Ghi ở vùng đất mỏ

Thứ sáu, 30/05/2014 08:50

(Cadn.com.vn) - Dù đã hẹn trước, nhưng do đường xa nên gần trưa chúng tôi mới có mặt tại Cty CP Than - điện Nông Sơn (H. Nông Sơn, Quảng Nam). Dưới cái nắng gần 40 độ, anh Nguyễn Cao Cường, nhân viên văn phòng Cty nhiệt tình đưa chúng tôi ra hiện trường khai thác. Không giống như các mỏ than khác, than Nông Sơn là mỏ than lộ thiên nên công nhân không cần làm việc ở dưới hầm sâu. Tuy nhiên, các mỏ than lộ thiên có cấu tạo dạng hình nón ngược, nên phải khoan đá rồi dùng vật liệu nổ để bóc lớp đá bên trên lên.

Có mặt tại công trường, kỹ sư Võ Văn Vinh, Trưởng phòng Kỹ thuật (thuộc Cty CP Than - điện Nông Sơn) chia sẻ: "Do mặt đất là tầng đá cứng như lớp bê-tông, người thợ phải "nội soi" tìm cho ra quặng. Bình quân để có 1 tấn than nguyên liệu, phải bốc lên 8m³ đất đá. Suốt ngày nghe tiếng mìn nổ, tiếng động cơ máy móc phá đá, hai cái lỗ tai tôi như bị ù. Nếu sơ ý rất dễ xảy ra tai nạn. Trên đời này, có nghề nào nặng nhọc như thợ mỏ đâu".

Nhà máy nhiệt điện Nông Sơn có công suất 30MW đang được gấp rút hoàn thành.

Có thâm niên gần 30 năm trong nghề, kỹ sư Vinh không thể nào nhớ nổi bao nhiêu tai nạn lao động ập đến bất ngờ. "Bất kể nắng mưa, đêm ngày, người thợ luôn vất vả với công việc. Tuy là mỏ than lộ thiên nhưng có nơi lớp than nằm sâu dưới lớp đất đá đến 40m. Thợ mỏ phá đá nếu không có sức khỏe dẻo dai thì không thể trụ nổi được. Biết bao thanh niên trai tráng đến rồi đi", kỹ sư Vinh tâm sự.

Khu vực mỏ có hàng chục điểm khai thác khác nhau, mỗi người thợ cùng phương tiện máy móc, thiết bị hiện đại đảm nhận từng vị trí vỉa nên trông họ vô cùng nhỏ bé giữa "đại công trường" rộng cả trăm héc-ta này. Với trữ lượng 3,5 triệu tấn than, khai thác hơn 40 năm sau mới hết, người mỏ Nông Sơn ít nhất cũng còn từng ấy năm hít thở bụi than. Tại phân xưởng sàn tuyển, một không gian đen ngòm khói bụi bao phủ. Bụi phủ đầy lán trại, khuôn viên nhà xưởng, áo quần công nhân, cả chiếc nón lá đội trên đầu cũng chuyển thành màu đen. Đây là công đoạn phân loại, bốc than lên xe cơ giới vận chuyển đưa đi tiêu thụ. Do công việc nhẹ hơn nên lao động nơi đây chủ yếu là phụ nữ. "Công nhân sàn tuyển quặng, bốc than làm việc theo 3 ca, giờ cao điểm phải làm thâu đêm suốt sáng cho kịp những đơn đặt hàng. Mặc cho trời đứng bóng, khi những chiếc xe ben chở quặng đưa lên băng chuyền sàn tuyển, những tốp phụ nữ này phải hối hả bốc xếp", anh Cường cho biết.

Kỹ sư Võ Văn Vinh cho biết bình quân để có 1 tấn than nguyên liệu, phải bốc lên 8m³ đất đá.

Lao động trong môi trường cực kỳ độc hại nên nhiều công nhân có vẻ già hơn so với tuổi và sức khỏe nhanh giảm sút. Đang hối hả bốc than lên chuyền, chị Hà (quê Thanh Hóa) cho biết, lỡ vào nghề rồi nên đâu thể dứt ra được. Công việc tuy nặng nhọc nhưng thu nhập tương đối cao và ổn định. Không ít công nhân các tỉnh Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Huế đã "dạt" về vùng mỏ Nông Sơn này rồi chôn chặt cuộc đời mình với... than. Ngoài sự nguy hiểm bởi các tai nạn luôn rình rập, bụi than cũng là tác nhân gây bệnh nguy hiểm cho lao động tại đây. Chính vì vậy, mỗi năm Cty thường xuyên tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho lao động. Riêng trong năm 2013, Cty đã chi hơn 900 triệu đồng tiền bồi thường thiệt hại cho 18 người lao động mắc bệnh, hoặc bị tai nạn nghề nghiệp.

Nhưng, nơi đây không phải chỉ có bụi than. Không ít chàng trai, cô gái mới ngày đầu thẹn thùng vào đây làm việc, sau vài năm làm thợ mỏ họ đã bén duyên rồi nên vợ thành chồng gắn bó với mảnh đất này. "Em lập gia đình hơn 4 năm và đã có một cháu trai. Vợ em quê Quảng Bình, cũng là gia đình có truyền thống gắn bó lâu dài với ngành than này. Cũng như bố mẹ, qua các năm sống tại đây, vợ chồng em thấy yêu mảnh đất và con người nơi đây nên không bao giờ có ý định rời đất mỏ này", Nguyễn Cao Cường tâm sự.

Cường cho biết thêm, "đất lành chim đậu", ngoài Cường ra có nhiều mối tình đẹp đã nên vợ, thành chồng tại vùng đất mỏ này, như anh Nguyễn Em (quê Hội An) với chị Đoàn Thị Hương từ Huế; chị Nguyễn Thị Tuyết với anh Nguyễn Bá Hà (quê ở Hà Tây). Xúc động nhất là tình yêu của anh Hoàng Minh Sử (quê Thanh Hóa) với chị Kiệm (Quảng Bình). Hai người này đã vượt lên sự cách trở của định kiến xã hội. Ngày hai anh chị dắt về quê ra mắt gia đình, cha mẹ chị Kiệm phản đối kịch liệt vì không muốn con gái gắn bó lâu dài nơi đất khách. Thế rồi, một đám cưới đặc biệt diễn ra trên vùng đất mỏ Nông Sơn này. Và bây giờ, họ đã có cuộc sống ngập tràn hạnh phúc, xem mỏ than là tổ ấm, mái nhà chung.

Phân xưởng phân loại bốc xếp than, phần lớn là lao động phụ nữ.

Ông Cao Huy Thắng, Trưởng phòng Tổ chức nhân sự Cty cho biết: Dự kiến năm 2014 đơn vị sẽ sản xuất 250 nghìn tấn than nguyên liệu và than tiêu thụ, phấn đấu đạt doanh thu hơn 81 tỷ đồng, tiền lương cho mỗi lao động sẽ hơn 6 triệu đồng/tháng. Thời điểm này, đơn vị có hơn 300 người lao động, thu nhập bình quân mỗi tháng gần 5,5 triệu đồng/người. Ngoài tiền lương, người lao động còn được hưởng nhiều chế độ như chăm sóc sức khỏe định kỳ, nghỉ thai sản, phép năm, đóng các loại bảo hiểm... Năm 2013, doanh nghiệp bỏ gần 200 triệu đồng tổ chức tham quan du lịch cho 30 người lao động, điều dưỡng sức khỏe cho 15 người. Nhờ tuân thủ nghiêm ngặt các nội quy sản xuất, kinh doanh nên trong năm không xảy ra tai nạn lao động nghiêm trọng. "Bên cạnh tiết kiệm chi phí, tăng gia sản xuất, công ty xem việc xây dựng đời sống văn hóa tinh thần như nhiệm vụ thường xuyên để tạo khí thế thi đua, kích thích người lao động hăng say làm việc. Công ty đang làm tất cả những gì có thể để "đại gia đình" mỏ than có niềm vui bình dị nhất. Ở đơn vị, chúng tôi gọi bằng tên chung là người lao động, chứ không xưng ai là cán bộ, nhân viên", ông Thắng cho biết thêm.

Ngoài mỏ than Nông Sơn, Cty CP Than - điện Nông Sơn đang đầu tư xây dựng nhà máy nhiệt điện Nông Sơn, có công suất 30MW. Ông Trần Quang Đức, Phó Giám đốc Cty CP cho biết: Nhằm đáp ứng đội ngũ nhân viên, công ty đã đưa đi đào tạo, tập huấn tay nghề cho đội ngũ nhân viên phục vụ cho Nhà máy nhiệt điện Nông Sơn. Dự kiến nhà máy này sẽ đưa vào vận hành vào tháng 9-2014 sẽ góp phần cung cấp thêm nguồn năng lượng phục vụ sản xuất, kinh doanh cho địa phương trong bối cảnh điện lưới quốc gia đang quá tải. Để giúp người lao động an cư lập nghiệp, tháng 3 vừa qua, ngành than đã đưa vào sử dụng công trình nhà ở công nhân khá khang trang, đầy đủ tiện nghi với tổng vốn đầu tư 23 tỷ đồng, hiện có hơn 100 lao động của công ty vào ở.

Chúng tôi rời nơi đây cũng là lúc từng tốp lao động trở về tập thể từ mỏ than. Nụ cười của những chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi như xua tan đi cái nóng, sự mệt mỏi của một ngày quần quật với bụi than. Nhìn họ lúc này không còn lấm lem than bụi đen lánh mà thay vào đó là sự trẻ trung, nhiệt huyết của những tâm hồn gắn bó cuộc đời với mảnh đất còn nhiều khó khăn nơi thượng nguồn sông Thu này.

B.B