Khác với chợ những ngày tháng chạp thường gấp gáp, đông đúc, náo nhiệt, chợ những ngày tháng giêng luôn “yên ả” vì ít có chuyện thách - trả và không đông người. Dù ít hơn nhiều các món hàng nhưng chợ vẫn có đủ thức hàng, nhất là hàng rau củ quả và hàng thực phẩm tươi sống. Đặc biệt, không khí chợ khác hẳn, cả người mua lẫn người bán đều thư thả, hỏi thăm, trò chuyện, chúc tết thân tình. Người bán vui vẻ với quan niệm bán lấy được lộc buôn bán đầu năm “buôn may, bán đắt” cho hanh thông cả năm “thuận buồm xuôi gió”. Còn người mua thì hài lòng, mua cái lộc đầu năm nhẹ nhàng nên những buổi chợ vậy thường không có cảnh kỳ kèo, trả giá, mà trái lại là sự nhẹ nhàng, ấm áp, tươi vui. Vì thế, đi chợ đầu năm không đơn thuần là bán - mua những hàng hóa thường ngày mà còn bao hàm ý nghĩa sâu xa là cầu may cầu phúc, cầu sự an yên và tình cảm chân chất mộc mạc. Những buổi chợ khai xuân, đầu năm đều diễn ra đơn giản, nhanh gọn và kết thúc khá sớm trong không khí ấm áp, những trao đổi mua bán thân tình. Dù bây giờ đời sống khá giả đầy đủ hơn, phương tiện “trữ hàng” cũng phong phú hơn nhưng nhiều người không vì thiếu cái này cái kia để đi chợ, mà vẫn giữ nếp sống quen thuộc, một nét văn hóa truyền thống, đi chợ đầu năm là cầu may, là xem như một chuyến du xuân nho nhỏ và thi vị...

Tôi rất thích những buổi chợ đầu năm ở các làng quê. Cảnh xuân quê đẹp đầy sắc hoa màu lá. “Kiểu” bán mua cũng đơn giản, không cầu kỳ, chỉ vài ba cái mẹt tre, cái rổ, vài miếng ni-lông trải ra hay một kệ hàng nhỏ, người bán có thể bày bán những mặt hàng thiết yếu. Nét riêng có hơn, là các mẹ các dì mang những “cây nhà lá vườn” như mớ rau các loại, trái đậu trái cà hay khổ qua, ớt… tươi ngon trồng trong vườn nhà ra chợ bán lấy may ngày đầu năm. Lễ cúng đầu năm thì ai cũng mua lá trầu xanh, quả cau tươi. Nhìn những lá trầu còn nguyên cuống, lá phẳng phiu, cau thì trái xanh trông thật đẹp, và còn là việc “đầu năm mua muối” nữa, đó xem như mua sự mặn mà cho cả năm. Người xưa quan niệm muối đem lại nhiều may mắn trong gia đình, mua muối đầu năm cũng có ý nghĩa trong văn hóa ẩm thực, văn hóa tình cảm, mang lại sự đậm đà cho các mối quan hệ gia đình, sự hòa thuận giữa vợ chồng, con cái…

Chợ Tết đầu năm không chỉ là nơi buôn bán mà còn là không gian văn hóa, gắn bó mật thiết với đời sống của biết bao thế hệ. Đặc biệt, đi chợ ngày đầu xuân năm mới là một trong nhiều phong tục truyền thống tốt đẹp để cầu một năm mới bình an, may mắn, hanh thông đã trở thành một nét văn hóa thuần Việt. Ngày Tết ngày xuân về, những buổi đi chợ đầu năm ấy càng thể hiện tình nghĩa, mọi người càng thắt chặt, xích lại gần nhau hơn. Vì vậy, những buổi chợ đầu năm mới đã thoát lên khỏi sự buôn bán tục trần mà trở thành một điểm hẹn văn hóa xuân độc đáo. Và đó cũng là một chuyến du xuân thú vị của mọi nhà, mọi người…

Quyên Quyên