(Cadn.com.vn) - Là một trong những cuộc đua xe đạp lớn nhất thế giới, Giro d'Italia, bắt đầu ở Belfast vào ngày 9-5. Nhân dịp này, mọi người cũng được kể về các hoạt động đầy dũng cảm của Gino Bartali, tay đua người Italia từng giành chiến thắng giải này và được tôn vinh là "anh hùng Thế chiến II".

"Ông mất tất cả mọi thứ. Câu chuyện của ông là một trong những ví dụ nổi bật nhất của một người Italia sẵn sàng mạo hiểm mạng sống để cứu sống những người lạ trong Thế chiến II", đạo diễn Oren Jacoby mô tả cuộc đời Bartali, một trong những tay đua xe đạp hàng đầu vào thời kỳ đó. Trong suốt cuộc đời của mình, Bartali không bao giờ kể về các hoạt động trong thời chiến. Chỉ sau khi ông qua đời vào năm 2000, nhiều chi tiết bắt đầu xuất hiện, và đạo diễn Jacoby đã tái hiện lại trong bộ phim tài liệu Storyville về các anh hùng bí mật của Italia. Bộ phim sẽ được công chiếu trong năm nay.

Dũng cảm làm liên lạc mật

Bartali, sống trong gia đình nghèo ở Tuscan, đạt đỉnh cao trong sự nghiệp khi chiến tranh đến gần.

"Nhà lãnh đạo phát-xít Benito Mussolini là một kẻ háo danh. Mussolini tin rằng nếu vận động viên người Italia chiến thắng giải, điều này cho thấy người Italia quá áp đảo trong cuộc đua tổng thể. Đó là một niềm tự hào quốc gia và uy tín của phát-xít, vì vậy ông chịu áp lực rất lớn", con trai Bartali, Andrea cho biết trong bộ phim của Jacoby.

Giữa mùa giải năm đó, Mussolini công bố tuyên ngôn về chủng tộc, dẫn đến việc người Do Thái bị tước quyền công dân hoặc bất kỳ vị trí nào trong chính phủ hoặc các ngành nghề. Tuy nhiên, Italia vẫn là một quốc gia mà người Do Thái có thể tị nạn, cho đến khi nước này đầu hàng quân đồng minh vào năm 1943. Sau đó, quân đội Đức đánh chiếm miền Bắc và miền Trung của đất nước và ngay lập tức truy bắt người Do Thái và gửi họ đến các trại tập trung.

Tại thời điểm này, Bartali, một người Công giáo mộ đạo, được Đức Hồng y Florence, Đức Tổng Giám mục Elia Dalla Costa  yêu cầu tham gia vào mạng lưới bí mật bảo vệ người Do Thái và những người đang bị đe dọa khác.

Bartali trở thành người chuyển phát nhanh, công việc hoàn toàn phù hợp với tài năng đi xe đạp. Nhìn bề ngoài, ai cũng nghĩ Bartali đang luyện tập với các chuyến đi dài như trước đây, nhưng thực tế, ông mang các bức ảnh và tài liệu bí mật chuyển đến những nơi quan trọng. Tất cả được giấu trong khung và tay lái xe đạp.

Đây là công việc đầy nguy hiểm. Có lúc, ông bị bắt và bị thẩm vấn; có lúc, ông phải đi trốn, sống ẩn danh ở thị trấn Citta Di Castello ở Umbria.

Bartali giành chiến thắng tại giải Tour de France năm 1938.

Từ chối phong anh hùng

Bartali còn dũng cảm che giấu người bạn Do Thái Giacomo Goldenberg, và gia đình của Goldenberg. "Ông ấy giấu chúng tôi mặc dù biết rằng người Đức giết chết bất kỳ ai giúp đỡ người Do Thái. Ông đã mạo hiểm không chỉ cuộc sống của mình mà còn cả gia đình của mình", con trai của Goldenberg, Giorgio, cho biết trong bộ phim của Jacoby.

Khoảng 80% người Italia và người tị nạn Do Thái sống tại Italia trước Thế chiến II sống sót, một phần là nhờ những nỗ lực của những người Italia như Bartali. Từng mảnh câu chuyện của Bartali được công bố trong suốt 14 năm qua.

Nhưng "ông ấy không muốn được tôn vinh những gì ông đã làm. Rất ít người trong số những người từng được ông cứu biết tên của ông cũng như công việc của ông", Jacoby nói. Tháng 9-2013, Bartali được Yad Vashem, trung tâm tưởng niệm và giáo dục Holocaust tại Jerusalem truy tặng bằng danh dự. Tuy nhiên, Andrea cho biết, cha ông từ chối xem hành động của mình như vị anh hùng. "Tôi muốn được nhớ đến vì thành tích thể thao. Anh hùng thực sự là những người khác, những người phải chịu đựng hơn rất nhiều", Bartali từng nói.

An Bình

(Theo BBC)