(Cadn.com.vn) - Nhật ngày 5-1 tuyên bố sẽ chuyển 331kg plutonium, đủ để sản xuất 50 quả bom hạt nhân đến Mỹ như một phần của thỏa thuận nhằm hoàn trả số nguyên liệu từng được dùng cho hoạt động nghiên cứu này. Kho dự trữ plutonium này, vốn được Mỹ, Anh và Pháp cung cấp từ nhiều thập kỷ trước, từng là vấn đề gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế bởi Tokyo từng tuyên bố có khả năng sản xuất vũ khí hạt nhân nhưng khẳng định “sẽ không chọn đi theo con đường gây tranh cãi và quan ngại này”.

Số vật liệu hạt nhân này sẽ được vận chuyển bằng tàu biển đến một cơ sở hạt nhân ở Nam Carolina (Mỹ) vào thời điểm trước khi diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh về an ninh hạt nhân vào cuối tháng 3 tới. Việc lô hàng nhạy cảm này đến Mỹ trước Hội nghị Thượng đỉnh là cách để Tokyo xóa tan nỗi lo của các nước về nguy cơ Nhật sở hữu vũ khí hạt nhân và hiện thực hóa cam kết của Nhật -Mỹ đối với việc không phổ biến hạt nhân, vốn là một phần của thỏa thuận hai bên đạt được hồi năm 2014.

Một quan chức Nhật xác nhận số lượng plutonium để được gửi đến Mỹ và nói rằng việc chuẩn bị cho các lô hàng đang được tiến hành. Đây sẽ là một trong những hoạt động hạt nhân ở nước ngoài quan trọng nhất của Nhật kể từ khi Tokyo vận chuyển 1 tấn plutonium từ Pháp về nước vào năm 1993, vốn được sử dụng trong các thí nghiệm lò phản ứng hạt nhân. Lô hàng này gây ra làn sóng phản đối gay gắt từ các nước do quan ngại về an ninh và môi trường. Và lần này, cũng viện dẫn lý do an ninh, Tokyo không công bố thông tin chi tiết về chuyến hàng này, bao gồm ngày khởi hành và lộ trình di chuyển.

Nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới dựa nhiều vào công nghệ hạt nhân cho nhu cầu năng lượng tăng cao. Năm 2006, Ngoại trưởng Taro Aso lúc đó đã khiến các nước láng giềng hoảng loạn khi tuyên bố, Nhật - một cường quốc khoa học với rất nhiều giải thưởng Nobel uy tín - có những bí quyết làm thế nào để sản xuất vũ khí hạt nhân nhưng đã không làm như vậy. Thực tế, Nhật là quốc gia duy nhất trên thế giới từng hứng chịu cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân, và theo một chính sách năm 1967, nước này đã bác bỏ việc sản xuất, sở hữu hoặc cho phép có vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của họ.

Nhưng năm 2010, Tokyo thừa nhận có thỏa thuận bí mật với Washington để cho phép tàu chiến Mỹ mang vũ khí hạt nhân đến lãnh thổ Nhật và để cung cấp vũ khí cho quân đội Mỹ hoạt động tại căn cứ trên đảo Okinawa trong trường hợp khẩn cấp.

Thanh Văn