Đưa sắc màu đất trời vào lòng di sản

Thứ bảy, 27/08/2016 11:39

(Cadn.com.vn) - Sau 2 cuộc triển lãm “Màu thời gian” (1995), “Tôi và Ải Bắc” (1997), ngày 26-8, nhà báo lão làng, nhà nhiếp ảnh Vũ Công Điền trở lại Hội An với bộ sưu tập 50 bức ảnh mang chủ đề “Sắc màu của Trời và Đất”, mang theo hơi thở của vùng quê xứ Quảng vào giữa lòng di sản.

Nhà báo, nhà nhiếp ảnh Vũ Công Điền

Lấy “tĩnh” để cảm “động”

Khi những người trẻ như tôi mới bước vào nghề thì anh Vũ Công Điền đã là một tên tuổi lớn trong những phóng viên ảnh của Thông tấn xã Việt Nam. Hơn 30 năm trong nghề làm báo, lăn lộn cả miền Trung-Tây Nguyên, gần như nơi đâu anh đến thì đó cũng là nhà. Trong những chặng đường rong ruổi, anh biết dừng lại ở đâu, thời gian nào để nắm bắt được cái hồn của sự vật, sự việc, hiện tượng. Ngay cả những khi mà nhiều đồng nghiệp khác cảm thấy vất vả, bị kéo theo sự kiện hoặc bị cảm xúc chi phối thì anh chọn cách lùi xa, quan sát. Khi trên các trang báo giấy, các trang mạng tràn ngập hình ảnh thì người đọc, người xem phải dừng lại ở những bức hình rất khác biệt của anh. Anh tâm sự, nghề báo phải sống chân thành, ngoài tài năng cần phải đi, tiếp cận những người thật, việc thật mới có những khoảnh khắc ảnh trung thực, để người xem vui mừng hay ngậm ngùi cùng tác phẩm. “Cảm xúc được làm chủ khi bấm máy, nhưng nó bị dồn nén cả trước và sau khoảnh khắc ấy. Tôi cũng vui buồn, cũng xót xa, hoan hỉ như người ta, nhưng khi đưa mắt vào ống kính, để tay lên nút chụp thì phải chế ngự”, anh tâm sự.

Những bức ảnh báo chí của anh, ngoài chất thời sự còn mang một thông điệp gửi đến mọi người, tâm huyết nhất vẫn là rừng, là biển, là di sản hay những thảm họa thiên tai. Giới làm báo không thể không nhớ đến những bức ảnh nổi tiếng như “Gia tài mang theo” nói về nạn lũ lụt kinh hoàng ở miền Trung năm 1979, “Nỗi đau ChanChu”, “Cơn giận của rừng” về vấn nạn phá rừng trên đường Hồ Chí Minh..., ảnh của Vũ Công Điền được nhiều hãng thông tấn như AP (Mỹ), AFP (Pháp), Reuters (Anh), Kyodo (Nhật Bản) và nhiều tờ báo lớn trên thế giới như New York Time, Bangkok Post, The Times Of India... đánh giá cao.

Bến sông làng Tí. Ảnh: Vũ Công Điền

Màu chiều Bình Minh. Ảnh: Vũ Công Điền

Đi trước bình minh. Ảnh: Vũ Công Điền

Nhịp chài trên sông Cổ Cò. Ảnh: Vũ Công Điền

Yêu quê hương tận cùng

Cho đến những ngày cuối cùng còn công tác ở Thông tấn xã Việt Nam, trong khi nhiều đồng nghiệp mãi chạy đua và làm chủ những tính năng ưu việt của những chiếc máy ảnh kỹ thuật số thế hệ mới thì bộ đồ nghệ “ngon” nhất của Vũ Công Điền chỉ là chiếc máy Nikon D80 đã mờ hết chữ trên các nút tính năng. Thậm chí, trong cái ba lô bụi bặm vẫn luôn thủ theo một chiếc máy ảnh “hộp diêm” mà theo anh là có thể tác chiến hiệu quả trong nhiều trường hợp mà máy “khủng” bó tay. Sau này người ta mới biết, những bức ảnh sau khi đăng lên facebook khiến người mê ảnh phong cảnh phải nổi da gà, vì thấy hàng ngày nhưng không sao chụp được, lại được chụp bằng chiếc máy con con ấy. “Máy tốt hỗ trợ rất đắc lực để chụp một bức ảnh, nhưng nó sẽ thành công hơn khi người chụp có ý tưởng, nắm bắt khoảnh khắc và thổi hồn vào trong đó. Nói nôm na là câu chuyện giữa máy và tay máy. Nói gì thì nói, cũng phải đi nhiều, trải nghiệm nhiều, vật lộn với nó”, anh tâm sự. Trong cuộc đời cầm máy, ngoài ảnh báo chí phục vụ công tác tuyên truyền của Thông tấn xã Việt Nam, anh còn đam mê ảnh nghệ thuật. Những người sáng tác hẳn còn nhớ cuộc triển lãm “Màu thời gian” tại Hội An vào năm 1995 với 50 tác phẩm đóng đinh hồn phố Hội được “săn” trong 3 năm trời. Hai năm sau, với chiếc xe máy cà tàng, anh một mình khám phá Tây Bắc và cũng khiến người xem mê mẩn với triển lãm “Tôi và Ải Bắc”.

Những ngày mới nghỉ hưu, Vũ Công Điền có vẻ hụt hẫng, chới với khi “bản năng xê dịch” bị kìm hãm. Nhưng rồi anh sớm tìm được sự cân bằng khi làm cầu nối để kêu gọi và độc hành làm người vận chuyển những suất quà từ thiện đến với người nghèo ở vùng núi xa xôi phía Tây Quảng Nam. Thật trùng hợp là Câu lạc bộ từ thiện Vì Cộng đồng mà anh tham gia, gồm những doanh nhân, Việt kiều, công chức hay nghệ sĩ, cuối cùng lại có một cái tên viết tắt là VCĐ, trùng với cụm từ người ta hay gọi anh (Vi Xi Đi, viết tắt của Vũ Công Điền). 5 năm sau ngày nghỉ hưu, anh bất ngờ mang về phố cổ Hội An một triển lãm đầy chất tĩnh: “Sắc màu của Trời và Đất”. “Đó là những khoảnh khắc đẹp mà trời và đất đã ban cho tôi, tôi nhận qua ống kính, qua con mắt và qua trái tim mình. Hầu hết tội chụp trong các chuyến đi làm từ thiện. Khi cùng mọi người làm được một việc có ích, rồi thanh thản nhìn ngắm vạn vật, thấy yêu quê hương xứ Quảng đến tận cùng”, anh trải lòng...

50 tác phẩm ảnh màu, đầy chất hoài niệm, như gói gọn sắc màu của Trời và Đất, của mọi miền quê xứ Quảng vào giữa lòng di sản Hội An.

Công Khanh