Vụ thứ nhất là vụ Phan Văn Anh Vũ và các bị cáo phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, được TAND Thành phố Hà Nội xét xử sơ thẩm.

Theo đại biểu, tại Bản án số 48 ngày 30/1/2019 và TAND cấp cao xử phúc thẩm ngày 13/6/2019 xác định thiệt hại của vụ án là 7 tài sản của Nhà nước mua, thuê trái phép, trị giá thiệt hại của tài sản được xác định tại thời điểm các bị cáo thực hiện hành vi phạm tội là năm 2010 và 2011. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã kháng nghị bản án nói trên và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao sửa bản án theo cách xác định giá trị thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án.

Vụ thứ hai là vụ Trần Văn Minh và các bị cáo phạm tội vi phạm quy định về sử dụng, quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và vi phạm các quy định về quản lý đất đai. Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy nhận thấy, trong vụ án này, cả Bản án sơ thẩm của TAND thành phố Hà Nội số 20 ngày 13/1/2020 và Bản án phúc thẩm của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội số 158 ngày 12/5/2020 lại xác định trị giá tài sản thiệt hại tại thời điểm khởi tố vụ án, tức là thời điểm năm 2018.

Tóm lại, hai vụ án đều được TAND thành phố Hà Nội và TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử đều liên quan tới 3 tài sản nhà nước tại thành phố Đà Nẵng, đó là nhà đất số 319 đường Lê Duẩn; dự án ven biển, đường Trường Sa; đất công viên An Đồn cũ, nhưng lại không thống nhất trong cách xác định trị giá thiệt hại của tài sản. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trả lời cho đại biểu Quốc hội và cử tri biết vì sao Tòa án lại áp dụng không thống nhất việc xác định trị giá tài sản thiệt hại đối với 3 tài sản nhà nước ở hai vụ án nói trên. Đại biểu cũng đặt câu hỏi liệu Bản án phúc thẩm số 158 có sai sót trong thực hiện quy định của pháp luật về việc xác định trị giá tài sản thiệt hại hay không?

Kết thúc phần phát biểu, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND cần bảo đảm sự thống nhất, công bằng, khách quan trong việc xét xử hai vụ án nêu trên, tạo niềm tin cho cử tri về sự thống nhất, nghiêm minh của pháp luật.

Giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu tại hội trường, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, phải xác định hậu quả của một hành vi phạm tội tại thời điểm phạm tội bởi các lý do sau: Thứ nhất, tất cả yếu tố cấu thành phạm tội đều phải được xác định ở một thời điểm, đó là thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra. "Không thể có việc hành vi, động cơ, mục đích, thủ đoạn xác định ở thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra, còn riêng hậu quả thì để vài, ba năm sau khi khởi tố mới xác định, điều đó là không công bằng", ông nhấn mạnh.

Thứ hai, hậu quả của hành vi phạm tội gây ra cho xã hội phải do chính hành vi đó gây ra, chứ không phải do các yếu tố bên ngoài. "Việc lô đất tăng giá, ví dụ năm nay 100 tỷ, năm sau lên 200 tỷ, năm sau nữa lên 300 tỷ đồng là do thị trường, không phải do hành vi đó gây ra", ông dẫn chứng. Nếu chúng ta xác định đất như thế thì trong thực tế sẽ có những bất cập khác, ví dụ những vụ buôn lậu, hối lộ, trộm cắp, tham ô... Chẳng hạn tham ô máy tính. Đất thì tăng theo thời gian, còn máy tính thì giảm theo thời gian, tính như vậy thì một số loại tội sẽ tăng, một số loại tội sẽ giảm.

Về hành lang pháp lý, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã có một nghị quyết theo yêu cầu của Quốc hội để hướng dẫn, tất cả các vụ án sẽ phải xử vào thời điểm sự kiện phạm tội xảy ra, chứ không phải ở thời điểm phát hiện, vì có thể có vụ án nhiều năm sau chúng ta mới phát hiện ra. "Những vụ án mà xảy ra trước thời điểm có nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán, trái với quy định thì sẽ phải xem xét lại. Và trình tự xem xét lại một vụ án thì phải theo trình tự của luật định" – ông Nguyễn Hòa Bình nói.

VGP – ANTĐ