Thu gom, xử lý rác thải rắn đang tạo áp lực rất lớn lên  môi trường đô thị Đà Nẵng. Đặc biệt, trong bối cảnh TP đang hướng đến đô thị sinh thái bền vững thì “vấn đề nóng” này cần được giải tỏa sớm bằng các biện pháp căn cơ. Làm việc với HĐND TP mới đây, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Huỳnh Đức Thơ cho biết, TP  sẽ có một cuộc cách mạng về rác thải.

Sẽ có xe chuyên dụng chở rác từ trạm trung chuyển tới khu xử lý rác thải Khánh Sơn.

Quá trình phát triển đô thị nhanh chóng dẫn tới lượng rác thải rắn của Đà Nẵng mỗi ngày hơn 1 ngàn tấn, trong khi chỉ có khoảng 40 xe thu gom vận chuyển rác, hầu hết đã cũ. Lượng rác thải tập kết, tồn đọng trên hè phố lâu, mật độ xe rác lưu thông qua lại trên phố nhiều lần đã ảnh hưởng mỹ quan đô thị, người dân bức xúc. Chưa kể, phần lớn rác chôn lấp trực tiếp tại Khánh Sơn, vừa tạo “điểm nóng” về môi trường vừa không khai thác được tài nguyên từ rác. Trước thực trạng đó, Đà Nẵng đã đầu tư nhiều dự án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, kể cả việc kêu gọi đầu tư nhà máy xử lý rác thải tại Khánh Sơn thay vì chôn lấp, song tình hình vẫn chưa được cải thiện.

 Qua giám sát của HĐND TP về tình hình khắc phục ô nhiễm môi trường, cải tạo nâng cấp một số hạng mục của bãi rác Khánh Sơn thì đang tồn tại nhiều bất cập. Chẳng hạn việc lập Quy hoạch tổng thể cho bãi rác Khánh Sơn đến nay chưa được thực hiện đã ảnh hưởng trực tiếp đến xác định phạm vi, ranh giới và công bố quy hoạch cho nhân dân tại khu vực, nhất là khu vực nằm trong vành đai cách ly. Do chưa có quy hoạch tổng thể nên chưa xác định chi tiết các phân khu chức năng, nhất là hệ thống các công trình phụ trợ, các công trình để tiếp tục duy trì bãi rác cũ... Đặc biệt, Khu Liên hiệp xử lý rác mới dừng lại ở quy hoạch quy mô đến năm 2030, chưa xác định cho tầm nhìn tương lai. Cũng qua giám sát của HĐND TP, hiện trạm xử lý nước rỉ rác giai đoạn 1 chưa đấu thầu vận hành, trong khi việc tổ chức triển khai thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư giai đoạn 2 còn chậm so với tiến độ. Công tác vệ sinh môi trường khu vực bãi rác còn nhếch nhác, quy trình tập kết rác, chôn lấp rác còn nhiều bất cập.

Riêng với Nhà máy xử lý chất thải rắn 650 tấn/ngày của Cty CP Môi trường Việt Nam hiện việc xác định công nghệ, đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và các thủ tục liên quan chưa được bộ ngành phê duyệt, tiến độ chậm so với yêu cầu hơn 4 tháng. Cũng tại Khánh Sơn, TP có chủ trương đầu tư mới Khu liên hiệp xử lý rác thải sinh hoạt song việc lựa chọn công nghệ chưa xong, chậm so với yêu cầu; chưa đánh giá và tính toán dự báo nhu cầu cho tầm nhìn dài hạn, do vậy công tác quy hoạch Khu Liên hiệp chưa xét đến yếu tố nâng cấp, mở rộng quy mô cho lâu dài. Dự án nhà máy xử lý rác thải rắn Khánh Sơn công suất 1.000 tấn/ngày, trên diện tích 7ha, tổng mức dự kiến 2.200 tỷ đồng đã được Ngân hàng phát triển châu Á nghiên cứu lập báo cáo khả thi. TP cũng đã phê duyệt bộ tiêu chí công nghệ- môi trường- kinh tế - xã hội để đầu tư. Từ tháng 10-2019, BQL Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng và phát triển đô thị đã đăng tải thông tin kêu gọi các nhà đầu tư quan tâm nộp hồ sơ đề xuất dự án.

Chủ tịch UBND TP Huỳnh Đức Thơ cho biết, dự án nhà máy xử lý rác thải rắn do ADB làm thất bại, giờ TP thống nhất chủ trương chấm dứt để đưa nhà đầu tư mới vào làm. Bây giờ bắt đầu ngồi viết dự án, sau đó trình dự án, có thể mất cả năm. Nguyên nhân cũng do đưa ra tiêu chuẩn quá khắt khe nên khó chọn. Đơn vị được tiêu chuẩn công nghệ thì chưa có kinh nghiệm, chưa có dự án đầu tư. Mặc dù vậy, ông Thơ cũng cho biết tới đây TP sẽ làm một cuộc thay đổi toàn diện và sâu sắc toàn bộ quy trình thu gom, xử lý rác thải. “Rác từ trong kiệt hẻm của nhà dân sẽ được thu gom lên phương tiện đưa đến trạm trung chuyển, chở đến nhà máy xử lý. Sẽ có hàng trăm xe thu gom rác mới hoàn toàn được đầu tư, đủ loại từ nhỏ đến lớn. Và chúng ta sẽ từng bước giải phóng việc thu gom thủ công tại các loại xe đẩy, xe kéo. Trước mắt, đầu tư ngay một trạm trung chuyển rác ở đường Lê Thanh Nghị và 3 trạm trung chuyển khác để ép rác theo tiêu chí vệ sinh, đưa lên xe chuyên dụng cỡ lớn chở về bãi rác xử lý để giảm lưu lượng rác ướt chở bằng xe bò, xe kéo, chạy trên đường phố với tần suất dày đặc, mất cảnh quan” – ông Thơ nói.

Hiện nay, Cty Môi trường Đô thị Đà Nẵng đang được TP giao xây dựng giải pháp, quy trình thu gom rác thải rắn, kể cả đưa ra mức phí thu gom mới. Căn cứ đề xuất của Cty Môi trường Đô thị, TP sẽ đưa ra đấu thầu, tìm nhà đầu tư sẵn sàng đầu tư hàng trăm xe thu gom rác hiện đại. “Người dân sẵn sàng trả giá tốt hơn cho chất lượng thu gom tốt hơn. Như vậy, với giải pháp mới, TP gần như có một cuộc cách mạng về thu gom vận chuyển rác. Trước mắt, TP sẽ bỏ ra hàng chục tỷ đồng đầu tư cho làm thí điểm một số khu vực ở Hải Châu thu gom bằng xe mới hết, đủ cỡ, không để rác tồn tại quá thời gian quy định trên hè phố"- ông Thơ nhấn mạnh.

HẢI QUỲNH