hướng tới việc giảm dần "năng lượng than không suy giảm".

Điều này có nghĩa là than có thể tiếp tục được sử dụng cùng công nghệ thu hồi carbon để giảm lượng khí thải, bị nhiều nhà môi trường cho rằng chưa thể chứng minh được. Dự thảo thỏa thuận cũng kêu gọi "loại bỏ dần các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả, không giải quyết được tình trạng nghèo năng lượng". Ngoài ra, dự thảo còn kêu gọi tăng gấp ba lần công suất năng lượng tái tạo trên toàn cầu vào năm 2030, đẩy nhanh nỗ lực giảm lượng than và tăng tốc các công nghệ như thu hồi và lưu trữ carbon để có thể làm sạch các ngành công nghiệp khó khử carbon.

Đây là lần đầu tiên sau ba thập kỷ tổ chức hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP, các quốc gia nhất trí về việc phối hợp giảm sử dụng dầu, khí đốt và than đá, vốn chiếm 80% năng lượng toàn cầu. Việc hội nghị đạt được thỏa thuận quan trọng này được cho là sẽ gửi thông điệp mạnh mẽ đến các nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách rằng thế giới giờ đây đã đoàn kết trong việc chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch - điều mà các nhà khoa học cho rằng là cơ may tốt nhất cuối cùng để ngăn chặn các thảm họa khí hậu.

Phát biểu tại hội nghị trước khi thỏa thuận trên được thông qua, Chủ tịch COP28 Sultan Al Jaber gọi thỏa thuận này là "dấu ấn lịch sử" nhưng nói thêm rằng thành công thực sự đạt được khi thỏa thuận được thực hiện. Ông nhấn mạnh: "Chúng ta có cơ sở để thúc đẩy sự thay đổi mang tính chuyển biến". "Đây là lần đầu tiên thế giới đoàn kết xung quanh một văn bản rõ ràng như vậy về sự cần thiết phải chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch. Cuối cùng, chúng tôi đã giải quyết được vấn đề đó", Hãng tin Reuters dẫn lời Bộ trưởng Khí hậu và Môi trường Na Uy Espen Barth Eide nói.

Hơn 100 quốc gia đã vận động để thỏa thuận COP28 đưa ra tuyên bố mạnh mẽ nhằm loại bỏ việc sử dụng dầu, khí đốt và than đá, nhưng vấp phải sự phản đối từ Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC, vốn cho rằng thế giới có thể cắt giảm lượng khí thải mà không loại bỏ các loại nhiên liệu cụ thể. Các thành viên OPEC kiểm soát gần 80% trữ lượng dầu của thế giới cùng với khoảng 1/3 sản lượng dầu hàng ngày trên toàn cầu và chính phủ của những nước này phụ thuộc rất nhiều vào nguồn thu đó. Trong khi đó, các quốc đảo nhỏ dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu lại nằm trong số những quốc gia ủng hộ mạnh mẽ nhất việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch và nhận được sự ủng hộ của các nhà sản xuất dầu khí khổng lồ như Mỹ, Canada và Na Uy, cùng với khối EU.

Ngay sau khi đạt được thỏa thuận, Liên Hiệp Quốc và các nước đã lên tiếng kêu gọi hành động. "Thỏa thuận COP28 vừa được thông qua là một thắng lợi cho chủ nghĩa đa phương và ngoại giao về khí hậu. Bây giờ chúng ta cần đưa ra kế hoạch loại bỏ nhiên liệu hóa thạch" - Bộ trưởng Năng lượng Pháp Agnes Pannier-Runacher phát biểu. Trong khi đó, đại diện Mỹ tại hội nghị, ông John Kerry, đánh giá thỏa thuận là điểm sáng lạc quan giữa thế giới đầy xung đột. "Kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch phải kết thúc và nó phải kết thúc với sự công bằng và bình đẳng", Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres nhấn mạnh.

AN BÌNH

Các quan chức COP28 sau khi đạt được thỏa thuận. Ảnh: Reuters