Từ một quốc gia hình mẫu trong cuộc chiến chống Covid-19, tại sao Singapore lại rơi vào nguy cơ “vỡ trận” vì đại dịch chết người này?

Hành khách đi qua khu vực sàng lọc nhiệt độ tại Nhà ga 1 của Sân bay Changi Singapore.   Ảnh: CNN

Nguy cơ mất kiểm soát

Singapore ngày 20-4 ghi nhận thêm số ca nhiễm kỷ lục SARS-CoV-2 trong một ngày với 1.426 người, nâng tổng số ca nhiễm tại đảo quốc sư tử lên 8.014 trường hợp, tiếp tục duy trì vị trí dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số người nhiễm sau khi vượt Indonesia và Malaysia ngày 19-4. Giới chức đảo quốc sư tử thừa nhận, số ca nhiễm sẽ còn tăng mạnh trong những ngày tới do Singapore đang triển khai xét nghiệm diện rộng. Giới quan sát nhận định, số ca nhiễm có thể sẽ lên tới 20.000 người vào cuối tháng 4.

Chưa đầy 1 tháng trước, Singapore được ca ngợi là một trong những quốc gia phòng chống dịch tốt nhất thế giới. Đáng khích lệ cho phần còn lại của thế giới, khi nước này có thể kiểm soát tình hình mà không áp dụng các biện pháp phong tỏa gay gắt. Và rồi làn sóng thứ hai ập đến, khó khăn hơn rất nhiều. Kể từ ngày 17-3, số ca mắc Covid-19 đã tăng từ 266 lên hơn 5.900, theo dữ liệu từ Đại học Johns Hopkins. Trong khi các quốc gia bị thiệt hại nặng nhất ở Tây Âu và ở Mỹ, hàng ngàn ca nhiễm được báo cáo mỗi ngày. Điều đáng lo là Singapore có dân số chỉ 5,7 triệu người và tổng diện tích khoảng 700 km2 - nhỏ hơn thành phố New York của Mỹ.

Nhưng Singapore cũng có những lợi thế mà nhiều nước lớn hơn không có. Nước này chỉ có một biên giới đất liền lớn với Malaysia, và có thể kiểm soát chặt chẽ những người đi vào bằng đường hàng không. Đảo quốc Sư Tử cũng có một hệ thống y tế đẳng cấp thế giới, và những quy định an toàn vệ sinh hà khắc có thể mang lại lợi ích cho chính phủ khi cố gắng kiểm soát đại dịch.

Ổ dịch từ các khu nhà ở công nhân nước ngoài

Nhưng giờ đây, Singapore đang phải đối mặt với nguy cơ “vỡ trận”. Vì sao như vậy? Câu trả lời dường như nằm trong việc bỏ qua giữa những người lao động nhập cư sống trong ký túc xá chật chội và đánh giá thấp tốc độ của lây nhiễm tại những thành phố không áp dụng các biện pháp phong tỏa.

Hiện tại, dịch bệnh bùng phát tại các khu nhà ở của công nhân nước ngoài, hầu hết đến từ Nam Á, trong đó có khu nhà ở với gần 20.000 công nhân tới nay đã có hơn 1.500 ca nhiễm. Singapore có 43 khu nhà ở của công nhân với khoảng 200.000 lao động. Ngoài ra, còn 1.200 khu nhà ở khác được hoán cải từ các nhà máy, nhà kho, với khoảng 100.000 công nhân lưu trú. Mỗi phòng ngủ tại các khu nhà này thường có từ 10-12 công nhân. Nguồn lây nhiễm thứ hai mà các nhà chức trách Singapore lo ngại không kém là lây nhiễm chéo trong cộng đồng, đặc biệt là từ những người nhiễm không có biểu hiện bệnh.

“Các ký túc xá giống như quả bom hẹn giờ đang chờ phát nổ”, Tommy Koh, một luật sư và nhà ngoại giao kỳ cựu của Singapore, đã viết trong một bài đăng trên facebook được chia sẻ rộng rãi vào đầu tháng này. “Cách Singapore đối xử bất công với công nhân nước ngoài đã để lại hậu quả. Chính phủ đã cho phép chủ nhân của họ chuyển họ trên những chiếc xe tải giường phẳng không có chỗ ngồi. Họ ở trong ký túc xá quá đông và chật cứng như cá mòi với 12 người vào một phòng”, luật sư Koh nói thêm. Theo ông, Singapore nên coi đây là một lời cảnh tỉnh để đối xử với những người lao động nước ngoài như công dân của mình.

Cuộc sống vẫn bình thường

Lúc đầu, vị thế của một quốc đảo nhỏ của Singapore dường như đã phát huy ưu điểm. Họ có thể ngăn chặn làn sóng lây nhiễm từ Trung Quốc bằng cách kiểm dịch và truy tìm dấu vết những ca liên quan (F1) để đảm bảo rằng bất kỳ ai đến bằng đường hàng không, có thể đã bị phơi nhiễm, đều bị cách ly và theo dõi.

Đồng thời, giới chức Singapore đã đẩy mạnh các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng để khuyến khích mọi người đề phòng. Các địa điểm cách ly được đặt tại các bệnh viện sau đại dịch SARS năm 2003 cũng có nghĩa là bệnh nhân được điều trị theo cách an toàn nhất có thể, ngăn nhân viên y tế khỏi bị lây nhiễm. Quan trọng nhất, theo ông Dale Fisher, người đứng đầu cơ quan kiểm soát lây nhiễm tại bệnh viện của Đại học Quốc gia Singapore là: “Singapore đã không để bệnh nhân nhanh chóng trở lại cộng đồng”. Bằng cách xét nghiệm rộng rãi và cách ly tất cả những người có khả năng lây nhiễm, Singapore có thể vẫn mở cửa nền kinh tế, cho học sinh đi học và tiếp tục hoạt động như bình thường.

“Ở Singapore, chúng tôi muốn cuộc sống tiếp tục như bình thường”, ông Fisher viết vào tháng trước, trước khi các ca nhiễm tăng nhanh trong những ngày qua. “Chúng tôi muốn các doanh nghiệp, nhà thờ, nhà hàng và trường học luôn mở cửa. Đây là thành công. Mọi thứ đều tiến triển với những sửa đổi khi cần thiết, và bạn tiếp tục làm điều này cho đến khi có vaccine hoặc thuốc điều trị”, ông nói thêm. Cách tiếp cận đó hoàn toàn trái ngược với Hồng Kông (Trung Quốc), một nơi có dân số tương đương Singapore. Tại Hồng Kông, các trường công lập đã bị đóng cửa từ tháng 2 và nhân viên chính phủ được khuyến khích làm việc tại nhà. Các biện pháp mới cũng được đưa ra sau khi các ca nhiễm từ nước ngoài về gia tăng. Và Hồng Kông đã thành công hơn nhiều trong việc đối phó với làn sóng lây nhiễm thứ hai.

Singapore chỉ đóng cửa các trường học và một số nơi làm việc trong tháng này sau khi các ca nhiễm mới tăng mạnh. Sự chậm trễ này đã khiến số ca nhiễm mới của Singapore lên một mức đáng lo ngại hơn nhiều – khi chỉ trong một ngày nước này đã báo cáo 728 ca mới (ngày 16-4) - mức tăng lớn nhất trong một ngày. Trong khi đó, Hồng Kông chỉ báo cáo 4 ca.

Rõ ràng, Singapore có cơ hội tốt để kiểm soát mọi thứ, một lần nữa nhờ vào quy mô nhỏ, chính phủ mạnh mẽ và hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt. Nhưng sự gia tăng các ca nhiễm gần đây chính là bài học cho phần còn lại của thế giới.      

KHẢ ANH

“Đây không phải là thời điểm để chủ quan”   Italia, Tây Ban Nha, Pháp và Anh báo cáo số người chết giảm hàng ngày và tốc độ lây nhiễm cũng giảm, trong khi Đức bắt đầu cho phép một số cửa hàng mở cửa trở lại và Na Uy khởi động lại các vườn ươm. Tuy nhiên, giới chuyên gia nhấn mạnh, đây không phải là thời điểm để chủ quan. “Chúng tôi đang ghi điểm chống lại dịch bệnh”, Thủ tướng Pháp Edouard Philippe nói, nhưng ông nhấn mạnh “chúng tôi vẫn chưa thoát khỏi cuộc khủng hoảng này”. Trong khi đó, tại Mỹ, Andrew Cuomo, thống đốc bang New York – nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất nước Mỹ, cho biết đại dịch đang giảm dần, mặc dù ông cảnh báo rằng, đây không phải là thời điểm để chủ quan.