Tháng tư, Đà Lạt bắt đầu có những cơn mưa. Mưa ở Đà Lạt cũng giống như ở Sài Gòn, những đám mây trôi qua, dùng dằng trút nước, làm đẫm ướt cỏ cây rồi trả lại cho thành phố cao nguyên một bầu trời xanh thẳm. Vào tháng tư, Đà Lạt vắng khách du lịch, bởi chưa phải là mùa hoa. Mùa hoa Đà Lạt thường bắt đầu từ cuối tháng 10, khi đó ở nơi khác mưa thì Đà Lạt lại được ướp lạnh trong mùa đông rất lạ, trong những tia nắng rất nhẹ và có những ngày chỉ thấy những đám sương mù kéo về dùng dằng trên những đồi thông ở vùng ngoại ô. Vào mùa hoa ấy, mọi người lên Đà Lạt để ngắm hoa dã quỳ rợp trời, ngắm những vườn hồng rồi tới hoa mai anh đào rực hồng, Và tất nhiên, Đà Lạt khi ấy nơi nào cũng làm nao lòng người bởi những sắc hoa.

Tường rêu ở Đà Lạt.

Tháng tư lại khác, dường như tháng này Đà Lạt dành riêng cho những ai hoài niệm về một Đà Lạt không phải mùa hoa. Đó là ngắm nhìn hồ Xuân Hương mờ trong mưa, và những lứa đôi cùng che ô đi chậm ven hồ hoặc trên con đường Lê Đại Hành lên khu Hòa Bình. Tháng tư Đà Lạt biêng biếc một màu xanh và những cơn mưa dầm khiến cho một không gian lạ xuất hiện: những thềm rêu. Rêu ủ từ mùa đông sang xuân và đợi chờ mưa mà tỏa xanh trên những vách đá tạo vẻ đẹp cho thềm nhà, hay len lỏi trong từng ô vuông trên con đường, rêu nhón hẹn hò cùng ở một con hẻm nhỏ, hay đôi khi là trên gốc cây trăm tuổi sần sùi và nhón ngó ở chiếc ghế đá nào đó mà có đôi tình nhân đang ngồi quên cả đất trời thầm thì chuyện yêu đương.

Có thể gọi tháng tư ở Đà Lạt là khởi đầu cho mùa rêu, và cũng có thể gọi đó là mùa của hoa đường phố. Với rêu, khác với rêu trên những mái ngói cổ ở Hội An (Quảng Nam) bừng nở trong sương sớm, và bung nở hoa khi mặt trời mọc, rêu Đà Lạt có mọi nơi, cùng khắp. Rêu góp phần thêm một loại hoa đường phố: hoa rêu. Hoa rêu đa dạng, nhỏ li ti, có khi vàng, có khi đỏ dẫu rêu chỉ là rêu xanh. Muốn nhìn được hoa rêu, phải cúi xuống tận sát, và khi đó sẽ thấy hoa rêu mong manh và đẹp đẽ đến dường nào.

Thật ra, nếu chỉ tình cờ ghé qua Đà Lạt vào tháng tư, bạn sẽ vô tình quên mất rằng ngoài những loại hoa mà ra đường, vào vườn hoa là chạm gặp. Đà Lạt còn có những loại hoa mà có lẽ ít nơi nào có: hoa đường phố. Hoa đường phố, gọi là hoa vỉa hè cũng được có khi tự tay người gieo trồng, có khi tự mọc, khi những hạt giống hoa được gió và nước mưa làm công việc đem đi phân phát mọi nơi. Rồi gặp mưa, cây vươn lên để hoa nở. Hoa nở như công việc của hoa, còn người có nhìn ngắm không là chuyện của người.

Là vậy, có thể bạn sẽ không nhớ tên những con đường lớn nhỏ ở Đà Lạt, bạn chỉ biết là những vòng cua, những con dốc đưa bạn đi về những chốn xa, chốn gần. Bạn có thấy gì không? Sắc hoa ở những nơi đó, ở hiên nhà ai cứ phủ đầy, thậm chỉ cây hồn nhiên leo lên cả nóc nhà hàng xóm, leo lên cả trụ điện. Các loại hoa leo màu trắng, màu tím, màu vàng, màu đỏ... chao rụng trong mưa rơi. Có những hiên nhà chủ nhân gây trồng các vạt violet, hoa mỹ nhân, hoa pensee và thậm chí họ chẳng trồng, nhưng hạt từ nơi khác đưa về, cây tự lớn và trổ bông. Hoa ở Đà Lạt cứ gặp đất, gặp mưa là cựa mình phát triển, khờ khạo như dọc theo đường Trần Hưng Đạo, đường Hùng Vương, đường Quang Trung và bao nhiêu con đường khác nữa. Bạn thử tạm dừng chân ở một tường rào, bạn sẽ thấy hoa đường phố Đà Lạt. Và nữa, ở bãi cỏ chen cùng thông trên các con đường đến các khu du lịch, trên thảm cỏ hồ Xuân Hương, hồ Than Thở hay ở theo đường vòng Hồ Xuân Hương, lên con dốc Đại học Đà Lạt, đường Thông Thiên Học hay đồi cỏ đường Xô Viết Nghệ Tĩnh... Hoa đường phố có mọi nơi.

Đà Lạt là vậy đó, là thành phố với biết bao nhiêu con dốc thấp cao, nơi đi dăm phút đã trọn một vòng ôm thương nhớ, nhưng là nơi mà ai cũng muốn trở lại. Vậy thì hãy thử một lần đến Đà Lạt tháng tư, để biết một loại hoa rất khác của Đà Lạt: hoa đường phố.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG