Đà Nẵng sắp triển khai nhiều khu công nghiệp (KCN) mới qui mô để tạo động lực tăng trưởng kinh tế, tạo nguồn thu ngân sách bền vững. Tuy vậy, để tìm ra hướng tiếp cận KCN trong bối cảnh mới rất cần đánh giá lại hiệu quả hoạt động của các KCN hiện có. Bởi lẽ, trong thực tế điều kiện Đà Nẵng, các KCN hiện nay cũng đang bộc lộ nhiều bất cập.

KCN Hòa Khánh được đầu tư bằng ngân sách TP, khoảng 3 năm nữa sẽ thu hồi vốn.

Các KCN có đóng góp lớn vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế TP, giải quyết việc làm, thu ngân sách, điều này không chỉ thể hiện bằng số liệu mà còn bằng chính niềm tin của nhà đầu tư.

Đóng góp 30% ngân sách

Ông Lê Hoàng Đức-Phó BQL Khu CNC và các KCN Đà Nẵng cho biết, tại Đà Nẵng hiện có 6 KCN với tổng diện tích qui hoạch hơn 1.000 ha, trong đó khoảng 800 ha đất công nghiệp có thể cho thuê, tỷ lệ lấp đầy hơn 86%. Hiện tại có khoảng 460 dự án hoạt động trong các KCN với vốn đăng ký trong nước hơn 13 ngàn tỷ đồng, vốn FDI hơn 1 tỷ USD. 3 tháng đầu năm 2019, có thêm 8 dự án đăng ký đầu tư, 4 dự án trong nước (hơn 132 tỷ đồng), 3 dự án FDI (83 triệu USD), 1 dự án FDI đầu tư vào Khu CNC (170 triệu USD). Theo ông Đức, đóng góp của các KCN với sự phát triển Đà Nẵng rất lớn, trên nhiều mặt, nhất là đóng góp vào GDP (trên 20%), ngân sách (khoảng 30%) và giải quyết việc làm (hơn 76 ngàn lao động). Bên cạnh những con số thì hiệu quả của các KCN còn thể hiện ở việc góp phần hình thành các trung tâm công nghiệp, đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, đào tạo cán bộ quản lý, tạo điều kiện để xử lý các tác động tới môi trường một cách tập trung. Theo khảo sát, lao động làm việc trong các KCN có kỷ luật, yêu cầu tay nghề cao, đã rèn luyện được những kỹ năng và bản lĩnh làm việc thích ứng với một nền công nghiệp tiên tiến.

Xét về hiệu quả xã hội, việc phát triển KCN giúp hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng, nâng cấp bao gồm hệ thống giao thông trong và ngoài KCN, các hệ thống công trình xã hội. Nhiều công trình hạ tầng được xây dựng và nâng cấp như sân bay, cảng biển, cầu và các trục đường chính từ các KCN đến cảng biển, sân bay để phục vụ cho việc đi lại và vận chuyển hàng hóa. Ngoài ra, các KCN là nơi TP quy hoạch và di dời những xí nghiệp, nhà máy lâu nay nằm xen lẫn trong khu dân cư gây ô nhiễm môi trường, góp phần thực hiện tốt công tác chỉnh trang đô thị, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông trong nội thành.

2 trong số 6 KCN hiện có của Đà Nẵng do TP đầu tư là KCN Hòa Khánh và KCN Dịch vụ thủy sản (DVTS) Thọ Quang. Ông Đinh Hiển- Giám đốc Cty Phát triển và Khai thác hạ tầng KCN Đà Nẵng (Daizico) cho biết, tổng vốn đầu tư vào KCN Hòa Khánh từ năm 1998 đến nay hơn 657 tỷ đồng, hiện đã thu nộp ngân sách hơn 500 tỷ đồng. Theo tính toán, khoảng 3 năm nữa sẽ thu hoàn vốn cho ngân sách, trong khi thời gian thu còn lại 28 năm nữa và định kỳ 5 năm điều chỉnh đơn giá thuê đất 1 lần, có thể điều chỉnh tăng tới 90% đơn giá thuê lại đất hoặc điều chỉnh phù hợp với đơn giá thị trường. Tương tự, KCN DVTS Thọ Quang hiện đã thu hồi vốn đầu tư nộp ngân sách hơn 197 tỷ đồng/hơn 160 tỷ đồng, và thời hạn cho thuê còn 33 năm. Ngoài ra, theo ông Hiển, hiệu quả của 2 KCN này còn ở chỗ tạo việc làm và đóng góp lớn cho ngân sách TP. Cụ thể KCN Hòa Khánh giải quyết hơn 30 ngàn lao động, nộp ngân sách mỗi năm hàng ngàn tỷ đồng, trong đó chỉ tính riêng nhà máy bia Heineken Việt Nam đã nộp bình quân 2.500 tỷ đồng/năm. KCN DVTS Thọ Quang giải quyết việc làm hơn 5.000 lao động, doanh thu hơn 100 triệu USD/năm, riêng Cty Thuận Phước từ 80-90 triệu USD/năm. Hiện nay TP đang chỉ đạo nghiên cứu lập đề án chuyển đổi ngành nghề các dự án thủy sản sang dịch vụ-thương mại tại KCN này. Ông Hiển cho rằng, việc đầu tư và chủ trương chuyển dần sang dịch vụ thương mại, du lịch ở KCN DVTS Thọ Quang đã góp phần rất lớn vào quá trình phát triển của TP.

6 KCN của Đà Nẵng hiện giải quyết việc làm cho hơn 76 ngàn lao động.

Minh chứng từ nhà đầu tư

Để có thể khai thác, phát huy hiệu quả hoạt động của các KCN, lãnh đạo BQL cho biết yếu tố then chốt vẫn là tạo môi trường sản xuất thuận lợi nhất cho nhà đầu tư. Môi trường ấy bao gồm hạ tầng cơ sở kỹ thuật và giao thông, cung ứng nguồn lao động, dịch vụ xã hội, thủ tục hành chính... Ông Lê Hoàng Đức cho biết, việc xúc tiến đầu tư tại chỗ từ các DN đang sản xuất có ý nghĩa quan trọng. Thực tế BQL đã làm việc với các nhà đầu tư lớn để thay đổi dây chuyền, công nghệ, vốn đầu tư dự án mang hiệu quả thiết thực. Ví dụ Mabuchi Motor Đà Nẵng đã tăng vốn lên 30 triệu USD, Daiwa Việt Nam tăng 54 triệu USD, TCIE Việt Nam tăng 90 triệu USD,Vinamilk tăng 600 tỷ đồng... Để làm được việc này, đòi hỏi phải không ngừng cải thiện môi trường đầu tư, thủ tục, cơ sở hạ tầng. Đặc biệt, để thu hút nhà đầu tư thì cơ hội tiếp cận và thủ tục thuê đất phải minh bạch, hiệu quả. Ông Đức nói, BQL thường xuyên rà soát đánh giá năng lực hoạt động của các dự án trong KCN, rà soát quỹ đất đã được quy hoạch và cập nhật rộng rãi để các DN có thể tìm kiếm cơ hội đầu tư. Theo đó, sơ đồ từng lô đất trống, giá thuê, đơn vị cho thuê... đều được cung cấp cho DN.

Ngoài hạ tầng, cơ chế thì lao động là vấn đề DN trong KCN quan tâm nhất. Việc đào tạo để cung ứng là một phần, song quan trọng hơn là việc cải thiện đời sống, tạo môi trường xã hội sống tốt cho lao động để họ bám trụ với DN. Về việc này, TP đã quan tâm đầu tư nhà ở, các thiết chế văn hóa phục vụ lao động trong các KCN. Ông Đức cho biết TP đang kêu gọi xã hội hóa đầu tư đến năm 2020 khoảng 4.000 căn hộ trên tổng diện tích hơn 20 ha, đáp ứng chỗ cho khoảng 7,4 ngàn công nhân. Tương ứng với mỗi dự án nhà ở công nhân đều bao gồm xây dựng các thiết chế văn hóa như trường mầm non, siêu thị, nhà văn hóa... đảm bảo các điều kiện sống về mặt vật chất cũng như tinh thần cho công nhân. Điển hình như tại KCN Hòa Khánh dự án nhà ở xã hội tại đường số 4 đã hoàn thành đang tổ chức bán, cho thuê giai đoạn 1. Tại KCN Hòa Cầm sắp khởi công dự án Nhà ở công nhân được xây dựng trên tổng diện tích gần 39 ngàn m2, gồm 8 block nhà ở 5 tầng, siêu thị mini, nhà trẻ, nhà xe, hạ tầng kỹ thuật, dự kiến giải quyết chỗ ở cho gần 1.700 công nhân.

( còn nữa)

HẢI QUỲNH