Từ đầu năm 2020 đến nay, tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra khá phức tạp tại khu vực cồn cát ven biển thuộc địa phận giáp ranh giữa thôn Chánh Thiện, xã Cát Thành và thôn Tân Thắng, xã Cát Hải (H. Phù Cát, tỉnh Bình Định). Trong khi đó, chính quyền địa phương gặp nhiều khó khăn trong việc ngăn chặn, xử lý.

Máy đào hoạt động tại cồn cát thôn Tân Thắng và khó phân biệt phương tiện nào phục vụ thi công đường, phương tiện nào khai thác cát trái phép.

Từ đầu tháng 4-2020 đến nay, UBND xã Cát Hải lập tổ tuần tra, hàng đêm chốt chặn tại đường dẫn vào khu vực cồn cát ven biển thuộc thôn Tân Thắng để canh "sa tặc". Nguyên nhân do gần đây, các đối tượng khai thác cát trái phép tăng cường hoạt động vào ban đêm. Có thời điểm, đoàn xe tải hàng chục chiếc thi nhau vào khu vực cồn cát thôn Tân Thắng "ăn" cát, sau đó chở đi nơi khác tiêu thụ.

Ông Lê Văn Diêu- Chủ tịch UBND xã Cát Hải cho biết: Hiện nay, ngành chức năng đang thi công tuyến tỉnh lộ 639 đoạn qua địa phận cồn cát thôn Tân Thắng. Lợi dụng việc này, một số đối tượng đưa máy đào vào khai thác cát trái phép. Các đối tượng đối phó bằng cách cho người cảnh giới, theo sát "đường đi nước bước" của lực lượng làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát. Khi có động, tài xế xe tải đổ cát khỏi thùng xe, chạy xe không từ bên trong cồn cát ra ngoài; còn tài xế lái máy đào đóng kín cửa, bỏ đi nơi khác. Điều này khiến tổ tuần tra không thể bắt quả tang việc khai thác cát trái phép nên rất khó xử lý. "Đến nay, tổ tuần tra của xã chưa bắt quả tang, chưa xác lập biên bản vi phạm trường hợp nào. Giải pháp tốt nhất là hàng đêm, tổ tuần tra chốt chặn tại con đường dẫn vào khu vực cồn cát thôn Tân Thắng để "sa tặc" không hoạt động. Tuy nhiên, mỗi đêm xã tốn khoản kinh phí gần 1 triệu đồng chi cho tổ tuần tra nên gặp không ít khó khăn", ông Diêu cho biết thêm.  

Tương tự, tình trạng khai thác cát trái phép cũng diễn ra tại khu vực cồn cát thôn Chánh Thiện (xã Cát Thanh). UBND xã Cát Thành lập tổ công tác thường xuyên tuần tra, chốt chặn để kịp thời phát hiện, xử lý tuy nhiên hiệu quả chưa được như mong muốn, nạn khai thác cát trái phép vẫn diễn ra. Ông Nguyễn Đức Chiêu- Chủ tịch UBND xã Cát Thành thừa nhận: "Các đối tượng khai thác cát trái phép cho người cảnh giới, khi tổ công tác của xã ra quân kiểm tra thì những người này tắt máy xe, đóng kín cửa rồi bỏ đi nơi khác hoặc di chuyển xe vào địa phận thôn Tân Thắng. Do không bắt được quả tang nên việc xử lý gặp nhiều khó khăn".

Cuối tháng 5-2020, chúng tôi về khu vực cồn cát thôn Chánh Thiện và Tân Thắng để tìm hiểu tình hình. Tại thôn Tân Thắng, rất nhiều máy đào, xe tải được tập kết để thi công tuyến tỉnh lộ 639. Đáng nói, trong số nhiều xe tải tập kết ở khu vực thi công đường, không ít xe trên thùng chất đầy cát, chuẩn bị di chuyển ra bên ngoài; nhưng do có mặt người lạ nên tài xế tắt máy, "án binh bất động".  Theo đại diện xã Cát Hải và Cát Thành, thời điểm thi công tỉnh lộ 639 - đoạn qua cồn cát thôn Tân Thắng cũng là lúc hoạt động khai thác, vận chuyển cát trái phép diễn ra rầm rộ. Địa phương biết, nắm rõ tình hình và phương thức hoạt động của "sa tặc" nhưng do khó bắt quả tang nên tới nay chưa có trường hợp nào bị xác lập biên bản vi phạm(?). Hiện cách làm hiệu quả nhất vẫn là tổ chức chốt chặn tại con đường ra, vào khu vực cồn cát để "sa tặc" không thể vận chuyển cát ra bên ngoài tiêu thụ. Tuy nhiên, lực lượng tuần tra, tổ công tác không thể túc trực 24/24 để ngăn chặn; nạn "rút ruột" tài nguyên khoáng sản tiếp tục xảy ra là điều khó tránh khỏi.  

Theo ông Tạ Công Thượng- Trưởng phòng TN-MT H. Phù Cát, Phòng này và lãnh đạo UBND H. Phù Cát đã trực tiếp về hiện trường kiểm tra, chỉ đạo UBND 2 xã tăng cường ngăn chặn, xử lý. Ngoài ra, tham mưu UBND huyện chỉ đạo lực lượng CA, biên phòng theo dõi, mật phục bắt quả tang các đối tượng khai thác cát trái phép để có cơ sở xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.

DƯƠNG MINH