Nguyệt Vọng Lầu (đường Trương Công Định, TP Đà Lạt, Lâm Đồng) chính là nơi gợi cảm hứng sáng tác để nhạc sĩ Hoàng Hiệp viết nên ca khúc "Vọng nguyệt lầu".

Một buổi sáng đầu đông năm 2017, tôi đang ngồi uống cà-phê ở quán Gió (đường Trần Phú, TP Bảo Lộc, Lâm Đồng), tình cờ gặp lại nhà văn Trần Đại. Chúng tôi đã bặt tin nhau từ 5 năm nay, vì thế nhác thấy tôi, Trần Đại hỏi ngay, có biết tin anh Lưu Lục Xuyên, con trai cố nhạc sĩ Hoàng Hiệp chuyển về TP Bảo Lộc sinh sống hay chưa? Tôi thú thật mình chưa nghe thông tin này. Nhà văn Trần Đại liền lôi điện thoại ra gọi, lát sau con trai cố nhạc sĩ Hoàng Hiệp đã có mặt ở quán Gió.

Từ lần gặp gỡ đó, cứ có dịp ngang qua TP Bảo Lộc thể nào tôi cũng ghé thăm anh Lưu Lục Xuyên, để nghe anh nói về gia tài âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Hiệp. Năm 1948, nhạc sĩ Hoàng Hiệp đã bắt đầu sáng tác ca khúc. Nhưng niên điểm đánh dấu sự nghiệp sáng tác chuyên nghiệp của ông là năm 1957, khi ca khúc Câu hò bên bờ Hiền Lương ra đời. Bấy giờ, giới nhạc sĩ và công chúng nghe nhạc mới xôn xao, khâm phục tài năng người nhạc sĩ quê An Giang vừa tập kết ra Bắc. Trong 20 năm sống ở Thủ đô Hà Nội, từ 1955 đến 1975, nhạc sĩ Hoàng Hiệp viết khoảng 100 ca khúc, in đậm chặng đường mà cả dân tộc ta đã trải qua, trở thành tiêu biểu của dòng nhạc cách mạng Việt Nam và luôn làm người nghe rung động: "Khi xa xót uất hận, khi thắm thiết reo vui, khi rộn ràng hùng tráng, khi tình tứ mượt mà, khi trữ tình sâu lắng", nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền nhận xét về âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Hiệp trong Lời giới thiệu Hoàng Hiệp tuyển tập 100 ca khúc do NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh ấn hành năm 1995. 

Theo nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền, Hoàng Hiệp đã hát về dòng sông quê hương, hát về những mối tình lứa đôi chung thủy, hát về những người mẹ Việt Nam anh hùng, hát về những chiến sĩ gang thép, hát về những lừng lẫy chiến công, về những lẽ sống trên đời... "Với hàng trăm bài hát, không bài nào giống bài nào và cũng không giống ai, nhạc của anh đậm đà dấu ấn Hoàng Hiệp, ấy là cái tài của anh vậy", nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền đánh giá. Sau 1975, nhạc sĩ Hoàng Hiệp trở lại miền Nam, công tác tại NXB Âm nhạc TP Hồ Chí Minh, rồi chuyển sang Hội Âm nhạc TP Hồ Chí Minh và có một thời gian đảm trách cương vị Tổng Thư ký Hội Âm nhạc TP này. Trong khoảng thời gian đó, ngoài sáng tác ca khúc, ông còn viết nhạc cho kịch, cho cải lương, cho phim truyện và phim tài liệu... Năm 2000, nhạc sĩ Hoàng Hiệp được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT đợt 2, với các ca khúc Câu hò bên bờ Hiền Lương, Cô gái vót chông, Ngọn đèn đứng gác, Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây, Viếng lăng Bác và Nhớ về Hà Nội. Năm 2013, ông qua đời tại nhà riêng, ở Quận Hai, TP Hồ Chí Minh.

 Anh Lưu Lục Xuyên cho biết: "Với mảnh đất Lâm Đồng, nhạc sĩ Hoàng Hiệp cũng ghi dấu ấn bằng 6 ca khúc: Tôi yêu Đà Lạt (năm 1986), Tiếng hát bên dòng thác (năm 1991), Con thuyền trăng (năm 1992), Ngọn nến đã tắt (năm 1993), Thuyền thiên nga (năm 1993), Vọng nguyệt lầu (năm 1993)". Theo anh Lưu Lục Xuyên, căn nhà Nguyệt Vọng Lầu (đường Trương Công Định, TP Đà Lạt) chính là nơi gợi cảm hứng sáng tác để bố anh viết nên ca khúc Vọng nguyệt lầu. Ca khúc này, nhạc sĩ Hoàng Hiệp viết ở giọng đô trưởng (G), gồm 2 đoạn đơn. Đoạn nhạc một, ông dựa trên âm nhạc ngũ cung, với những quãng rất trầm, giai điệu chậm rãi, tiết tấu đều đều nghe như điệu khua mái chèo trong đêm khuya. Đoạn nhạc hai, nhạc sĩ Hoàng Hiệp thay đổi hoàn toàn tiết tấu, khiến câu nhạc trở nên cao trào, réo rắt và rồi đưa âm nhạc quay về dìu dặt, mênh mang ở phần kết. 

5 ca khúc còn lại của ông sáng tác riêng cho Lâm Đồng, mỗi ca khúc có một vẻ đẹp riêng, từ âm nhạc đến ca từ, và rất Hoàng Hiệp.

TRỊNH CHU