Mới đây, Đội Quản lý thị trường số 1 (Chi cục Quản lý thị trường Quảng Nam) phát hiện, xử phạt vi phạm kinh doanh sâm Ngọc Linh không đúng quy định tại Cửa hàng nấm lim xanh Tiên Phước của ông Nguyễn Xuân Lực (thôn 3, xã Tiên Hiệp, Tiên Phước). 20 bình rượu chứa sản phẩm lá sâm Ngọc Linh của cửa hàng không xuất trình được các giấy tờ liên quan. Cửa hàng này bị xử phạt 12,5 triệu đồng, đồng thời nhắc nhở phải thực hiện đầy đủ các thủ tục trước khi lưu thông sản phẩm trên thị trường.

Sâm Ngọc Linh được bày bán ở Nam Trà My.

Tuy nhiên, trường hợp của cửa hàng này chỉ là một trong muôn hình vạn trạng kinh doanh sâm hiện nay. Thực tế, cửa hàng này kinh doanh sâm Ngọc Linh khi chưa được công bố hợp quy chứ không phải kinh doanh sâm giả. Mặc dù vậy nhưng  Đội quản lý thị trường vẫn phải mất rất lâu mới xác minh làm rõ được rồi mới tiến tới xử phạt. Theo một cán bộ quản lý thị trường cho biết đối với những trường hợp nghi ngờ kinh doanh sâm Ngọc Linh giả hiện vẫn chưa có cơ sở xác định bởi cả nước chỉ có 1 trung tâm kiểm nghiệm sâm đặt tại TP Hồ Chí Minh. Chính vì vậy mà phân biệt sâm thật giả các ngành chức năng Quảng Nam vẫn chủ yếu dựa vào cảm nhận chủ quan mà như vậy thì vẫn chưa đủ căn cứ để kiểm tra thu giữ. Điều này là chướng ngại lớn nhất đối với việc bảo vệ uy tín sâm Ngọc Linh.

Tại H. Nam Trà My địa phương cũng đang tích cực xác nhận thông tin có nhiều đối tượng lợi dụng phiên chợ sâm Ngọc Linh để bán sâm giả. Ông Hồ Quang Bửu - Chủ tịch UBND H. Nam Trà My cho biết đã nắm thông tin có nhiều phần tử xấu đã mang củ tam thất từ phía Bắc vào Quảng Nam rồi thuê xe biển số 92 chở đến bán, hô là sâm Ngọc Linh được trồng, sản xuất từ Nam Trà My.

Ông Bửu cho biết, trong công tác bảo vệ thương hiệu sâm Ngọc Linh huyện đã làm xuyên suốt từ khâu quản lý vùng trồng sâm đến tổ chức phiên chợ nghiêm ngặt, bài bản. Theo đó quản lý vùng trồng sâm thật chặt, đúng theo quy hoạch, kiểm soát không để các phần tử xấu lôi kéo người dân và đưa những củ tam thất lên trồng tại vùng sâm. Đối với phiên chợ sâm núi Ngọc Linh các đơn vị chức năng kiểm soát chặt chẽ chỉ có sâm Ngọc Linh thật gồm giống, củ, lá mới được quảng bá ở phiên chợ. Mục tiêu đặt ra là phiên chợ sâm Ngọc Linh sẽ là địa chỉ tin cậy, người dân yên tâm khi 100% sản phẩm bày bán ở đây đều là sâm Ngọc Linh thật.

Song song với việc kiểm soát chất lượng đầu vào và đầu ra là khâu tuyên truyền người dân ý thức được tầm quan trọng của việc sở hữu sản phẩm quốc gia sâm Ngọc Linh. “Sâm Ngọc Linh là sản phẩm quốc gia vì vậy H. Nam Trà My đang tích cực gầy dựng uy tín cho thương hiệu này góp phần nâng tầm dược liệu xứ Quảng cũng như cải thiện đời sống đồng bào. Đối với tình trạng sâm giả huyện đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của tỉnh ngăn chặn việc này. Tuy nhiên để bảo vệ sâm thật khỏi tình trạng giả nhái cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành”, ông Bửu cho biết.

Theo ông Phạm Viết Tích - Giám đốc Sở KH&CN Quảng Nam, công tác quản lý việc lưu thông, phân phối, mua bán sâm trên thị trường hết sức phức tạp bởi giá trị từ loài cây đặc hữu này rất cao trong khi việc kiểm tra chất lượng phức tạp. Tình trạng nhiều doanh nghiệp, cơ sở trên cả nước gắn logo nhãn hiệu “sâm Ngọc Linh” trong việc sản xuất, kinh doanh mà chưa được sự công nhận, kiểm soát, kiểm định về chất lượng, gây ảnh hưởng tới thương hiệu, uy tín của sâm Ngọc Linh. Hiện sở đang hoàn chỉnh, tham mưu, ban hành quy chế quản lý, sử dụng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” cho sản phẩm sâm củ của tỉnh, đổi tên Hội quế Trà My thành Hội sâm Ngọc Linh và quế Trà My. Quảng Nam và Kon Tum sẽ mở rộng vùng bảo hộ chỉ dẫn địa lý, mở rộng địa danh được bảo hộ đăng ký nhãn hiệu tập thể trong và ngoài nước đối với một số sản phẩm từ sâm và thành lập trung tâm sâm Ngọc Linh ngay tại địa bàn Nam Trà My.

Để tìm giải pháp bảo vệ thương hiệu Sâm Ngọc Linh, vừa qua, đoàn thanh tra Bộ KH&CN đã có buổi làm việc với Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh cùng lãnh đạo các sở ban ngành và H. Nam Trà My về thực trạng cũng như giải pháp xử lý những trường hợp giả mạo sâm Ngọc Linh. Tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Thanh đề nghị Bộ KH&CN tăng cường hỗ trợ, giúp đỡ Quảng Nam thực hiện tốt công tác bảo hộ thương hiệu cho sản phẩm sâm củ (đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận bảo hộ). Bộ KH&CN và các bộ ban ngành liên quan cần có chế tài xử phạt, xử lý thích đáng đối với tình trạng giả mạo thương hiệu sâm Ngọc Linh ở một số nơi, cũng như hỗ trợ thiết bị test  tại chỗ để phát hiện sâm thật, sâm giả, đem lại sự tin tưởng cho người tiêu dùng.

HÀ DUNG