Giải mã sức hút Chu Lai (Bài 2: Nhìn lại 15 năm mô hình kinh tế mở)
Sau 15 năm tiên phong phát triển mô hình khu kinh tế mở (KKTM), Chu Lai đã đóng vai trò căn bản vào sự chuyển dịch kinh tế của Quảng Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, Chu Lai cần chiếc áo rộng hơn cả về cơ chế, nguồn lực đầu tư để bứt phá.
|
|
| Quảng Nam chủ động tìm nguồn nhân lực cho DN, điều này giúp Chu Lai có sức hút đặc biệt với các nhà đầu tư. |
Chu Lai đã vượt kỳ vọng
Với một mô hình hoàn toàn mới, vừa phát triển vừa dò tìm hướng đi, từ một bãi đất cát hoang hóa, cằn cỗi trải dài ven biển phía Đông của tỉnh Quảng Nam được mệnh danh là 3 không: không hạ tầng, không nguồn nhân lực và không nguyên liệu, đến nay bộ mặt KKTM đầu tiên của cả nước đã được hình thành, phát triển sôi động. Chu Lai hiện có 158 dự án được cấp phép với tổng vốn đăng ký 93,8 nghìn tỷ đồng (4,52 tỷ USD), trong đó 111 dự án đã đi vào hoạt động, tổng vốn đã thực hiện hơn 68.300 tỷ đồng.
Ông Phạm Ân, Phó trưởng BQL KKTM Chu Lai cho biết, KKTM Chu Lai trải dài trên một vùng rộng lớn gồm 3 huyện Duy Xuyên, Thăng Bình, Núi Thành và TP Tam Kỳ, vì thế được phát triển theo 6 nhóm dự án trọng điểm, qui mô sử dụng đất hơn 10.000 ha. Nổi bật như các nhóm dự án công nghiệp hiện đã thu hút nhiều dự án qui mô lớn hoạt động gồm nhà máy kính nổi, nhà máy nước giải khát Numberone, tổ hợp may mặc và công nghiệp phụ trợ ngành dệt may của Tập đoàn Hyosung, tổ hợp cơ khí ô-tô Chu Lai Trường Hải gần 400 ha, bao gồm 24 nhà máy sản xuất lắp ráp ô-tô và sản xuất linh kiện phụ tùng…
Tại khu vực ven biển phía nam Hội An là nhóm dự án khu đô thị, du lịch, nghỉ dưỡng, giải trí khoảng 4.000 ha. Hiện nhóm này đã có 22 dự án với tổng vốn hơn 44 nghìn tỷ đồng, trong đó có 7 dự án đi vào hoạt động với tổng vốn đăng ký 1,8 nghìn tỷ đồng. Một số dự án lớn như KDL sinh thái biển Cát Vàng Chu Lai, KDL sinh thái Chu Lai Resort, KDL sinh thái Phi Trường, khu nghỉ dưỡng Nam Hội An (4 tỷ USD do Liên danh giữa 3 Tập đoàn Chow Tai Fook, Suncity group và VinaCapital đầu tư), KDL Vinpeal Nam Hội An (200 triệu USD)… Bên cạnh đó là nhóm dự án khí-năng lượng, trong đó lấy dự án Trung tâm Khí- Điện miền Trung (400 ha) tại Núi Thành do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và Cty Exxon Mobil (Hoa Kỳ) hợp tác đầu tư làm trọng tâm lan tỏa.
Sau 15 năm, thành công lớn nhất của KKTM Chu Lai là đã làm thay đổi cả một vùng đất, từ chỗ trước đây chỉ là những đồi cát trắng, không thể trồng được loại cây gì có giá trị kinh tế cao, đến nay có nhiều nhà máy, công xưởng, khu du lịch hình thành, trong đó có những nhà máy với quy mô lớn mang tầm quốc gia. Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Ngọc Quang đánh giá, bộ mặt của tỉnh Quảng Nam được diễn đạt đầy đủ, rõ nét, cô đọng ở sự phát triển của KKTM Chu Lai. Vai trò của Chu Lai còn thể hiện ở sức lan tỏa tới vùng khác và đóng góp lớn vào ngân sách. Nếu năm 2004 Chu Lai nộp ngân sách gần 370 tỷ đồng thì năm 2018 nộp 16.000 tỷ đồng. Đặc biệt trong 5 năm gần đây, Chu Lai đã đóng góp bình quân 65% tổng thu ngân sách của Quảng Nam, giúp địa phương, tự cân đối trên 50% tổng nhu cầu chi.
Nhìn lại mô hình kinh tế mở
Không chỉ đóng góp chuyển dịch cơ cấu kinh tế của Quảng Nam, điểm nổi bật hiện nay của Chu Lai là đã bắt đầu có những sản phẩm (linh kiện của ngành công nghiệp ô-tô, điện tử, may mặc...) bước chân vào thị trường toàn cầu. Từ thực tiễn của Chu Lai cho thấy bài học về đầu tư nguồn vốn ngân sách đã phát huy hiệu quả lớn. Tổng vốn ngân sách đã cấp đầu tư cho Chu Lai 8,9 ngàn tỷ đồng, nhưng thu hút được 68,3 ngàn tỷ đồng vốn tư nhân, tổng thu nộp ngân sách của Chu Lai cả thời kỳ 110 ngàn tỷ đồng. Như vậy, một đồng vốn đầu tư thu về hơn 7 đồng vốn tư nhân và tạo ra 12 đồng vốn ngân sách. Nhờ nguồn vốn đầu tư hiệu quả này, trong quá trình phát triển, KKTM Chu Lai đã tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng đa dạng, đồng bộ, tác động tới các vùng lân cận và cả nước. Cụ thể như các tuyến đường bộ, đường biển, Cảng hàng không, KCN, trường cao đẳng nghề, bệnh viện đa khoa Trung ương… Đây là tiền đề quan trọng thúc đẩy xây dựng hạ tầng chiến lược, thu hút đầu tư phát triển cho giai đoạn tiếp theo.
Bên cạnh việc sử dụng nguồn vốn hiệu quả đầu tư hạ tầng, áp dụng cơ chế thông thoáng thì những đột phá trong tạo nguồn lao động phục vụ nhà đầu tư cũng là bài học giúp Chu Lai có sức hút đặc biệt. Nhiều tập đoàn lớn như Hyundai, Kia (Hàn Quốc), Mazda (Nhật Bản), Coilcraft (Hoa Kỳ), VinaCapital... đánh giá cao khả năng cung ứng nguồn lao động của Quảng Nam nên quyết định đầu tư vào Chu Lai. Ông Phạm Ân cho biết, Quảng Nam đã chủ động tìm nguồn nhân lực cung ứng cho nhà đầu tư khi có họ nhu cầu. Khi DN đặt hàng, các cơ quan chuyên ngành của Quảng Nam sẽ hợp đồng với các trường đào tạo nghề để tuyển chọn, đào tạo và kiểm định chất lượng trước khi bàn giao cho DN sử dụng. Do mô hình đào tạo khép kín, vừa đào tạo ở nhà trường vừa đào tạo ở doanh nghiệp, do đó khi tốt nghiệp, lao động thích ứng ngay với môi trường, yêu cầu công việc, không bị bỡ ngỡ hay phải đào tạo lại.
Có thế thấy mô hình kinh tế mở Chu Lai đã phát huy hiệu quả, hoàn thành tốt xứ mệnh của mình trong giai đoạn đầu điều kiện Quảng Nam còn nhiều khó khăn. Hiện nay, trong bối cảnh mới, điều kiện mới, kinh tế mở Chu Lai cũng cần một tấm áo mới rộng hơn để bứt phá. Cụ thể, ông Ân cho biết, cần phải xây dựng Chu Lai thành KKT trọng điểm quốc gia, cho phép áp dụng thí điểm những chính sách vượt trội, những mô hình mới thích hợp để tạo thành một khu vực năng động, làm đầu tàu phát triển vùng hoặc các ngành, lĩnh vực.
HẢI QUỲNH
|
Nhà đầu tư nói gì về Chu Lai? Ông Henrry Tam, Tổng giám đốc dự án Nam Hội An:
Ông Han Chul Joon - Tổng giám đốc Cty TNHH MTV Panko Tam Thăng:
|
Chúng tôi kỳ vọng sẽ có thêm nhiều đường cao tốc để rút ngắn thời gian từ sân bay về dự án. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng kỳ vọng Quảng Nam cần có thêm nhiều trường đào tạo nghề cho lao động vì giai đoạn 1 của chúng tôi cần ít nhất 4.000 lao động. Ngoài ra, chúng tôi cũng kiến nghị Quảng Nam cần hỗ trợ nhân lực trong việc thực hiện giải phóng mặt bằng để có mặt bằng cho các nhà thầu thi công, sớm hoàn thiện dự án đi vào hoạt động.