Lễ hội Katê bắt đầu bằng các nghi thức truyền thống làm lễ đón và rước y trang nữ thần Pô Inư Nưgar (còn gọi thần Mẹ xứ sở - người dạy đồng bào Chăm trồng lúa, dệt vải, chăn nuôi, giúp người dân có cuộc sống no ấm) từ đồng bào Raglai ở xã Phước Hà, huyện Thuận Nam. Để thuận tiện cho quá trình di chuyển, người Raglai đưa y trang xuống và người Chăm đón về. Đúng 13 giờ, sau hồi chiêng, trống báo hiệu, đoàn rước chính thức khởi hành. Dẫn đầu là các vị chức sắc Chăm theo đạo Bàlamôn. Tiếp đến là đội khiêng kiệu với cờ lọng bay phấp phới. Đoàn người lớn, bé và du khách đi thành hàng dài phía sau cùng. Tất cả di chuyển về một địa điểm đã chuẩn bị sẵn trong làng để làm lễ đón rước y trang rồi về sân vận động thôn Hữu Đức và cuối cùng là về đền thờ trong thôn Hữu Đức.

Sau nghi lễ đón rước là các tiết mục biểu diễn nghệ thuật đặc sắc tại sân vận động. Các chàng trai, cô gái Chăm từ các thôn: Hữu Đức, Tân Đức, Thành Đức trong trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu cùng nhau cất lên những lời ca, tiếng hát ngân vang. Khán giả được thưởng thức những điệu múa quạt duyên dáng trong tiếng trống Paranưng bập bùng và tiếng kèn Saranai réo rắt. Tất cả cùng hòa quyện, tạo nên một không khí lễ hội rộn ràng, hấp dẫn làm say lòng người…

Katê là lễ hội hàng năm của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn tổ chức vào tháng 7 theo lịch Chăm (khoảng tháng 10 Dương lịch). Năm nay, lễ hội được tổ chức từ ngày 1 đến 3-10. Lễ chính được tổ chức vào sáng 2-10 tại ba khu vực đền, tháp Chăm gồm: Tháp Pô Klong Garai (thành phố Phan Rang - Tháp Chàm), Tháp Pô Rômê và Đền Pô Inư Nưgar (Ninh Phước).

Trong ngày lễ chính, tại các đền, tháp Chăm diễn ra nhiều nghi lễ trang trọng gồm: Lễ rước y trang lên tháp, lễ mở cửa tháp, lễ tắm tượng thần, lễ mặc y phục và đại lễ. Sau ngày lễ chính, lễ hội tiếp tục diễn ra tại các làng Chăm, tộc họ và gia đình người Chăm theo đạo Bàlamôn. Các địa phương kết hợp tổ chức các trò chơi dân gian, các hội thi nghệ thuật làm gốm, văn nghệ, thể thao, ẩm thực, trình diễn trang phục... để người dân và du khách vui chơi, giải trí.

Với ý nghĩa văn hóa-lịch sử quan trọng, năm 2017, "Lễ hội Katê của người Chăm tỉnh Ninh Thuận" đã được đưa vào danh mục là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Được biết, đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn ở Ninh Thuận hiện có hơn 50.000 người, sinh sống chủ yếu tập trung tại các huyện Ninh Phước, Thuận Nam, Thuận Bắc và TP Phan Rang-Tháp Chàm…

N.Thành