(Cadn.com.vn) - Nhiều năm nay, thành phố Đà Nẵng đã đầu tư hàng tỷ đồng để đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Không ít nghề từng được người nông dân tranh nhau học, đua nhau làm, thì nay lại phải bỏ nghề.

Bỏ nghề

Một ngày trưa nắng gắt giữa tháng 8, theo chân chị cán bộ xã Hòa Phong, chúng tôi đến thăm nhà anh Nguyễn Tấn Yến (55 tuổi, ở thôn Nam Thành, xã Hòa Phong, Hòa Vang) gặp lúc anh vừa từ đồng về. Quệt ngang giọt mồ hôi, anh Yến dò hỏi: “Xem mô hình cá diêu hồng hả? Bữa nay tui đâu có nuôi nữa. Lỗ quá. Nhiều người khác cũng bỏ hết rồi. Đang tính lấp ao đây”. Chỉ vào dãy ao sát nhà, anh Yến phân bua: ao giờ đang thả mấy con cá trắm cỏ, cá rô phi để tận dụng một số phụ phẩm nông nghiệp như: rau, lá sắn, lá bắp... Tiếc nghề! Đó là nỗi niềm của anh Yến và nhiều nông dân khác tại xã Hòa Phong, H. Hòa Vang. Nhớ lại thời “vàng son”, chỉ mới 3-4 năm về trước, anh Yến và nhiều nông dân đua nhau cắp vở đi học nuôi cá diêu hồng. “Mấy vụ đầu trúng lắm, 1 năm 2 lứa cá khoảng 4-5 tạ, trừ chi phí bỏ túi hàng chục triệu đồng là “chuyện thường ở phố huyện”. Khi đó giá cá là 40.000 đồng/kg, trong khi một bao bột cho cá ăn chỉ có 250.000 đồng” – anh Yến tiếc nuối. Nhưng còn đâu ngày xưa, nay thì nhẩm tính đã thấy lỗ, giá 1 bao bột đã lên đến 385.000 đồng, trong khi giá cá diêu hồng bán cho thương lái hạ xuống chỉ còn 38.000 đồng. Đó là còn chưa kể trăm thứ khác như tiền công thuê thợ, tiền đầu tư máy móc, tiền vận chuyển... cũng đều tăng cao so với trước.

Hòa Phong cũng được xem là nơi có nghề trồng nấm khá phát triển. Chỉ tính từ năm 2010 đến nay, đã có 3 lớp hướng dẫn trồng nấm ăn được tổ chức cho nông dân các thôn Bồ Bản, Cẩm Toại Trung, Cẩm Toại Tây, An Tân, Dương Lâm 1, Cẩm Toại Đông và Thạch Bồ; mỗi lớp gồm 30 - 40 học viên, đối tượng là người nghèo, cận nghèo, bộ đội xuất ngũ, gia đình chính sách và nông dân. Thế nhưng, nghề trồng nấm hiện cũng đang gặp nhiều khó khăn. Là một trong những người đầu tiên tham gia lớp trồng nấm, chị Nguyễn Thị Gần (42 tuổi, ở thôn Cẩm Toại Trung) thở dài, chỉ vào mấy bịch nấm: “Trồng nấm không đơn giản, nắng quá cũng dễ hỏng, mà mưa cũng không lên được”. Năm 2013, sau khi học lớp trồng nấm do thôn tổ chức, chị Gần được bầu làm tổ trưởng tổ trồng nấm của thôn với 10 hộ phụ nữ nghèo. Tuy nhiên, sau một thời gian thì tổ tự động tan rã vì thu không đủ bù chi.

Anh Nguyễn Tấn Yến (ở thôn Nam Thành, xã Hòa Phong, Hòa Vang) không còn đầu tư nuôi cá diêu hồng vì thua lỗ.

Trách nhiệm của chính quyền

Không chỉ có mô hình nuôi cá ở thôn Nam Thành, trồng nấm ở thôn Cẩm Toại Trung mà còn nhiều mô hình ở các địa phương khác cũng đang gặp khó ở khâu tiêu thụ. Chẳng hạn mô hình HTX trồng hoa ở Hòa Liên, khi mới hình thành rất hiệu quả, bán vụ đầu thu đến 3,9 tỷ đồng, nhưng vài năm sau, nông dân ở các thôn, xã khác thấy có lãi lớn nên cũng đua nhau đầu tư, phát triển. Thế là hoa nhiều mà người mua cũng chỉ chừng đó, nên thương lái ép giá, phải bán đổ bán tháo, chứ hoa tươi có cất giữ được đâu. Tương tự, mô hình HTX Mây tre đan xuất khẩu ở Hòa Quý cũng ra đời chưa đầy năm đã đóng cửa vì ế ẩm, thua lỗ. Hơn 50 lao động lại phải tự đi kiếm việc làm tự do như phụ hồ, buôn bán vặt, xe ôm... Mức thu nhập thấp, nên nhiều nông dân khó sống được với nghề đã học là một thực tế hiện nay tại một số địa phương ở Đà Nẵng.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn An, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Đà Nẵng cho rằng trách nhiệm một phần thuộc về chính quyền địa phương. “Trách nhiệm của chính quyền địa phương ở đâu? Lẽ ra, địa phương phải quy hoạch phát triển kinh tế, tính trước đầu ra, thị trường tiêu thụ sản phẩm ổn định, rồi yêu cầu bao nhiêu thì tôi đào tạo bấy nhiêu. Ví dụ trồng rau an toàn được 10ha sản lượng 100 tấn thì bán ở đâu; nuôi cá mỗi vụ 50 tấn thì ai mua... Các nước phát triển họ tính toán đầu ra trước, rồi mới ký hợp đồng tổ chức sản xuất, mình thì làm ngược lại. Cứ thấy nghề nào có lãi, thu nhập cao là lập tức đua nhau đầu tư ào ào, mạnh ai nấy làm, đến khi hàng hóa dư thừa, thua lỗ, trăm thứ thua thiệt cũng chỉ người nông dân gánh chịu” – ông An nói.               

Mộc Miên

Nuôi nai lấy nhung tại Đà Lạt Do thu nhập cây rau ngắn ngày càng khó khăn, nên anh Nguyễn Trí Hùng (P. 3, Đà Lạt) đã mạnh dạng đầu tư hơn 600 triệu đồng để nuôi nai lấy nhung, bước đầu đã cho kết quả khả quan. Nai rất ít bệnh nhưng cũng phải thường xuyên giữ cho chuồng luôn thoáng mát, sạch sẽ. Khi nai khoảng 4 năm tuổi là bắt đầu cho thu hoạch nhung. Cũng tùy vào độ tuổi mà trọng lượng nhung tăng lên. Với 1 con nai trưởng thành cho khoảng 1,4 - 1,6 kg nhung và vòng đời là hơn 30 năm. Nếu chăm sóc tốt thì 1 năm có thể cho lấy nhung 2 lần, với giá thị trường hiện nay là 14 triệu đồng/kg. Trại nai nuôi lấy nhung của anh Hùng. Nguyễn Hoàng Yên