Đà Lạt là vậy đó, cứ huyễn hoặc như thể không ai có thể học cách khám phá hết thành phố vào mùa đông lạnh buốt này. Để trong những ngày cuối đông, không biết bao nhiêu người tìm tới nơi này chỉ để tận hưởng cái lạnh se sắt, ngắm những bông hoa dã quỳ cuối mùa còn sót lại ở ven đường, lấp lánh màu vàng đài cát. Để òa vui khi chợt gặp một cây Mai Anh Đào lặng lẽ bung nở sớm những đóa hoa màu hồng. Và tôi tin chắc rằng khi đến Đà Lạt, bạn đã từng mê mẩn với bao nhiêu loại hoa. Những loại hoa chỉ có ở Đà Lạt như Mimosa, Cẩm Tú Cầu, Xác pháo, Anh Đào... Nhưng có một loại hoa thuần khiết giờ đây có mặt cũng đủ làm cho đất trời rộn rã. Đó là hoa Ban trắng. Những cây hoa Ban được trồng nay đã cao, có cây dễ chừng cao hơn 15 mét. Hoa Ban trắng nhuốm cái lạnh của cả một mùa đông Đà Lạt, rụng hết lá và giờ đây nõn nà hoa. Đứng trên cao nhìn xuống, cả con đường ngập tràn hoa trắng ấy thanh khiết, rộn ràng làm sao.

Tôi muốn kể câu chuyện trên con đường Quang Trung, Đà Lạt những ngày trước Tết có hai hàng cây trụi lá, giờ những cánh hoa trắng nõn nà cứ bung tỏa trên bầu trời xanh đến lạ của mùa Xuân. Tôi dừng xe trên con đường Quang Trung ấy bao lần, chỉ để rung động với những chùm hoa Ban trắng, lòng chợt dạt dào cảm giác vô cùng khó tả, như đang ở một thành phố lạ ở nước ngoài... Được lấy giống trồng từ 10 năm trước, giống hoa ban trắng với những cánh hoa nhỏ như cánh bướm cứ chao trong nắng ấy, vốn là "đặc sản" của vùng Tây Bắc. Giờ hoa Ban cũng đã trở thành đặc sản của Đà Lạt. Hoa Ban Tây Bắc nằm trên các triền núi, ẩn khuất trong những ngôi nhà nhỏ và những con dốc lượn vòng. Còn hoa Ban Đà Lạt lại được trồng trên nhiều con đường, trong đó đường Quang Trung là con đường hoa Ban đẹp nhất ở thành phố. Con đường dài, lộng lẫy, có ga xe lửa Đà Lạt cũng là điểm đến của bao du khách. Hạnh phúc xiết bao khi vào một buổi trưa đầy nắng ấm, không vội vàng, dừng lại giữa con đường hoa trắng ấy. Không nôn nả những vòng xe, chỉ là ngắm vẻ đẹp thuần khiết của một loài hoa. Rồi trong ngẩn ngơ lòng trước con đường trắng trời hoa ấy, nhủ lòng cảm ơn người đã dày công tìm giống hoa Ban, để màu hoa trắng thủy chung của những mối tình trai gái Thái ở Tây Bắc nay được thấm lạnh cùng vùng đất cao nguyên phương Nam mà bung cánh nở.

Hoa Ban cùng với vô vàn loài hoa khác đã tô thêm duyên cho thành phố mà hơn 100 năm trước, khi dừng chân chỉ thấy thông xanh, cỏ xanh, rêu xanh, sương mù và giá lạnh, bác sĩ Yersin phải reo lên như vừa tìm thấy cánh cửa của một thiên đường. Và có lẽ không ai vội vàng khi đi trên con đường mà loài hoa dẫu chỉ có mặt ở Đà Lạt hơn 10 năm nay trong quá trình phát triển và hình thành 125 năm Đà Lạt. Loài hoa ấy mỏng manh, bé nhỏ nhưng lại kiêu hãnh vút trên trời cao giữa trời Đà Lạt đang xanh trong hay có mù sương đang vội vả kéo về.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG